یک مقام نظامی اسرائیل امروز شنبه ۱۴ مهر به خبرگزاری فرانسه گفت که ارتش اسرائیل «در حال آمادهسازی پاسخ» به حمله موشکی ایران است. خبرگزاری فرانسه نام این مقام نظامی را «بهدلیل نداشتن مجوز برای اظهارنظر عمومی» نیاورده و در مورد نوع و زمان این پاسخ هم توضیح بیشتری نداده است. همزمان روزنامه هاآرتص هم بار دیگر بهنقل از ارتش اسرائیل گزارش داد که پاسخ نظامی این کشور به حمله موشکی ۱۰ مهرماه سپاه پاسداران «بزرگ و قابلتوجه» خواهد بود.
این روزنامه در عین حال افزود که «ارتش اسرائیل امکان حمله مجدد ایران به خاک اسرائیل پس از جواب اسرائیل را منتفی نمیداند.»
شامگاه ۱۰ مهر جمهوری اسلامی ایران حدود ۲۰۰ موشک به سمت اسرائیل شلیک کرد که دومین حمله مستقیم این کشور به اسرائیل در کمتر از شش ماه گذشته بود.
این دومین حمله مستقیم نظامی ایران به اسرائیل در ۴۵ سال خصومت بین دو کشور بود، که با تنها یک کشته که یک کارگر فلسطینی اصالتا اهل غزه اما ساکن در کرانه باختری بود، به پایان رسید.
حمله موشکی ایران به اسرائیل به هر دو طرف این امکان را داد که توان خود در آفند و پدافند بسنجند و از اینرو، جنگ بعدی، بسیار مجربتر خواهد بود. ضمن آن که احتمالا جمهوری اسلامی ایران از همه توان موشکیاش استفاده نکرد ولی اسرائیل سامانههای جدید ضد موشکی اش را نیز به کار بست. از اینرو، طرفین در شناحت نقاط ضعف و قوت پدافند همدیگر، اطلاعات بیشتری کسب کردند.
جمهوری اسلامی ایران قبل از حمله به کشورهای منطقه خبر داده بود و طبیعتا اسرائیل هم منتظر حمله بود و آمادهگی لازم دفاعی را اتخاذ کرده بود. علاوه بر اسرائیل، هواپیماهای آمریکا ، انگلیس و فرانسه نیز به پرواز درآمدند و اردن نیز به آنها کمک کرد. در واقع دستکم ۵ کشور با آگاهی قبلی، سپر دفاعی درست کردند و با آخرین تکنولوژیهای دفاعی مقابل موشکها و پهپادهای جمهوری اسلامی ایران ایستادند.
هر چند رسانههای اسرائیلی تا ۱۵ اصابت را مورد تایید قرار دادهاند و در عین حال، احتمالا سانسور خبری نیز در اینباره اعمال شده است ولی ویدئوهای منتشر شده در همان شب حمله، نشان میداد که تعدادی از موشکها از سپری دفاعی اسرائیل رد شده و به جاهایی اصابت کردهاند. دو نفر فلسطینی ساکن کرانه باختری نیز در حمله موشکی جمهوری اسلامی جان باختند و یک پایگاه نظامی و همچنین تعدادی ساختمان نیز آسیب دیدند.
به هر روی، عبور همین تعداد از پرتابههای ایران از میان هواپیماهای آمریکا و انگلیس و فرانسه و اسرائیل و سامانههای ضد موشکی گنبد آهنین و فلاخن و پیکان اصابت آنها به خاک اسرائیل، آنهم در شرایطی که منتظر حمله بودند، طبیعتا باید برای اسرائیل نگرانکننده باشد.
فاصله ما با داستانهای تاریخی جنگ روایتها را تغییر نمیدهد، بلکه صرفا امکان راستآزامایی را کم میکند. جنگ روایتها در مورد همه وقایع مربوط به اشخاص، ملتها، شهرها و مناطق وجود دارد.
جنگ روایتها، اساسا به راهبرد جنگ روانی میان شرق و غرب، اطلاق میشود. شرق در نگاه غرب یک مجرم، تجاوز کار، بیقانون، به دور از اندیشههای ترقیخواهانه، غیر دموکراتیک و ناهنجار، در جهان مدرن امروز است. در حالی که در تفکر شرقی، غرب، بانی تروریسم، قاچاق مواد مخدر، مسئول جنگهای نیابتی، کودتاها و عامل اساسی بیثباتی در جهان امروز است که برای تحقق اهداف اقتصادی، نظامی و سیاسیاش، دست به تجاوز میزند و منابع سرزمینها را غارت میکند و انسانهارا به خاک و خون و بدبختی میکشاند.
در واقع جنگ روایتها جنگ منافع، ابزار حفظ قدرت برای قدرتهای بزرگ، جنگ ذهنیتسازی برای تداوم سلطه قدرتهای بزرگ، جنگ استخدام نیروی کار برای اهداف راهبردی و جنگی و جنگ دروغ پراکنی برای فریب مردم جهان است.
ما امروز در گستردهترین جنگ روایتها هستیم و دولت و ارتش اسرائیل تا دندان مسلح با حمایت دولتهای غربی و در راس همه ایالات متحده آمریکا، با تمام قدرتبه ویرانگری خود به نسلکشی فلسطینیها و لبنانیها ادامه میدهد. در این میان، همه قوانین و مققرات و تصمیمات سازمان ملل متحد و دادگاه لاهه و همه قوانین و مقررات جنگی، همگی از سوی اسرائیل نادیده شدهاند و امروز ارتش اسرائیل از بمباران بیمارستانها، منابع آب و برق، اماکن عمومی و مسکونی، کشتار غیرنظامیها و کودکان هیچ ابایی ندارد. چرا که کشوری به نام اسرائیل با حمایت دولتهای غربی در سرزمینهای فلسطینی تاسیس شد و به همین دلیل این دولتها، اسرائیل را بهمثابه حیاط خلوتی و مهمترین پایگاه خود در قلب خاورمیانه میدانند؛ و به همین دلیل، هرگونه شکست و پیروزی دولت اسرائیل را شکست و پیروزی خود میدانند.
