عوسمانی حاجی مارف: سیاسەتی پاکتاوکردنی فەلەستینیەکان و مطلبی کی تر  

لەهەمانکاتدا نەک نەیانویست ڕێگاچارەیەکی عەمەلی و ئینسانیش بدەن بەدەستەوە، بەڵکو ئیسرائیل گەیشتە ئەو ئەنجامەی کە دەبێت ئۆپەراسیۆنێکی سەربازیی توندوتیژتر دەستپێبکات بۆ لەناوبردنی ئەوان.
ڕەنگە دوای ئەوەی ئیسرائیل دڵنیابێت کە بۆردومانە ئاسمانیەکانی باڵەخانە و تونێلەکانی وێران کردووە، هێرشەکانی بەردەوامی پێبدات و سەربازەکانی بەکاربهێنێت. لەهەمانکاتدا دەستدرێژیەکانی لەڕووی پانتاییەوە فراوانتر دەبن. پێشبینی دەکرێت لەسەرەتادا ئەم ئۆپەراسیۆنانە لە باکووری کەرتی غەززە چڕبکرێنەوە، چونکە ئەمە ئەو بەشەی غەززەیە کە ئیسرائیل فەرمانی بە دانیشتووانەکەی داوە چۆڵی بکەن. هەروەها کە هێرشەکانی بۆ سەر حەماس لەوێ چڕ کردۆتەوە. ئەمەش بەناوی ئازادکردنی ئەو بارمتانەیە کە بەدەست حەماسەوەن‌، بەڵام ئەمجۆرە لە هەڵگیرسانی شەڕ، سیاسەتی پاکتاوکردنە بۆ مەرامێکی سیاسی تر نەک ڕزگارکردنی بارمتە گیراوەکانی لای حەماس.
تائێستا ڕوون نییە کە بۆردومانی ئاسمانی و لەشکرکێشی زەمینی بوبێتە هۆی نەهێشتنی حەماس یان کەمکردنەوەی تواناکانی، بەڵام ئاستی قوربانیەکانی خەڵک بەرچاوو  بێشومارە. تەنانەت ئەگەر ئیسرائیل سەرکەوتنێک بەدەست بهێنێت لەمیانەی لەناوبردنی تەواوی تۆڕی ئەو تونێلانەی کە حەماس لە کەرتی باکوری غەززە لێیداون، بەڵام هێشتا باشووری غەززەش تۆڕێکی بەرفراوانی تونێلەکان لەخۆدەگرێت. بۆیە ئۆپەراسیۆنەکان لەوێ زۆر قورسترو سەختتر دەبن. لەهەمانکاتدا ئەوەی جێگای سەرنجە ئەگەری ئەوە هەیە ئۆپەراسیۆنەکانی ئیسرائیل لە باشور ببێتە هۆی قوربانی و کوژرانی ژمارەیەکی زۆرتر لە خەڵکی مەدەنی، چونکە شەڕی شارەکان سەخت و قورسن.
سەربازانی ئیسرائیلیش لەکاتی ئۆپەراسیۆنەکانی ئەم دواییەی شارەکاندا ئاستێکی بەرزی تواناو پیشەیی بوونیان نیشان نەداوە، بۆیە تاکتیکی شەڕەکانیان زیاتر پشت بە وێرانکاری و قوربانی و کوشتارێکی زۆر دەبەستێت. بەئاشکراش ئەم ڕۆژانه‌ غەززە لە خوێن و تاواندا نوقم دەکەن! حکومەتی فاشیستی ئیسرائیل، وه‌ك باڵێکی دڕندەیی و تاوانکاری حکومەتی ئەمریکا و هاوپەیمانە ئەوروپییەکانی، بڕیارە بەپێی نەخشە و بڕیاری ڕاگەیەندراو ژیان له‌ هەموو زیندەوەرانی ئەم ناوچەیە بسێنێته‌وه‌.
لە لێدوانە فەرمیەکانی ئیسرائیلدا، بەڕوونی دەرکەوت کە ئیسرائیل لە وەڵامدانەوەیدا بڕیاری پێشێلکردنی یاسا مرۆییە نێودەوڵەتیەکان داوە، بەڵام لەگەڵ بەردەوامبونی ئەو پێشێلکاریانەی ڕۆژانە دەبینرێن، ڕۆژئاواو ئەمریکا چاویان لێداخستووەو پاساو بۆ تاوانەکانی دەهێننەوە. 
