درحالی که پنجمین دور مذاکرات هستهای ایران و آمریکا در رم آغاز شده است، منابع ایرانی مرتبط با حکومت به شبکه «سیانان» گفتهاند در صورت اصرار آمریکا بر توقف غنیسازی اورانیوم این مذاکرات به شکست خواهد انجامید و تهران امید خود برای دستیابی به توافقی با واشینگتن را از دست داده است.
به گزارش «سیانان»، تردیدها در تهران درباره احتمال دستیابی به توافق افزایش یافته و واشنگتن نیز مواضع خود را سختتر کرده است.
دو منبع ایرانی به این شبکه خبری گفتهاند که تصور نمیکنند این مذاکرات، منجر به به توافق بین دو طرف شود، زیرا ایالات متحده در مورد برچیده شدن برنامه غنیسازی اورانیوم ایران اصرار دارد، درخواستی که به گفته مقامات ایرانی، مذاکرات هستهای را به شکست میکشاند.
این منابع میگویند مشارکت ایران در مذاکرات رم صرفاً برای ارزیابی آخرین موضع واشینگتن است و نه امید به دست یافتن به پیشرفتی احتمالی. در همین حال عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، پیش از عزیمت به رم در روز جمعه بار دیگر بر خطوط قرمز تهران تاکید کرد.
او در «ایکس» نوشت: «یافتن راهی برای توافق، کار پیچیدهای نیست؛ سلاح هستهای نداشته باشیم= توافق، غنیسازی اورانیوم نداشته باشیم= عدم توافق.»
دولت ترامپ از ایران خواسته است تا تمام فعالیتهای غنیسازی اورانیوم را متوقف کند، فعالیتی که به گفته استیو ویتکاف، مذاکرهکننده ارشد آمریکا، «امکان ساخت سلاح هستهای را فراهم میکند.» اورانیوم، در صورت غنیسازی در سطوح بالا میتواند برای ساخت بمب استفاده شود. ایران تاکید میکند که برنامه هستهایاش صلحآمیز است و میگوید حاضر است در چارچوب یک توافق، متعهد شود که اورانیوم را تا درجه تسلیحاتی غنیسازی نکند.
عراقچی روز پنجشنبه گفت که ایران آماده پذیرش نظارت بیشتر توسط بازرسان بینالمللی است، اما از حق خود برای پیشبرد انرژی هستهای، از جمله غنیسازی اورانیوم، نخواهد گذاشت. واشینگتن در ازای خلع سلاح هستهای، پیشنهاد لغو تحریمهای فلجکننده اقتصادی علیه ایران را روی میز گذاشته است.
پیش از این، ایالات متحده مواضع متناقضی درباره اینکه آیا به ایران اجازه غنیسازی اورانیوم داده خواهد شد یا خیر، اتخاذ کرده بود، اما در هفتههای اخیر موضع خود را سختتر کرده و خواهان توقف کامل غنیسازی شده است.
این تغییر موضع باعث شده تردید مقامات در تهران درباره تعهد واشینگتن به توافق شده است؛ زیرا ایران بارها اعلام کرده است که غنیسازی خط قرمز در مذاکرات است.
دو منبع ایرانی به «سیانان» گفتند که تهران شک و تردید فزایندهای درباره صداقت آمریکا مذاکرات یافته، این دو منبع ایرانی در پیامی مشترک نوشتند: «اظهارات رسانهای و رفتار مذاکراتی ایالات متحده مراکز سیاستگذاری در تهران را به شدت ناامید کرده است. از دیدگاه مقامات تصمیمگیرنده در تهران، وقتی آمریکا میداند پذیرش توقف غنیسازی در ایران غیرممکن است و با این حال بر آن اصرار میورزد، نشانهای است که آمریکا اساساً به دنبال توافق با ایران نیست و از مذاکرات به عنوان ابزاری برای تشدید فشار استفاده میکند.»
این منابع خاطرنشان کردند که برخی از مقامات ایرانی در ابتدا معتقد بودند که واشینگتن ممکن است به دنبال مصالحهای «برد-برد» باشد. با این حال، اکنون اجماع بر این است که دولت ترامپ مذاکرات را به سمت بنبست سوق میدهد.
این منابع گفتند که اگرچه نه ایالات متحده و نه ایران نمیخواهند میز مذاکره را ترک کنند، اما موضع سختگیرانه ایالات متحده مذاکرات را بیثمر کرده و بعید است مذاکرات رسمی بیشتری برگزار شود.
آنها گفتند که تهران دیگر تلاشهای آمریکا برای فاصله گرفتن از موضع تندروانه اسرائیل در قبال ایران را جدی نمیگیرد و پیشنهادات ارائه شده از سوی طرف آمریکایی را در راستای دستور کار بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، میداند که بر عدم اجازه به غنیسازی در ایران اصرار دارد.
روز جمعه، هیئت ایرانی در رم قصد دارد این موضوع را بررسی کند که آیا ایالات متحده رویکرد خود را تغییر داده است یا خیر. این منابع ایرانی پیشبینی میکنند که احتمالاً تهران موضع سختتری اتخاذ خواهد کرد، مگر اینکه ایالات متحده امتیازات قابل توجهی در مذاکرات ارائه دهد.
دولت آمریکا حتی در حالی که مذاکرات دیپلماتیک ادامه دارد، فشار بر ایران را با تحریمهای جدید و تهدید به جنگ حفظ کرده است.
روز چهارشنبه، وزارت خارجه آمریکا اقدامات جدیدی را علیه جمهوری اسلامی اعلام کرد وصنایع تولیدی و ساخت و ساز ایران را که به طور «مستقیم یا غیرمستقیم تحت کنترل» سپاه پاسداران قرار دارد و ۱۰ ماده استراتژیک صنعتی که با برنامههای هستهای، نظامی یا موشکهای قارهپیما مرتبط است را شناسایی و مورد تحریم قرار داد.
تامی بروس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، گفت: «ایالات متحده الزامات تحریمی گستردهتری برای جلوگیری از دستیابی ایران به مواد استراتژیک برای صنایع تسلیحاتی تحت کنترل سپاه پاسداران و برنامههای توسعه تسلیحاتی آن برقرار کرده است.»
سخنگوی وزارت خارجه ایران از این اقدام مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، انتقاد کرد و آن را «ظالمانه، غیرقانونی و غیرانسانی» خواند.
اسماعیل بقایی در «ایکس» نوشت: «استمرار تحریمهای آمریکا علیه ایران صرفاً مؤید این باور عمیق مردم ایران است که سیاستگذاران آمریکایی از هیچ شرارتی برای کارشکنی در مسیر توسعه و پیشرفت ایران فروگذار نمیکنند. در آستانه دور پنجم مذاکرات، این اقدام بیش از پیش اراده و جدیت آمریکا در مسیر دیپلماسی را زیر سؤال میبرد.»
علی خامنهای روز سهشنبه با ابراز ناامیدی از مذاکرات هستهای ایران و آمریکا گفته بود این مذاکرات «به جایی نمیرسد».