تنش طولانی در روابط ایران و اسرائیل
در ۴۵ سال گذشته، همواره بین اسرائیل و ایران تنشهایی وجود داشت در حالی که جمهوری اسلامی ایران فقط شعار نابودی اسرائیل را سر میداد اما اسرائیل عملا نفوذ خود را در درون نهادهای سیاسی و نظامی جمهوری اسلامی و همچنین نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی بهویژه در لبنان و سوریه گسترش میداد و اسرائیل هر موقع هم دلش خواست دانشمندان اتمی جمهوری اسلامی را ترور میکرد؛ اسنادش را از مهمترین مراکز نگهداری این اسناد میربود و آخرین نمونه ترور اسرائیل در ایران، اسماعیل هنیه رهبر حماس را در تهران بود هرچند که اسرائیل مستقیما مسئولیت ترور آن و یا سایرین را به عهده نگرفته است.
اما اکنون دو دور موشکپراکنی به اسرائیل از سوی جمهوری اسلامی و یک دور بمباران یک مرکز نظامی جمهوری اسلامی در اصفهان توسط اسرائیل بود و الان هم منتظرند که دور دوم حملات اسرائیل به ایران در چه حدی و کجا ها خواهد بود. اما پرتاپ حدود پانصد موشک و پهپاد توسط جمهوری اسلامی به اسرائیل و همچنین تلافی درو نخست اسرائیل در فروردین ماه، چندانی خسارت و تلفات به بار نیاورده است. در هر صورت اکنون اسرائیل ایران مستقیما وارد یک جنگ هرچند محدود و کوتاهمدت شدهاند اما مدیریت جنگ سخت است و هر آن احتمال دارد این درگیریها محدود به یک جنگ همهجانبه تبدیل گردد. در حالی که جمهوری اسلامی، جنگافزارهای کشتار جمعی و مدن اسرائیل را ندارد و به همین دلیل، اگر چنین جنگی در بگیرد احتملا ارتش و سپاه پاسداران جمهوری اسلامی مانند ارتش صدام حسین زمینگیر خواهند شد و چندان دولت نخواهند آورد.
واکنش دولت اسرائیل به حمله نظامی ایران چه خواهد بود؟ در شرایط کنونی این مهمترین سئوالی است که افکار عمومی جهان و ایران با آن مواجه هستند. شواهد و قرائن نشان میدهد که اسرائیل و ایران بهدنبال جنگ همهجانبه نیستند. این در حالی است که نگرانیهای شدیدی بین بخشهایی از مردم ایران مبنی بر احتمال این حمله به وجود آمده که البته بیشتر جنبه جنگ تبلیغاتی دارد.
این گزینه که اسرائیل به حمله ایران پاسخ خواهد داد قطعا این اتفاق دیر یا زود رخ خواهد داد. ایران نیز در سراسر جهان منافعی دارد و دوستانی دارد که ممکن است در دسترس اسرائیل قرار داشته باشد. بهخصوص ممکن است هر دو دولت ایران و اسرائیل، بهطور سیستماتیک به ترور هم روی بیاورند.
از جمله، اخیرا رئیس پلیس سوئد اعلام کرده است که انفجار در نزدیکی سفارت اسرائیل در استکهلم و در دانمارک کار جمهوری اسلامی بوده است.
گونار استرومر وزیر دادگستری سوئد از حزب حاکم «مودرات» در کنفرانس مطبوعاتی امروز پنجشنبه ۳ اکتبر ۲۰۲۴، گفت که هنوز سه تهدید موازی علیه امنیت داخلی کشور وجود دارد: تهدید تروریسم، تهدید از سوی عوامل دولتی و نیز خلافکاریهای سازمانیافته.
با این وجود، میزان تهدیدات تروریستی در کشور همچنان در سطح چهار از پنج قرار دارد.
مدیر عملیاتی سپو، احتمال دخالت ایران در حمله بە سفارتخانە اسرائیل در استکهلم را رد نمیکند.
به گزارش از خبرگزاری ت ت، دو اکتبر سه سوئدی در کپنهاگ در پایتخت دانمارک دستگیر شدند. این افراد به ظن دو انفجاری که در شامگاه سهشنبه گذشته در نزدیکی سفارت اسرائیل در دنمارک رخ داد، دستگیر شدند.
در استکهلم نیز پلیس تایید میکند که شب سهشنبه تیراندازی در سفارت اسرائیل در استکهلم رخ داده است. اما هیچ فردی به ظن تیراندازی دستگیر نشده است.
پلیس امنیت اماکن اسرائیلی و یهودی در استکهلم، یوتبوری و مالمو را افزایش میدهد.
بعد از تشدید درگیری در خاورمیانه و تیراندازی به سفارتخانههای اسرائیل در استکهلم و کپنهاگ این اقدامات صورت میگیرد.
نیلس نورلینگ، سخنگوی پلیس در مالمو میگوید: «ما میخواهیم نشان دهیم که در محل هستیم و افرادی که در اطراف آن هستند باید از حضور ما احساس امنیت کنند.»
