خدامراد فولادی: ستایش ِ مارکس و انگلس از دستاوردهای تاریخی ِ نظام ِ سرمایه داری

و از این رو، دستاوردهای این نظام فراهم سازنده ی پیش نیازها و پیش شرط های تولیدی و به بیان ِ دقیق تر نیروهای مولد ِ آن نظام و آن دوران بوده و در نتیجه تحقق بخش ِ تکامل ِ آتی و غایی ِ تاریخ ِ انسانی خواهند بود. مارکس و انگلس صرفن با چنین بینش ِ تکامل گرایانه ای بود که دستاوردهای نظام ِ واقعن موجود ِ سرمایه داری را ارج گذاشته و تحسین می کردند. خلاصه آنکه: ستایش ِآنها از نظام ِسرمایه داری درکلییت ِ تولیدی مناسبتی اش نه احساسی وندانمگرایانه بلکه کاملن آگاهانه و شاخت مندانه و غایت نگرانه بوده است. موضوع وهدف ِاین نوشتار نیز بازخوانی ِمختصری در حد گنجایش ِ یکی دو مقاله همراه با نقل ِ قول از مارکس- انگلس در مقاطع ِ مختلف ِ اندیشه ورزی و نظریه پردازی است. حال برویم سر ِاصل ِ مطلب:
مارکسیسم،علم ِشناخت از قوانین ِعام و خاص ِحاکم بر تکامل ِ طبیعت و جامعه ی انسانی است. بر طبق ِاین علم،  تکامل، فرایندی است مراحلی از حرکت ِ تضادمند و دیالکتیکی ِ یک پدیده ی مادی ِ مشخص از ساده ترین تا پیشرفته ترین و پیچیده ترین حالت و وضعییت ِ آن پدیده، و فرارفت ِ قانون مند و نظام مند ِ آن که از نقطه ای آغاز و پس از گذران ِ تمام ِ مراحل ِ تکاملی و تاریخی اش با گسست و پیوست های متوالی از یک نظام و دوران به نظام و دوران ِ پس از آن،در بالاترین مرحله پایان می یابد. تکامل، چه در طبیعت و چه درجامعه ی انسانی بیش ازیک مسیر و راستای گذار از مراحل ِ متوالی ندارد، اگر چه این مسیر و راستای واحد می تواند پیچاپیچ و زیگزاگی اما در عین ِ حال تابع ِ قوانین ِ عامشمول ِ حاکم بر کلییت ِپدیده است. به عنوان ِ مثال در مورد ِ نظام ِ سرمایه داری که موضوع ِ اصلی و محوری ِ این بحث است، مارکس با توجه به همین مسیر و راستای ِ دیالکتیکی- تکاملی ِ مشخص است که می نویسد:« سرمایه{ یا نظام ِ سرمایه داری} چون بنا بر قوانین ِ پدید آورنده و نگهدارنده اش روی پای خود ایستاد ، خودگردان و خود سامان ده و خود تنظیم گر می شود». این خودگردانی و خود سامان دهی و خود تنظیم گری ِبرآمده از و متکی بر قانون مندی ِ حرکت ِدیالکتیکی – تضاد مند ِ سرمایه، بیان کننده و نشانگر ِحتمییت و قطعییت ِمسیر و راستای فرارفتی ِبرگشت ناپذیر و تغییر ناپذیر ِ تکامل ِ غایت مند ِنظام ِسرمایه و سرمایه داری است. این حرکت ِ قانون مند ِتکاملی همچنین به این معناومفهوم است که آنچه لنین و لنینیست ها« راه ِرشد ِغیر ِ سرمایه داری» می نامندکم ترین جایگاه واعتباری در فرایند ِ تکاملی ِ جامعه ی انسانی و ماتریالیسم ِ تاریخی ِ مارکس و انگلس ندارد.
از دیدگاه ِ ماتریالیسم ِ دیالکتیکی- تاریخی، جایگاه و نقش ِ انسان ها در هر مرحله از فرایند ِ تکاملی ِ یک پدیده ی معین عبارت است از شناخت ِ علمی- عقلانی  از قوانین ِ حاکم برهمان مرحله از تکامل و تعمیم ِاین قوانین به کلییت ِمادی-سیستمی ِ آن پدیده به منظور ِ آماده سازی ِ شرایط ِ گذار به مرحله ی بعدی. به این دلیل که انسان ِ کارورز ِ اندیشه ورز همین که قوانین ِ حاکم بر کرد و کارها و ساز و کارهای یک پدیده ی ناشناخته ی در خود و برای خود را به شناخت ِ خویش در آورده و از آن ِ خویش کرد، می تواند آن را به هرگونه که می خواهد به سود ِ خود به کار گیرد و دگرگون سازد. فلسفه ی مارکسیستی هم غیر از این نمی کند که قوانین ِ کشف شده ی تاریخ و جامعه ی انسانی را جمع بندی نموده و در خدمت ِ دگرگون سازی ِ خود ِجامعه به طور ِتئوریک آموزش و ترویج دهد. تئوری و آموزه ای که هم جهت گیری و جنبه ی خاص ِ طبقاتی در یک مرحله ی خاص و معین از تکامل ِ جامعه دارد و هم جنبه ی عام ِ انسانی در تاریخ به طور ِ کلی. با این توضیح ِ ضروری که همان جنبه و کارکرد ِ طبقاتی نیز تاریخن در راستای تکامل و در خدمت ِ همه ی انسان ها هم هست و آنگونه که برداشت ِ نادرست شده است اختصاص و انحصار به مثلن طبقه ی کارگر ندارد. چراکه طبقه ی کارگر مانند ِ هر طبقه ی تاریخی ِ دیگری در یک فاز ِمعیین از تکامل ِ تاریخ، کارگزار ِ توسعه و تکامل ِ ابزار و نیروهای مولد و فرابرد ِ شان به مرحله و دوران ِ عالی تر است، و نه از آن ِ خود نمودن ِاقتدارمندانه و اربابانه ی مادام عمری ِ این نیروها و دستاوردهای اجتماعی- تاریخی. زیرا که خود ِ طبقه ی کارگر نیز یکی از « نیروهای» همبسته ی تولید و مهم ترین ِ آنهاست.
با چنین شناختی از تاریخ و جامعه ی انسانی بود که مارکس و انگلس نظام ِ سرمایه داری را حلقه ی رابط ِ تکامل ِقانون مند و نظام مند به نظام و دوران ِ عالی تردانسته و حفظ و به کارگیری ِ دستاوردهای تاریخی ِاین نظام را به سود ِ جامعه تنها راه ِگذار به سوسیالیسم و کمونیسم ارزیابی نموده اند. آنها تا پایان ِعمربراین ایده ی شناخت مندانه وغایت بینانه از نظام ِواقعن موجود ِسرمایه داری وتاکید ِتئوریک بر حفظ ِ دستاورهای آن به مثابه ِ پیش نیازهای ضروری ِ جامعه ی سوسیالیستی و کمونیستی باقی ماندند. و در واقع می توان گفت که از آن کسانی نبودند که« نمک را بخورند و نمکدان را بشکنند!» که در اینجا منظور از نمک هم کلیه ی دستاوردهای صنعتی - تکنیکی و مناسباتی ِ نظام ِ سرمایه داری است ازآغازگاه ِپیدایش، تا گذار ِمراحلی تکاملی ِ آن به مرحله و دوران ِ عالی تر است.
   ادامه دارد