ناتانیاهۆ هەوڵدەدات سەرکردەکانی ئەوروپا ڕازی بکات بۆ فشارخستنە سەر میسر، بۆ وەرگرتنی پەنابەرانی کەرتی غەززە بۆ ناو خاکەکەی. هەروەها دەیەوێت میسریەکان لانی کەم لەماوەی ئەم هێرشە دڕندانەیەی بۆ سەر دانیشتوانی غەززە ئەنجامی ئەدات، جێگایان بکەنەوە، بەڵام ئەوەی ناتانیاهۆ دەیەوێت ئەوەیە بەڵکو میسر دەرگاکانی بکاتەوە تا ئیسرائیل بتوانێت بۆ هەمیشە دایانبخات. هەروەها سەرکردە باڵاکانی ئیسرائیل و بەشێک لە بەرپرسانی پێشوو درێغی ناکەن لە بەشداریکردن لە مشتومڕێکی گشتی سەبارەت بە ئاوارەبوونی زۆرەملێی فەلەستینیەکان لە غەززەوە بۆ میسر. لەم بارەیەو میسر جارێ هیچ ڕێکەوتنێکی نەکردووەو ڕۆشنیش نیە هەڵوێستی چۆن دەبێت، تائێستا بێدەنگی هەڵبژردووە.
ئەم فشارانەی ناتانیاهۆ هاوکاتە لەگەڵ ڕاپۆرتە بەردەوامەکانی وەزارەتی ئیستخباراتی ئیسرائیل، کە بەڵگەنامەیەکیان بڵاوکردۆتەوە لیستی ئەو بژاردانەی خستۆتەڕوو کە دراوە بە دەسەڵاتدارانی ئیسرائیل بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ فەلەستینیەکان لە غەززەدا. بۆئەمەش لەنێو ئەم بژاردانەدا ئەوەیە کە ئیسرائیل ناوچەی پارێزبەندی چەند کیلۆمەترێک لەقووڵایی خاکی میسردا دروست بکات و ڕێگەی گەڕانەوەیان نەبێت، لە بەڵگەنامەکەدا ئاماژە بەوەشکراوە، ئەم پڕۆژەیە پێویستی بەوەیە ئیسرائیل هەوڵی چڕوپڕ بدات بۆ ڕاکێشانی پاڵپشتی نێودەوڵەتی، بەتایبەتی ئەمریکا.
لەڕاستیدا ئیسرائیل لەڕێگەی وەزارەتی ئیستخباراتەوە دان بەوەدا دەنێت کە پاکتاوکردنی دانیشتوانی غەززە ئێستا بەشێکە لە پاکێجی چەمکی سیاسەت و مامەڵەکردن لەگەڵ فەلەستینیەکاندا. دروستکردنی هەلومەرجێک بۆئەوەی ژیان لە کەرتی غەززەدا نەتوانرێت بەردەوام بێت، کە دەبێتە هۆی ئاوارەبوونی بەکۆمەڵی دانیشتوانی کەرتی غەززە بۆ میسر یان کەنداو. 
لایەنگرانی ئیسرائیل، لە ئەمریکا و لە ڕۆژئاوا زۆرباش ئاگاداری ئەم نەخشەو سیاسەتەی ڕاستڕەوەکانی ئیسرائیلن. هەروەها لەباری عەمەلیشەوە ئەم هێرشە بەربەری و دڕندەیەی ئێستا ئیسرائیل پیادەی دەکات، هەنگاوە عەمەلیەکانی ئەو سیاسەتی پاکتاوکردنە نیشان ئەدات، بەڵام زۆر بێشەرمانە بێدەنگی لێکراوە، بەپاساوی بەدیهێنانی ئاسایش بۆ ئیسرائیل، واتە دەبێت سەروو دوو ملیۆن لە خەڵکی غەززە بەزۆرەملێ لەناو بیابانەکانەدا جێگایان بۆ بکرێتەوە، تاوەکو ئیسرائیل بەمشێوەیە دەوڵەتە دینی و فاشیستەکەی پارێزراوبێت.