جنگ و میلیتاریسم برای توسعه جغرافیای سرمایهداری ضروری است
بر هیچ کسی پوشیده نیست که جنگ و ملیتاریسم، کسب سود و استثمار بیرحمانه نیروی، در خصلت جهان امروز سرمایهداری است. بهعلاوه کی رابطه مستقیم در تولید سلاحهای مخرب و کشتار جمعی و جنگ رابطه مستقیم دارد و بدون جنگ سلاح چندان تولید و فروخته نیم شود بنابراین، باید جنگی و جنگهایی وجود داشته باشد تا کارخانه اسلحلهسازی جهان، سود بیشتری به جیب بزنند.
بزرگترین قدرت جهان(ایالات متحده آمریکا)، بیش از ۸۰۰ پایگاه نظامی در سراسر دنیا بهویژه در حوزههای راهبردی دارد، پیمانهای نظامی قدرتمندی را مانند ناتو رهبری میکند.
از زمان سقوط اتحاد شوروی و حتی قبل از آن در مرحله پس از ختم جنگ جهانی دوم و آغاز جنگ سرد، در بیش از ۱۰۰ جنگ خونین نقش داشته، نظامهای سیاسی را با مهندسی های استخباراتی، سرنگون ساخته و دستنشاندههای خود را در آن به قدرت رسانده است، تولید ناخالص داخلی آن بیش از ۲۳ تریلیون دلار می شود، از ۱۱ آبراه راهبردی ۹ آبراه را در اختیار دارد، ثروت سرسامآوری از معادن کشورهای غنی از لحاظ منابع زیرزمینی اما درگیر بیثباتی سیاسی را در اختیار دارد، سه حوزه کلیدی تولید ثروت، مانند خلیج فارس، آفریقا و آمریکای لاتین را دچار بحران کرده تا از آن بهرهبرداری سیاسی و اقتصادی کند، تلاش دارد رقبای جهانی و منطقهای خود بیثبات کند تا بتواند به وسیله راهبرد درگیر ساختن دشمن در زمین خودش، زمینه را برای ایجاد موانع فراروی هژمونی و سیاستهای توسعهطلبانه چین در شرق آسیا، راهبرد گسترشطلبانه روسیه در اروپا و موقعیت اسرائیل در خاورمیانه را مستکحمتر سازد.
این استراتژی در اصل بر اساس دکترین بازموازنه از راه دور، طراحی شده است. از لحاظ ماهیتی، عملکردی و فکری، تمام قدرت و نفوذ آمریکا را در مناطق دارای اهمیت فراوان ژئوپولیتیکی، ژئواکونومیکی و ژئواستراتیژیکی، متراکم ساخته و به ایجاد دیوار دفاعی در برابر دشمنان آمریکا منجر میشود.
آنچه روشن است، جنگ روایتهاست که در قالب دکترین آمریکا، در دستور کار قدرتهای بزرگ جهانی قرار گرفته است. جنگ روایتها، شاخه و برگ اقتصادی، سیاسی، نظامی، امنیتی، فرهنگی و هژمونیطلبانه دارد. در اصل، جنگی مدنظر است که مرکب از تمام مولفههای اقتصادی، سیاسی، نظامی، امنیتی، فرهنگی، روانی، زبانی و... باشد.
تجربه جنگهای اخیر و قرن حاضر نشان میدهد که هیچ جای دنیا که اهمیت راهبردی داشته باشد، دارای منابع زیر زمینی باشد و برای قدرتهای بزرگ و منطقهای دنیا منافعی داشته باشد، مصون از جنگ نخواهند ماند. این را اصل منافع قدرتهای بزرگ میگویند که برای تداوم سلطه جهانی، اطمینان از دسترسی به مناطق مهم و حیاتی، منابع زیر زمینی و مورد نیازشان، دست به هرجنگی میزنند که جز خودشان، کسی دیگری برنده آن نیست. حتی حضور نظامی، تقابل امنیتی و صف بندیهای نظامی، همه به توافق میان این قدرتها بر میگردد.
نظر چند کارشناس
خبرگزاری «رویترز» به نقل از چند منبع آگاه و باتجربه در امور اطلاعاتی و نظامی مینویسد که با وجود تشدید بحران، تلاشهایی برای کشیدن ترمز اسرائیل و جمهوری اسلامی برای ممانعت از یک جنگ فراگیر میان آنها که کشورهای دیگر را نیز درگیر میکند، در جریان است.
این کارشناسان به رویترز گفتند بسیار بعید است که اسرائیل حمله موشکی اخیر جمهوری اسلامی به این کشور را در روزهای آینده تلافی نکند. در جریان این حمله تهران بیش از ۱۸۰ موشک بالستیک به اسرائیل شلیک کرد که به گفته اسرائیل و آمریکا حمله «ناموفقی» بود و تلفاتی نداشت.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، روز سهشنبه در جلسه کابینه امنیتی خود گفت که «هر کسی به ما حمله کند، ما به آنها حمله میکنیم.»
یک منبع آگاه که به دلیل اظهارنظر درباره مسائل امنیتی نمیخواست نامش فاش شود، به رویترز گفت مقامات اسرائیلی به همتایان آمریکایی خود اعلام کردند که حمله اسرائیل به جمهوری اسلامی «سنجیده شده» خواهد بود ولی هنوز فهرست نهایی اهداف احتمالی را ارائه نکردند.
آوی ملامد، یک مقام پیشین اطلاعاتی اسرائیل، و مذاکره کننده در جریان دو قیام فلسطینیها، میگوید که اسرائیل اهداف مورد نظر خود را با «دقت» و «دقیق» انتخاب خواهد کرد. او در ادامه افزود که مراکز مهم نظامی ایران مانند زیرساختهای موشکی، مراکز ارتباطی، و نیروگاهها، احتمالا نامزدهای این پروژه هستند.
