در حالی که وزیر جدید اقتصاد آلمان از ساخت نیروگاه‌های گازسوز و یارانه برق برای صنایع دفاع می‌کند، بسیاری این اقدامات را ناکافی می‌دانند و از لزوم بازنگری در سیاست‌های انرژی این کشور سخن می‌گویند.
آلمان که زمانی یکی از قدرت‌های برتر اقتصادی جهان بود حالا با نام «مرد بیمار اروپا» شناخته می‌شود؛ کشوری که برای سومین سال پیاپی در رکود اقتصادی گرفتار است.
کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند رشد اقتصادی آلمان در سال جاری میلادی صفر باشد. آمارها نیز وضعیت نگران‌کننده‌ای را نشان می‌دهد، سال گذشته نزدیک به ۲۰۰ هزار شرکت در آلمان تعطیل شدند؛ رقمی که از سال ۲۰۱۱ بی‌سابقه بوده است.
روند ورشکستگی‌ها در سال ۲۰۲۵ هم ادامه خواهد داشت. موسسه لایب‌نیتس گزارش داده که در ماه آوریل، ۱۶۲۶ مورد ورشکستگی ثبت شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۱ درصد افزایش یافته و حتی از بحران مالی ۲۰۰۸ هم فراتر رفته است.
بخش عمده‌ای از بحران به قیمت بالای برق بازمی‌گردد که صنایع آلمان را در تنگنا قرار داده است. برخی کارخانه‌های بزرگ فولاد برای جلوگیری از ضرر مالی، مجبور شده‌اند تولید خود را در برخی روزها به‌طور موقت متوقف کنند.
از سوی دیگر بسیاری از شرکت‌ها تولید خود را به شرق اروپا یا حتی چین منتقل کرده‌اند. برخی صنایع به‌طور کامل در خطر نابودی‌اند. صنعت خودروسازی در صدر این فهرست قرار دارد: شرکت‌های بزرگی مثل فولکس‌واگن، مرسدس و بی‌ام‌و هزاران فرصت شغلی را حذف کرده‌اند.
به‌عبارتی، «ساخت آلمان» دیگر صرفه اقتصادی ندارد.
دانیل اشترلتر، اقتصاددان سرشناس آلمانی در گفتگو با یورونیوز هشدار داد: «تنها ۲۴ ماه وقت داریم تا صنایعی را که انرژی زیادی مصرف می‌کنند نجات دهیم.» به گفته او، خساراتی که تاکنون به صنایع وارد شده دیگر قابل جبران نیست.
راه‌حل چیست؛ بازگشت به انرژی هسته‌ای؟
کاترینا رایش، وزیر اقتصاد جدید آلمان مشکل هزینه بالای انرژی را به درستی شناسایی کرده و خواهان کاهش قیمت برق و تامین انرژی پایدار شده است.
او از اختصاص یارانه به برق صنعتی دفاع می‌کند؛ اقدامی که اتحادیه اروپا ممکن است مانع آن شود. همچنین، او خواستار ساخت نیروگاه‌های گازسوز است. اما قیمت گاز نیز در بالاترین سطح خود قرار دارد.
دانیل اشترلتر از این سیاست‌ها دفاع می‌کند و می‌گوید: «وقتی باد نمی‌وزد و خورشید نمی‌تابد ما به منبعی پایدار نیاز داریم. حالا که نیروگاه‌های هسته‌ای را خاموش کرده‌ایم و قرار است نیروگاه‌های زغال‌سنگ را هم تعطیل کنیم تنها گزینه باقی‌مانده نیرگاه‌های گازی است.» او تاکید می‌کند که تنها با انرژی‌های تجدیدپذیر، نمی‌توان چرخ صنعت را چرخاند.
با این حال، اقدامات رایش هنوز برای احیای اقتصاد کافی نبوده است تا آلمان بتواند یک کشور صنعتی باقی بماند.