ئەوەی بەتایبەتی جێگەی سەرسوڕمانە، ووڵاتانی ڕۆژئاوا چاودێری هەموو ئەو شتانە دەکەن کە ئێستا ڕوودەدەن، بەڵام کارە دڕندەکانی حەماس کە لە ٧ی ئۆکتۆبەردا ئەنجامیدا، دەکەنە بیانوویەک بۆ عەمەلیکردنەوەی سیاسەتی پاکتاوکردنی تەواوی دانیشتوانی غەززە. تەنانەت لەکاتێکدا ئیسرائیل بەردەوامە لە قڕکردنی هەزاران خەڵکی غەززە، هەروەها زۆرێک لە خەڵکی دیکە لەژێر داروپەردو و کەلاوەی داڕماوی باڵەخانەکاندا ژیان دەکەن. لەلایەکی تریشەوە ئەمریکا و وڵاتانی هاوپەیمانی ئەوروپی ڕەتیانکردەوە شاڵاوی بەربەریەتی هێرشەکانی ئیسرائیل بۆ سەر غەززە بوەستێنن، یان تەنها بەردەوامن لە دەربڕینی ئیدانەکردن بەرامبەر کوشتنی ئیسرائیلیەکان لە هێرشەکەی حەماسدا  بۆ سەرئیسرائیل.. بۆیە ئەوە دەرکەوت ئەم کارەی ئیسرائیل دەیکات بەپشتیوانی هاوپەیمانەکانی لە رۆژئاواو و ئەمریکا، تۆڵەکردنەوەی کاریگەری قوربانیەکانی هێرشەکەی حەماس نیە! سیاسەتێکی پێشینەی پاکتاوکردنە بۆ دەرچونی ئیسرائیلە لەو قەیرانانەی هەفتا ساڵە لەبەرامبەر کێشەی فەلەستیندا دەرگیریەتی. لەهەمانکاتدا بۆ روبەربونەوەی ئەو قەیرانەیە کە ئێستا لە پەیوەند بەو ئاڵوگۆڕانەی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا بەڕێوەن، پێکهاتوە. ئەوە بێجگە لەوەی دەوڵەتی ئیسرائیل دەیەوێ بەپاکتاوکردنی فەلەستینیەکان پێگەی داهاتووی خۆی بچەسپێنێت و باسێکیش دەربارەی دەوڵەتی فەلەستین لەئارادا نەبێت.
لەلایەکی تریشەوە بە لەبەرچاوگرتنی ئەو خۆپیشاندانانەی لە پایتەختەکانی ڕۆژئاوا ڕوودەدەن و دڕندەیەکانی ئیسرائیل لە غەززە ئیدانە دەکەن، لەنێویاندا ژمارەیەکی سەرسوڕهێنەری جولەکەکان، لە بەرگریکردن لە هەموو قوربانیەکان بەبێ جیاوازی لە دوای هێرشەکەی ٧ی ئۆکتۆبەرەوە پێشهاتوە، ئاستی ئنیسانیەتی جوڵانەوەیەکە کەتەواو پەرچەکرداری دروست لە بەرامبەر ئیسرائیل و رۆژئاواو ئەمریکادا دەردەبرێت. هەروەها لەناو خودی ئیسرائیلیشدا ئەم جووڵانەوە دژی بەربەریە، دەنگ و ناڕەزایەتیان هەیە.
لەکاتێکدا ململانێ ناڕەواکانی ئیسرائیل لەبەرامبەر خەڵکی فەلەستیندا دابەشبوون و ناڕەزایەتی لە کۆمەڵگاکانی ڕۆژئاوادا گەورەترکات، حەتمیە لە بەهێزبونیدا بێکاریگەر نابێت لە سەر مەزاجی گشتی و فشار دەخاتە سەر رۆژئاواو ئەمریکا بەئاقاری ئەوەی دۆخەکە بگۆڕدرێت، بەتایبەتی لە شوێنێکدا کە پرۆسەی نەچونەپێشەوەی سیاسەتەکان و بەرژەوەندیەکانی ئیسرائیل زیانی زیاتر بە خودی ئیسرائیل بگەیەنێت. لە ناچاریدا ئەگەری ئەوە هەیە شەڕەکە ڕاگرن، بەڵام لەئێستادا ئەم گۆڕانکاریە دیار نییە. بەڵگە بۆ ئەمەش ئەوەیە کە ئیسرائیلیەکان ئێستا بەئاشکرا باس لە پاکتاوی غەززە دەکەن بەرامبەر بە زیاتر لە دوو ملیۆن فەلەستینی لە غەززەدا کە سەرگەردان کراون، بەبەرچاوی وڵاتانی ڕۆژئاواوە، ئەم پاکتاوکردنە لەباری جێبەجێکردندایە و بەری پێناگرن و بەردەوامن لە پیلانێکی پر شەرمەزاری و بەئاشکرا کاری لەسەر دەکەن، بە بۆردومان و وێرانکاری و کوشتاری بەکۆمەڵ و هێرشی سەربازی شاڵاوێک پیادە دەکەن کە دانیشتوانی غەززە ناچار بە ئاوارەیی بن.