به گفته بسیاری از کارشناسان مصاحبه شده، که شامل بیش از نیمی از مقامات پیشین نظامی، اطلاعاتی، و دیپلماتیک، از ایالات متحده و خاورمیانه هستند، احتمال کمی وجود دارد که اسرائیل به تاسیسات نفتی زیربنایی اقتصاد ایران یا سایتهای هستهای جمهوری اسلامی ضربه بزند.
به گفته آنها، چنین اقدامی احتمالا با واکنش شدید جمهوری اسلامی مواجه میشود و ممکن است مراکز نفتی کشورهای عربی متحد آمریکا در منطقه را هدف قرار دهد.
جو بایدن، رئیسجمهوری ایالات متحده، روز پنجشنبه در پاسخ به این پرسش که آیا از اسرائیل خواسته است تا به تأسیسات نفتی ایران حمله نکند، گفت که در انظار عمومی مذاکره نمیکند. او کمی پیش از این گفته بود که در حال گفتوگو با اسرائیل درباره چنین حملاتی است که باعث افزایش بهای جهانی نفت شد.
اسرائیل در هفتههای اخیر با حملات مداوم خود علیه حزبالله لبنان، متحد جمهوری اسلامی، از انفجار پیجرها گرفته تا کشتن حسننصرالله، رهبر این گروه شبهنظامی، سایر فرماندهان آن، و تهاجم هوایی و زمینی به جنوب لبنان، همه را غافلگیر کرده است.
نورمن رول، افسر ارشد پیشین سازمان «سیا»، که از سال ۲۰۰۸(۱۳۸۷) تا ۲۰۱۷(۱۳۹۶) بهعنوان مدیر ارشد جامعه اطلاعاتی ایالات متحده در امور ایران خدمت میکرد، میگوید عاقلانه نیست که کشورهای خارجی تلاش کنند تا طرح حمله اسرائیل را پیشبینی کنند.
او در ادامه میافزاید اما اگر اسرائیل در مورد یک حمله متناسب و در عین حال اساسی تصمیم بگیرد، ممکن است موشکهای جمهوری اسلامی، یا مقامات سپاه قدس را که حملات تهران و گروههای نیابتی آن علیه اسرائیل را هدایت میکند، هدف قرار دهد. نیروی قدس شاخهای از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران است.
رول، مشاور ارشد گروه «اتحاد علیه ایران هستهای»، میگوید اسرائیل میتواند تاسیسات ایران که بنزین و گازوئیل را برای مصرف داخلی پالایش میکنند، هدف قرار دهد.
او در ادامه میافزاید که اسرائیل با پرهیز از حمله به مراکز صادرات نفت جمهوری اسلامی، میتواند مانع اقدام تلافیجویانه تهران علیه مراکز نفتی کشورهای حاشیه خلیج فارس و افزایش چشمگیر بهای جهانی نفت شود.
گزینههای اسرائیل در واکنش به حمله موشکی ایران و پاسخ ایران به آن چیست؟
اکنون اسرائیل آماده است تا بهخاطر شلیک موشکهای بالستیک ایران در روز سهشنبه، که برخی از آنها از پدافند هوایی عبور کردند، به اقدام تلافیجویانه علیه ایران دست بزند.
جمهوری اسلامی ایران میگوید که این موشکپرانی پاسخ به دو ترور توسط اسرائیل بوده است: کشتن حسن نصرالله، رهبر حزبالله لبنان در بیروت و کشتن اسماعیل هنیه، رهبر حماس، در تهران.
هم اسرائیل و هم نزدیکترین متحدش، ایالات متحده، متعهد شدهاند که ایران را بهخاطر پرتاب ۱۸۰ موشک به سوی اسرائیل مجازات کنند.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، گفته است که «ایران بهای سنگینی خواهد پرداخت.»
آن خویشتنداری که متحدان اسرائیل در ماه آوریل، اواخر فروردین، که ایران برای اولین بار بهسوی اسرائیل موشک شلیک کرد دولت نتانیاهو را به آن توصیه میکردند اینبار کمرنگتر است.
و با توجه به عزم اسرائیل برای مقابله با همه دشمنان خود -در لبنان، غزه، یمن و سوریه- بهنظر میرسد که دولت نتانیاهو به عقبنشینی از موضع اعلام شده خود تمایلی ندارد.
برنامهریزان اسرائیلی احتمالا اکنون نه فقط در مورد اینکه چه زمانی باید به ایران ضربه بزنند، بلکه در مورد شدت ضربه به گفتوگو پرداختهاند.
نیروهای ارتش با کمک اطلاعات ماهوارهای ایالات متحده و عوامل انسانی موساد در ایران، طیف گستردهای از هدفها را برای انتخاب در اختیار دارند.
بهطور کلی، این هدفها را میتوان به سه دسته تقسیم کرد:
هدفهای متعارف نظامی: در این صورت، یک هدف ابتدایی و آشکار، پایگاههایی خواهد بود که ایران موشکهای بالستیک را از آنها پرتاب کرده است.
اینها شامل سکوهای پرتاب، مراکز فرماندهی و کنترل، مخازن سوختگیری و زرادخانههای محافظت شده موشکی است.
در این زمینه، اسرائیل میتواند جلوتر رفته و پایگاههای متعلق به سپاه پاسداران و مراکز پدافند هوایی و سایر مراکز موشکی و ضدهوایی را هدف قرار دهد. اسرائیل حتی میتواند برای ترور افراد کلیدی مرتبط با برنامه موشکهای بالستیک ایران اقدام کند.