دانیل اشترلتر افزود: «کسی که فکر می‌کند ترکیب انرژی تجدیدپذیر و گاز، برق ارزان تولید می‌کند، در دنیای خیال زندگی می‌کند.»
به گفته او بسیاری تنها به هزینه پنل‌های خورشیدی یا توربین‌های بادی نگاه می‌کنند اما اگر هزینه‌های جانبی مثل ذخیره‌سازی و باتری را هم در نظر بگیریم، انرژی‌های تجدیدپذیر از همه پرهزینه‌ترند.
این اقتصاددان ادامه داد سیاست‌های رایش در واقع ادامه سیاست‌های رابرت هابک، وزیر اقتصاد سابق آلمان است و برای تامین پایدار و ارزان برق در یک کشور صنعتی مناسب نیست.
آیا باید برنامه حذف تدریجی انرژی هسته‌ای را متوقف کرد؟
دانیل اشترلتر می‌گوید به جای نیروگاه‌های گازسوز، بهتر است آلمان به نیروگاه‌های هسته‌ای بازگردد: «اگر نظر شخصی من را بخواهید، اصلا نیروگاه‌های هسته‌ای را به این شکل تعطیل نمی‌کردم و اکنون تمام تلاشم را می‌کردم تا با فعال کردن مجدد نیروگاه‌های هسته‌ای قدیمی، روند کنار گذاشتن انرژی هسته‌ای را معکوس کنم.»
بیورن پترز، کارشناس انرژی و نویسنده کتاب تازه‌منتشرشده‌ای با عنوان «پایان گذار انرژی»، دیدگاه تندتری دارد. او معتقد است سیاست‌های کنونی باید با واقع‌گرایی زیست‌محیطی جایگزین شوند.
او می‌گوید: «شما نمی‌توانید قیمت برق را فقط با نیروگاه‌های گازی کاهش دهید. هزینه بهره‌برداری از آنها بسیار بالاست، گاز گران است و از طرفی باید هزینه‌های مربوط به تولید دی اکسید کربن را هم حساب کرد. این یعنی قیمت تولید هر کیلووات‌ساعت برق بین ۱۵ تا ۲۰ سنت خواهد بود که بسیار زیاد است و ما را از رقابت جهانی خارج می‌کند.»
بیورن پترز معتقد است که آلمان باید سریعا عرضه انرژی را افزایش دهد. او می‌گوید این کار باید با استفاده از ذخایر داخلی گاز، فناوری جذب دی‌اکسید کربن در نیروگاه‌های زغال‌سنگ و البته بازگشت به انرژی هسته‌ای صورت بگیرد: «ما برای ۲۰۰ سال زغال‌سنگ داریم. با فیلترهای مناسب، می‌توانیم آن را در راستای منافع امنیت ملی استفاده کنیم.»
او پیش‌بینی می‌کند که تا سال ۲۰۲۶ می‌توان نیروگاه‌هایی مثل بروکدورف و امسلند را دوباره راه‌اندازی کرد و حتی شش نیروگاه دیگر را نیز تا دهه ۲۰۳۰ به مدار تولید بازگرداند.
بیورن پترز هشدار می‌دهد که نباید با پرداخت یارانه، پیامدهای سیاست‌های اشتباه گذشته را جبران کرد: «این راه‌حل نیست.»
دانیل اشترلتر گفت: «سیاستمداران بر حل بحران صنعتی از طریق یارانه‌ها تمرکز دارند به عبارت دیگر، مالیات کمتر و یارانه‌های دولتی، این منطقی نیست. اصل این است که هر چه عرضه بیشتر باشد، بهتر است.»
با این حال او نسبت به وزیر جدید اقتصاد خوش‌بین است: «به‌نظر می‌رسد که رایش می‌خواهد با واقع‌بینی به وضعیت اقتصادی کشور نگاه کند. ما در روزهای اخیر با برخی مقامات دولتی گفتگو کرده‌ایم و آنها دست‌کم به بازنگری در سیاست خروج از انرژی هسته‌ای فکر می‌کنند.»