مەگەر سەرنەکەوتنی هێزی سەربازی ئیسرائیل لەبەرامبەر بەرەنگاری یان ڕوداوێکی کوتوپڕدا بەرەوڕوبێتەوە، یان ئاستی شەڕەکە پەلبهاوێت و ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بگرێتەوە، ئەمەش بە ئەگەری دەخالەتی ئێران و هاوپەیمانەکانی روئەدات و ناوچەکە تەواو دەشێوێنێت و ئاگری شەرەکە وەها گەورە دەکات، ئەگەری ئەوە دێنێتە پێشەوە ئەم پلانی پاکتاوکردنە بە کارەساتی تر پاشەکشەی پێبکرێت. لەمانە گرنگتر و کارسازتر بەهێزبونی ئەو ناڕەزایەتیە بەرفراونە جەماوەریە جیهانیەیە کە ئێستا لەمەیداندایە و دژ بەو داگیرکاری و هێرشە بەربەریە هەڵوێستیان گرتووە، کە بەرامبەر دانیشتوانی فەلەستین دەکرێت. لەهەمانکاتدا پێداگری لەسەر دوو دەوڵەتی فەڵەستین و ئیسرائیل دەکات.

عوسمانی حاجی مارف: کۆمەڵکوژی نەخۆشخانەی مەعمەدانی، گەورەترین کارەساتی کۆمەڵکوژیە لە مێژووی فەلەستیندا

لە تاوانێکی جەنگی ڕوون و لە کردەوەیەکی مێژوویی بێوێنەدا، فڕۆکەکانی ئیسرائیل نەخۆشخانەکانیان کردۆتە ئامانج، لە ئەنجاندا کۆمەڵکوژی نەخۆشخانەی مەعمەدانی،  گەورەترین کۆمەڵکوژیە کە تا ئێستا ئیسرائیل بەسەر گەلی فەلەستیندا سەپاندویەتی. لە نێو قوربانیەکاندا پەنابەران هەبوون، کە بۆ دەربازبوون لە بۆردومانی ئیسرائیل بەرەو نەخۆشخانەکان هەڵاتوون، چونکە پێیان وابووە ئەم شوێنە سەلامەتە.

بەشێک لەو کەسانەی کە هەڵاتوون بۆ نەخۆشخانەکە ڕایانگەیاندووە، کە ئاگادارکراونەتەوە  خاچی سوور پەیوەندی پێوەکراوە لەلایەن ئیدارەی نەخۆشخانەوە، کە نەخۆشخانەکە بە یاسا نێودەوڵەتیەکان پارێزراوە، بۆیە زۆرێک پەنایان بۆ نەخۆشخانەکە بردووە، بە تایبەتی دوای ئەوەی هەندێک ڕاپۆرت ئاماژەیان بەوە کرد کە ئیسرائیل گەڕاوەتەوەو  ئیدارەی نەخۆشخانەکەی دڵنیا کردووەتەوە کە نەخۆشخانەکان ناکاتە ئامانج.
قێزەونی بۆردمان و تاوانی کۆمەڵکوژی نەخۆشخانەکان کە تاوانێکی بە مەبەست و بە ئەنقەست و پلانداڕێژراوە و ئیسرائیل ئەنجامیداوە، لە ئاستێکدایە بۆ خەمڵاندی تاوانی جەنگی، گەر دادگایەکی باڵادەستی جیهانی مانای هەبێت، دەبێت دەست بەجێ تاوانبارانی ئەم کارەساتەی کە ئاشکرایە سەرکردەکانی دەوڵەتی ئیسرئیلەو بە سەرۆکایەتی ناتانیاهۆ بەڕێوەدەبرێت، دەستگیربکرێن و دادگایی بکرێن و لەسەر کار دورخرێنەوەو بڕیاری وەستانی ئەم شەرە ڕاگەیەنرێت، بەڵام ئاشکرایە تەواوی دەزگاو دامەزراوە جیهانیەکان لەبەرامبەر نەخشەو بەرژەوەنیدیە سیاسەکانی ئەمریکادا، بە تەواوی لەکار خراون و نوزەیان نەماوە.