هدفهای اقتصادی: این هدفها شامل آسیبپذیرترین مراکز اقتصادی حکومت ایران مانند بنادر جنوب و صنایع نفت، کارخانههای پتروشیمی، نیروگاههای برق و احتمالا تسهیلات کشتیرانی میشود.
هدفهای هستهای: این هدفها برای اسرائیل اهمیت زیاد دارند. واقعیت شناخته شده که مورد توجه آژانس بینالمللی انرژی اتمی هم قرار گرفته این است که ایران در حال غنیسازی اورانیوم با غلظت بسیار فراتر از ۲۰ درصد مورد نیاز برای مصارف هستهای غیرنظامی است.
اسرائيل و کشورهای دیگر مظنون هستند که ايران برای رسيدن به «نقطه گریز» هستهای تلاش میکند بهنحوی که پس از آن بتواند در یک بازه زمانی بسيار كوتاه قادر به ساخت بمب هستهای باشد.
سایتهایی که در فهرست هدفهای احتمالی اسرائیل قرار دارند عبارتند از پارچین، مرکز برنامه هستهای نظامی ایران، راکتورهای تحقیقاتی در تهران، بناب و رامسر و همچنین تاسیسات عمده اتمی در بوشهر، نطنز، اصفهان و فردو.
بخش بزرگی از محاسبات مقامات اسرائیلی شامل ارزیابی پاسخ ایران به هریک از این گزینهها و نحوه کاهش آثار آن است. موضع ایران این است که پس از پرتاب این موشکها به سمت اهداف نظامی اسرائیل در روز سهشنبه، اکنون درگیری موشکی پایان یافته اما مقامات ایران هشدار دادهاند که اگر اسرائیل دست به تلافی بزند، به نوبه خود پاسخ خواهد داد.
مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران گفته است: «این تنها چشمهای از تواناییهای ما بوده است.»
سپاه پاسداران هم در تاکید بر این موضوع، تصرح کرده که «اگر رژیم صهیونیستی به عملیات ایران پاسخ دهد، با حملات کوبنده مواجه خواهد شد.»
ایران قادر نیست از نظر نظامی اسرائیل را شکست دهد. نیروی هوایی این کشور قدیمی و فرسوده، پدافند هوایی آن پر از حفرههای نفوذ است و مجبور بوده است با سالها تحریم غرب دست و پنجه نرم کند.
اما هنوز هم ایران مقدار زیادی موشک بالستیک و انواع دیگر موشک و همچنین پهپادهای مملو از مواد منفجره و شبهنظامیان نیابتی متحد در سراسر خاورمیانه دارد.
رگبار موشکهای بعدی این کشور میتواند به جای پایگاههای نظامی، مناطق مسکونی اسرائیل را هدف قرار دهد. حمله یک گروه شبهنظامی تحت حمایت ایران به تاسیسات نفتی عربستان سعودی در سال ۲۰۱۹ نشان داد که همسایگان این کشور تا چه اندازه در برابر این نوع حملات آسیبپذیر هستند.
نیروی دریایی سپاه پاسداران که در خلیجفارس فعالیت میکند، دارای ناوگان بزرگی از قایقهای سریع و کوچک مجهز به موشک است که میتوانند به طور بالقوه، سپر دفاعی یکی از کشتیهای متعلق به ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا را با پرتاب تعداد زیادی موشک مختل کنند. یا اگر دستور بگیرند، با مینگذاری در تنگه هرمز جریان ۲۰ درصد صادرات روزانه نفت جهان را قطع کنند که تاثیر عمدهای بر اقتصاد جهانی خواهد داشت.
و البته تمام پایگاههای نظامی ایالات متحده هم سمت عربی خلیج فارس، از کویت تا عمان، وجود دارند. ایران هشدار داده است که اگر مورد حمله قرار گیرد، تنها به اسرائیل ضربه نمیزند، بلکه هر کشوری را که از آن حمایت کند، هدف قرار خواهد داد.
اینها تنها برخی از سناریوهای محتملی است که برنامهریزان نظامی در تلآویو و واشنگتن اکنون در نظر میگیرند.
گزینه مخفی اسرائیل در برابر ایران چیست؟
دولت ایالات متحده آمریکا سعی دارد اسرائیل را تشویق کند که به حمله موشکی ایران با احتیاط واکنش نشان دهد تا از تشدید درگیری کنونی به کل منطقه و درگیر کردن کشورهای بیشتر، اجتناب کند.
جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، گفته است که اگر اسرائیل تصمیم به حمله به تاسیسات هستهای ایران بگیرد، ایالات متحده از آن حمایت نخواهد کرد. اگرچه که توانایی واشنگتن برای تاثیرگذاری بر اقدامات اسرائیل ممکن است محدود باشد.
اکنون این سئوال مطرح میشود که اسرائیل در تلافی خود تا کجا پیش خواهد رفت.
در گذشته، اسرائیل حملات هدفمند علیه تاسیسات نظامی خاص ایران انجام داده و از تشدید تنش اجتناب کرده است. با این حال، گستردگی حمله موشکی اخیر ایران ممکن است اسرائیل را مجبور کند که این بار اقدامات تهاجمیتری از جمله حمله به تاسیسات هستهای یا زیرساختهای کلیدی ایران انجام دهد.
در این میان، گزینههای اسرائیل بدون حمایت نظامی ایالات متحده کدام است؟
برای اسرائیل، خطرات جنگ تمام عیار با ایران، آنهم بدون دریافت تضمین حمایت نظامی ایالات متحده، بهعنوان یک عامل بازدارنده عمل میکند.
