خبرگزاری بلومبرگ گزارش داده که عربستان سعودی در آستانهٔ بازگشت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا به کاخ سفید، در تلاش است فوراً روابط اقتصادی خود با ایران را هم‌زمان با تقویت روابط با ایالات متحده «گسترش» دهد.
این گزارش از قول منابع آگاه می‌نویسد عربستان اخیراً به ایران «پیشنهاد» افزایش تجارت دوجانبه را داده؛ به این شرط که جمهوری اسلامی «دست از حمایت نیروهای نیابتی خود در منطقه، از جمله حزب‌الله لبنان، بردارد».
بلومبرگ به افتتاح غرفهٔ ایران با دکوراسیون تخت جمشید در یکی از محبوب‌ترین مناطق ریاض در ماه‌های گذشته برای فروش فرش و زعفران اشاره کرده و در ادامه می‌نویسد پایتخت عربستان شاید مکانی غیرمنتظره برای نمایش فرهنگ جمهوری اسلامی به نظر برسد، اما عربستان در تلاش برای تقویت روابط با تهران است.
دو کشور بعد از سال‌ها قطع رابطه، پارسال با میانجی‌گری چین روابط دیپلماتیک را احیا کردند و عربستان حضور ۱۴۰ هزار زائر ایرانی در مراسم حج امسال را نشانه‌ای از احیای روابط می‌داند، اما جمهوری اسلامی از سطح روابط کنونی «ناراضی» و خواستار تقویت آن است.
در این میان محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان نیز تمرکز خود را بر برنامه یک تریلیون دلاری موسوم به «چشم‌انداز ۲۰۳۰» گذاشته که در راستای رهایی کشور از درآمدهای نفتی، با متنوع کردن اقتصاد کشور است و برای رسیدن به این هدف نیازمند تنش‌زدایی و صلح با همسایه‌ها برای جذب سرمایه‌های خارجی است.
بلومبرگ می‌نویسد مشخص نیست که محمد بن سلمان چه پیشنهادی به ایرانی‌ها داده، اما فردی که در توافق صلح مارس ۲۰۲۳ میان این دو رقیب تاریخی نقش داشت، گفته است که در مرحله ابتدایی، تجارت می‌تواند بر «محصولات غذایی و پزشکی متمرکز شود تا تحریم‌های اروپا و آمریکا علیه تهران را نقض نکند».
به گفتهٔ این منبع، ممکن است توافق شامل شرکت‌های خصوصی سعودی باشد و معاملات از طریق یک کشور ثالث مانند عراق انجام شود. در حال حاضر، تجارت ایران و عربستان ناچیز است، اما مقامات ایرانی ابراز تمایل کرده‌اند که این حجم را به یک میلیارد دلار در سال افزایش دهند.
آمارهای اتاق بازرگانی ایران نشان می‌دهد صادرات جمهوری اسلامی به عربستان در سال گذشته حتی به نیم میلیون دلار نیز نرسید، در حالی که این رقم در سال ۱۳۹۳ و قبل از حمله به سفارت عربستان در تهران، نزدیک ۱۶۰ میلیون دلار بود.
بازگشت ترامپ و تمایل عربستان به رابطهٔ نزدیک با آمریکا
دونالد ترامپ ژانویه سال آینده میلادی دوباره به کاخ سفید بازمی‌گردد و در نظر دارد سیاست خاورمیانه ایالات متحده را مورد بازبینی قرار دهد. این سیاست به احتمال زیاد شامل اعمال دوبارهٔ فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی برای وادار کردن این حکومت به توافق هسته‌ای خواهد بود.
عربستان سعودی همچنان مشتاق است از تلاش‌هایی که برای توافق دفاعی و استراتژیک با ایالات متحده صورت گرفته، بهره‌برداری کند؛ توافقی که پس از حمله ۱۵ مهر پارسال حماس به اسرائیل متوقف شد.
به گفتهٔ سه منبع آگاه، شاهزاده محمد سلمان ماه گذشته مساعد بن محمد العيبان مشاور امنیت ملی عربستان را به واشینگتن فرستاده تا مذاکرات را احیا کند و تا قبل از خروج جو بایدن از کاخ سفید در ماه ژانویه، تعهدات لازم دریافت شود.
این منابع یکی از علت‌های اعزام العیبان به آمریکا را «بی‌اعتمادی عربستان به ایران» عنوان کرده و گفته‌اند یکی از موضوعات مورد بحث، تعیین عربستان سعودی به عنوان «متحد اصلی غیر ناتو» قبل از پایان ریاست‌جمهوری جو بایدن بود.
بلومبرگ می‌نویسد عربستان داشتن روابط نزدیک با آمریکا و تقویت روابط با ایران را برای دستیابی به اهداف برنامه تنوع اقتصادی خود، حیاتی می‌داند و به همین منظور نیز به‌رغم مخالفت با حماس و حزب‌الله، رویکردی انتقادی به حمله اسرائیل به غزه و لبنان داشته و حملهٔ اخیر اسرائیل به ایران را نیز محکوم کرد.
از طرفی، کمیتهٔ سه‌جانبه ایران، عربستان و چین نیز ۱۹ نوامبر امسال (حدود ۱۰ روز پیش) در ریاض دیدار داشت و بر تقویت روابط ایران و عربستان تأکید کرد.
رئیس ستاد کل ارتش عربستان سعودی نیز حدود سه هفته پیش سفری به تهران داشت و از سوی دیگر، عربستان به تازگی در مانور مشترک نظامی در اقیانوس هند شمالی همراه با ارتش ایران، روسیه، عمان و برخی دیگر از کشورهای منطقه شرکت کرد.
حنین قدر، کارشناس ارشد مؤسسه سیاست خاور نزدیک واشینگتن با اشاره به انتقاد تند عربستان از اسرائیل، می‌گوید این «لفاظی‌های تند برای راضی نگه‌داشتن شهروندان عربستان و دیگر مسلمانان جهان است، وگرنه ریاض برای تضعیف حماس و حزب‌الله اشک نمی‌ریزد».
به گفتهٔ او، «امنیت داخلی و توسعهٔ اهداف اقتصادی» مهمترین اولویت بن‌سلمان است.