بەردەوامی بەم داگیرکاریەو هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر غەززە بە هیچ شێوەیەک بەری پێناگیری و لە چەندین شوێنی تردا بۆ چەندین جار دوبارە دەبێتەوە، بەربەریەتێک سەرکردەکانی ئێستای ئیسرائیل پیادەی دەکەن، هیچ پەیوەندیەکی بە تۆڵەسەندنەوەو وەرگرتنەوەی گیراوەکانی لای حەماسەوە نیە، ئەمە هەوڵی جینۆسایتی دانیشتوانی فەلەستینە، بۆ پاراستنی دەوڵەتێکی دینی کۆنەپەرست و زایۆنیزم و فاشست بەسەر ناوچەکەدا، قوربانیەکەی دەبێت خەڵکی فەلەستین بیدات.
کۆمەڵکوژیەکەی نەخۆشخانەی مەعمەدانی، بە ئەنقەست بووەو بە هەڵە ڕووی نەداوە، چونکە نەخۆشخانەکە بە دوو مووشەکی سیخوڕی لە نزیکەوە کراوەتە ئامانج، هەروەها فڕۆکەوانی ئیسرائیلیش یەکێکە لە بەهێزترین هێزە ئاسمانیەکانی جیهان و ئامێری چاودێری پێشکەوتوو چەکی زیرەکیان هەیە، ئەم تاوانە بەجۆرێکە تەنانەت موشەکە زەبەلاحەکانی ڕووسیاش وێرانکاریەکی هاوشێوەیان بەسەر ئۆکرانیادا نەگەیاندووە.
جۆ بایدن سەرۆکی ئەمریکا و سەرکردەکانی ڕۆژئاوا، کە گڵۆپی سەوزیان هەڵدا بۆ لەناوبردنی کەرتی غەززە، دەزانن کە ئامێری جەنگی ئیسرائیل جیاوازی ناکات لەنێوان مەدەنی و سەربازیدا، بەڵکو بە شێوەیەکی گشتی خەڵکی مەدەنی دەکاتە ئامانج، بۆیە بەهەمان ئاستی تاوانی بە ئەنقەست و پلاندانان بۆ تاوانەکە، ئەمریکاو ڕۆژئاواش بەرپرسن و دەبێت دادگایی بکرێن.
پێم وایە ئەم تاوانە کۆمەڵکوژیە ناشرینترین کۆمەڵکوژی بێت لە مێژووی ململانێی خەڵکی فەلەستین و ئیسرائیلدا، ئەگەر ئەم تاوانە لە هەر شوێنێکی تر ڕووی بدایە، جیهانی ڕۆژئاوا پەلەیان دەکرد لە دادگایکردنی تاوانبارانی لە ئاستی نێودەوڵەتیدا، ئەگەر لە ئۆکرانیا ڕوویبدایە، بەهاترین چەکی بە بەملیارەها دۆلاریان بۆ دەناردن.
ئەم دۆخەش ئەوەمان پێڕادەگەیەنێت کە چۆنیەتی بەربەریەتی ئەم داگیرکاری و هێرشانەی ئیسرائیل، بۆ سەر خەڵکی فەلەستین  بە ئاگادری ئەمریکاو ڕۆژئاوا، یەکەم کۆمەڵکوژی نییە کە ئیسرائیل ئەنجامی بدات، دواهەمینیش نابێت، بەجیا لەمەش ڕوی هەرە ناشرین و بۆگەناوی دیموکراتیەتی ئەمریکاو ڕۆژئاوای خستۆتە سەربەڕە، بەمەش هەر لایەنگریەک بۆ ئیسرائیل و ئەمریکاو ڕۆژئاوا، ڕیسوایی و هاوبەشیە لە تاوانەکاندا.