نورمن رول، افسر سابق اطلاعاتی آمریکا در امور ایران به روزنامه والاستریت ژورنال گفت: «اسرائیل بهدنبال القای این ایده است که با برخورداری از برتری تکنولوژیکی و مهارت نظامی میتواند به هر هدفی در ایران حمله کند.»
با این حال، این کارشناس امنیتی افزود: «اسرائیل برای جنگ با ایران به حمایت سیاسی، اقتصادی و نظامی نیاز دارد، تازه اگر مشارکت ایالات متحده را از این موارد فاکتور بگیریم.»
حمله احتمالی اسرائیل به تاسیسات هستهای یا زیرساختهای اقتصادی ایران میتواند منجر به درگیری بزرگتر شود و به طور بالقوه جاهطلبیهای هستهای ایران را تسریع بخشد.
رول هشدار داد: «حمله هوایی مجدد میتواند تهران را به شلیک یک رگبار موشکی بزرگتر تحریک کند، یا آن را وادار کند تا علیه منافع اسرائیل در خارج از کشور حملات تروریستی را سازماندهی کند، و برنامه هستهای خود را تقویت کند و مسیر ایران را برای رسیدن به بمب تسریع کند.»
گزینهای که برای اسرائیل میماند چیست؟
بدیهی است که اسرائیل سعی خواهد کرد با دقت پاسخ خود به حمله موشکی ایران را تنظیم کند، البته تا آنجایی که وارد یک جنگ تمام عیار با تهران نشود و در عین حال پیام خود را به آنها برساند.
در چنین سناریویی، نمیتوان حمله سایبری به زیرساختهای حیاتی نظامی یا هستهای ایران را رد کرد، به ویژه پس از حملات از راه دور به پیجرهای حزب الله که نشان دهنده تواناییهای برتر اسرائیل در عملیات سایبری بود.
اسرائیل و ایران مدتها است که با یکدیگر وارد یک جنگ در سایه شامل حملات سایبری، ماموریتهای مخفی و رویاروییهای نیابتی بودهاند.
ایران در سال ۲۰۲۱ اسرائیل را به سازماندهی یک حمله خرابکارانه علیه تاسیسات هستهای زیرزمینی نطنز متهم کرد که بهشدت به سانتریفیوژهای مورد استفاده برای غنی سازی اورانیوم آسیب رساند و باعث قطعی گسترده برق در این تاسیسات شد.
اسرائیل مستقیما مسئولیت آن حمله را بر عهده نگرفت. با این حال، این ظن بلافاصله متوجه آن شد، زیرا رسانههای اسرائیلی تقریبا به اتفاق آرا گزارش دادند که یک حمله سایبری ویرانگر که گفته میشود توسط اسرائیل انجام شده است، باعث خاموشی تاسیسات نطنز شده است.
نطنز پیش از این نیز با خرابکاری روبرو بوده است. ویروس کامپیوتری استاکسنت که گمان میرود ساخته و پرداخته مشترک ایالات متحده و اسرائیل بود، سانتریفیوژهای ایران در این تاسیسات را مختل کرد و به آنها آسیب رساند.
استاکس نت اولین سلاح دیجیتالی در جهان است. این بدافزار نرمافزار «استپ ۷» متعلق به شرکت زیمنس را هدف قرار داد. این نرمافزار برای کنترل تجهیزات صنعتی مانند سانتریفیوژهای مورد استفاده در غنیسازی اورانیوم در تاسیسات نطنز ضروری است.
ویروس استاکسنت در سال ۲۰۰۹ موفق شد حدود ۱۰۰۰ سانتریفیوژ تاسیسات نطنز را از کار بیاندازد که منجر به توقف موقت فعالیتهای غنیسازی ایران شد. این خرابکاری، برنامه هستهای ایران را ماهها یا حتی سالها عقب انداخت.
برای جلوگیری از جنگ همهجانبه با ایران، اسرائیل ممکن است یک حمله سایبری مشابه یا بدیعتر به اهداف هستهای و نظامی ایران را انتخاب کند.
عملیات زمینی ارتش اسرائیل در طولکرم واقع در کرانه غربی رود اردنعکس: Majdi Mohammed/AP Photo/picture alliance
یگان سری جنگ سایبری ۸۲۰۰ اسرائیل چیست؟
اسرائیل در مورد عملیات اطلاعاتی که منجر به انفجار همزمان هزاران پیجر عوامل حزب الله لبنان شد، سکوت کرده است. این حمله باعث شد تا یگان سری جنگ سایبری ۸۲۰۰ اسرائیل بار دیگر مورد توجه قرار گیرد.
بر اساس گزارش رویترز، یگان ۸۲۰۰ معادل «آژانس امنیت ملی ایالات متحده» یا «مقر ارتباطات دولت بریتانیا» است و بزرگترین یگان نظامی در ارتش اسرائیل است. سابقه این یگان به واحدهای کدشکن و اطلاعاتی قدیم بازمیگردد که با شکلگیری اسرائیل در سال ۱۹۴۸ تاسیس شد.
فعالیتهای یگان ۸۲۰۰ معمولاً بسیار محرمانه است و مجموعه وسیعی از فعالیتها از جمله اطلاعات سیگنال، داده کاوی و حملات سایبری را در بر میگیرد.
برخی از عملیاتهایی که گفته میشود این یگان در آن شرکت داشته است عبارتند از:
*حمله ویروس استاکسنت که سانتریفیوژهای هستهای ایران را از کار انداخت،
*حمله سایبری در سال ۲۰۱۷ به شرکت مخابراتی دولتی لبنان اوجیرو،
*و خنثی کردن حمله داعش به یک هواپیمای مسافربری غیرنظامی که در سال ۲۰۱۸ از استرالیا به امارات عربی متحده سفر میکرد.
فرمانده یگان ۸۲۰۰ سال گذشته در کنفرانسی در تل آویو اظهار داشت که این یگان از فناوری هوش مصنوعی برای کمک به شناسایی اهداف مرتبط با حماس استفاده کرده است.
با این حال، شهرت این یگان، همراه با تشکیلات دفاعی و امنیتی گستردهتر، به دلیل ناتوانی ارتش در جلوگیری از حمله هفتم اکتبر به اسرائیل خدشهدار شد.
در پی این شکست، فرمانده این یگان در اوایل ماه جاری میلادی استعفای خود را اعلام کرد.
یک مقام آمریکایی دو روز پس از این موج حملات به رویترز گفت واشینگتن معتقد است که اسرائیل هنوز به تصمیم نهایی در مورد واکنشی که به ایران نشان دهد، نرسیده است.
رسانههای اسرائیل نیز از هماهنگی کشورشان با آمریکا در مورد پاسخ اسرائیل به ایران خبر دادند. شبکه کان بازه زمانی «چند روز آینده» را برای عملیات اسرائیل علیه ایران ذکر کرده است.
خبرگزاری رویترز، شبکه انبیسی آمریکا و همچنین رسانههای اسرائیل به گزینههایی پرداختهاند که دولت بنیامین نتانیاهو برای پاسخ به حمله موشکی ایران در برابر خود دارد.
شبکه انبیسی نوشت اسرائیل تنها اگر اراده کند، با نیروی هوایی «بسیار برتر» خود در مقابل پدافند هوایی «نسبتا ضعیف» ایران، میتواند به طیف وسیعی از اهداف در ایران حمله کند؛ از سایتهای نظامی و اطلاعاتی گرفته تا فرماندهان ارشد، پایانههای نفتی و پالایشگاهها یا حتی سایتهای هستهای ایران.
شبکه سیانان هم نقشهای از مراکز سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در گوشهوکنار ایران را منتشر کرده که میتوانند از جمله اهداف حمله احتمالی اسرائیل باشند.
برخی تحلیلگران معتقدند اسرائیل به احتمال زیاد تاسیسات نظامی ایران را هدف قرار خواهد داد؛ بهویژه آنهایی که موشکهای بالستیک مورد استفاده در حمله شب دهم مهر به اسرائیل از آنها شلیک شد.
سامانههای پدافند هوایی و سکوهای پرتاب موشکی ایران نیز ممکن است در سیبل اهداف باشد.
به گفته کارشناسان آمریکایی، واشینگتن حمله اسرائیل به اهداف نظامی ایران را پاسخی «متناسب» میداند بهویژه که ریسک به بار آمدن تلفات غیرنظامی در آن کم است.
شبکه سیانان مراکز نظامی سپاه پاسداران را که ممکن است هدف قرار گیرد، فهرست کرده است؛ پایگاههای متعارف نظامی که آشیانه موشکی، سکوهای پرتاب و مراکز فرماندهی و کنترل در آنها واقع شده است.
پایگاه موشکی تبریز، پایگاه موشکی کرمانشاه، پایگاه موشکی امام علی در خرمآباد که آشیانه زیرزمینی موشکهای ایران است، پایگاه موشکی اراک، مرکز تحقیقات فضایی ایران در استان تهران، سازمان فضایی ایران در استان تهران، مقر فرماندهی هوافضای سپاه پاسداران در استان تهران، مرکز فرماندهی و کنترل سپاه پاسداران در استان تهران، سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی سپاه پاسداران در استان تهران، سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی نیروی زمینی ارتش در استان تهران، مقر سازمان صنایع هوافضا در استان تهران، گروه صنایع فجر در استان تهران، مرکز فضایی شاهرود در استان سمنان که یک مقر شلیک موشکی سپاه است، مرکز فضایی «امام خمینی» در سمنان که مرکز پرتاب موشکی و ماهوارهای ایران است، مجتمع موشکی اصفهان که در آن موشک تولید میشود، سایت تولید موشک در شیراز، پایگاه موشکی حاجیآباد در استان هرمزگان که جایگاه استقرار موشکهای سوخت جامد محسوب میشود و ارزیابیها حاکی است زیرزمینی باشد، از جمله این اهداف عنوان شده است.
در حمله ایران، از جمله از پایگاههای امام علی در خرمآباد و اراک بهسوی اسرائیل موشک شلیک شد.
حمله به تاسیسات هستهای ایران این ظرفیت را دارد که تا مدتی برنامههای تهران در این عرصه را با تاخیر روبهرو کند. سایتهای برنامه اتمی ایران در بسیاری از نقاط کشور پراکنده هستند و شماری معدود از آنها مانند تاسیسات غنیسازی اورانیوم در فردو و نطنز در اعماق زمین، در زیر لایههای سنگین سنگ و بتون، فعالیت میکنند.
بررسیهای آمریکا نشان میدهد که تنها راه ضربهزدن موثر به این تاسیسات زیرزمینی هستهای، استفاده از بمبافکنهای بزرگ آمریکایی حامل بمبهای عظیم است که اسرائیل در حال حاضر فاقد آن است.
جنگندههای اف ۳۵ اسرائیل ممکن است بدون تکیه به آمریکا بتوانند به برخی از سایتهای اتمی ایران حمله کنند اما آن نتیجه مورد نظر را فراهم نخواهد کرد.
حمله کاری به زیرساختهای هستهای ایران که ممکن است عواقب جدی داشته باشد، پیشاپیش با مخالفت آشکار رئیسجمهور آمریکا روبهرو شده است.
ریچارد هوکر، یک افسر پیشین عضو شورای امنیت ملی کاخ سفید، گفت شاید اسرائیل بتواند به این تاسیسات حمله کند اما رهبران جمهوری اسلامی ایران را در تنگنایی قرار میدهد که در پاسخ به آن، تهران هم دوباره باید یک واکنش شدیدتر نشان دهد.
تحلیلگران رسانههای اسرائیل در روزهای اخیر، صنایع نفت و گاز ایران را یکی از گزینهها برای حمله احتمالی اسرائیل عنوان کردهاند. برخی از آنها مشخصا به تاسیسات «ستاره خلیج فارس» و جزیره خارک، پالایشگاهها، سایتهای نفتی بندرعباس مانند دو حمله اخیر اسرائیل به بندر حدیده در یمن اشاره کردهاند.
کارشناسان امنیتی اسرائیل میگویند ضربه به صنعت نفت و گاز ایران ضربه به اقتصاد حکومتی است که بودجه خود را نه صرف رفاه مردمش، بلکه صرف تجهیز و تسلیح نیروهای نیابتیاش میکند که در یک سال اخیر از غزه، یمن، لبنان، عراق، سوریه، کرانه باختری و خود ایران، اسرائیل را هدف حملات پیاپی قرار داده و این کشور را در «هفت جبهه جنگ» درگیر کردهاند.
شبکه انبیسی نیز ضربات احتمالی اسرائیل به پالایشگاههای تولید بنزین در کشور را مطرح کرده که مصرف آن عمدتاً در ایران است و تأثیر آن بر اقتصاد جهانی محدود خواهد بود.
این شبکه احتمال حمله گستردهتر به تاسیسات نفت و گاز ایران را در یک منطقه وسیع، مانند پایانههای حمل نفت به خارج بعید ندانسته که در آن صورت، ضربه به پایانه نفتی خارک در میان است؛ جایی که بیش از ۹۰ درصد از صادرات نفت ایران را بر دوش میکشد.
کارخانههای پتروشیمی و نیروگاههای برق نیز در این ارتباط ذکر شدهاند.
جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا، شامگاه ۱۲ مهر گفت آمریکا در مورد احتمال حمله اسرائیل به تأسیسات نفتی ایران «بحث میکند». او اما نگفت دولتش حامی این راهکار هست یا نه. همان چند کلمه از زبان او کافی بود تا بهای نفت در بازارهای جهانی پنج درصد بالا رود.
انبیسی نیوز نوشت تکانههای حمله به تاسیسات نفتی ایران در اقتصاد جهانی تنها «عقوبت» نیست؛ چراکه ایران ممکن است آبراه هرمز را هم «مینگذاری» کند.
همچنین به نوشته رویترز، حمله احتمالی به تاسیسات نفت ایران این خطر را در بر دارد که ممکن است تهران را بهسوی حمله به تاسیسات نفتی عربستان و سایر کشورهای حوزه خلیج فارس سوق دهد؛ موضوعی که بهای سوخت را بیش از پیش بالا خواهد برد؛ آنهم یک ماه مانده به انتخابات ریاستجمهوری آمریکا که قیمت بنزین همواره یکی از مقولههای اصلی برای رایدهندگان آمریکایی است.
با این اوصاف، دیوید دِس روچِس، یک مقام پیشین وزارت دفاع آمریکا، معتقد است نگرانی از عواقب افزایش بهای نفت در دنیا باعث نخواهد شد که اسرائیل را از تصمیم احتمالی خود برای حمله به تأسیسات نفتی ایران باز دارد.
حمله اسرائیل به ۲۰۰۰ هدف و کشتن ۲۵۰ شبهنظامی حزبالله در لبنان
بنا به اعلام ارتش اسرائیل در حمله پهپادی از عراق به پایگاه نظامی آن در جولان دو سرباز تیپ رزمی گولانی کشته و ۲۴ سرباز دیگر زخمی شدند
ارتش اسرائیل جمعه ۱۳ مهر اعلام کرد که از زمان آغاز عملیات زمینی آن در لبنان، نزدیک به ۲۵۰ عضو از گروه حزبالله را کشته و ۲۰۰۰ هدف متعلق به این گروه شبهنظامی در لبنان را مورد حمله قرار داده است.
نداو شوشانی، سخنگوی ارتش اسرائیل اعلام کرد که برآوردهای ارتش نشان میدهد حدود ۲۵۰ نفر از اعضای حزبالله لبنان کشته شدهاند؛ وی افزود: ارتش اسرائیل از زمان آغاز عملیات زمینی خود در لبنان، چند روز پیش، نیروی انسانی، زیرساختها، ساختمانهای نظامی، انبارهای تسلیحات، و پرتابگرهای موشکی حزبالله را هدف حملات خود قرار داده است.
این سخنگو افزود که از میان کسانی که در طول ۴ روز عملیات هدفمند در جنوب لبنان کشته شدند، ۲۱ نفر از فرماندهان حزبالله بودهاند.
ارتش اسرائیل جمعه اعلام کرد که در حمله پهپادی از عراق به پایگاه نظامی آن در جولان دو سرباز از تیپ رزمی گولانی کشته شده و ۲۴ سرباز دیگر زخمی شدند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل، روز جمعه ۴ اکتبر-۱٣ مهر، اعلام کرد که ظرفیت کلیه مراکز پذیرش و اسکان آوارگان در لبنان تکمیل شده و افرادی که در پی حملات اسرائیل آواره شدهاند، اغلب مجبورند در فضای باز و خیابانها و پارکهای عمومی شب را به صبح برسانند.
رولا امین نماینده آژانس امور پناهندگان سازمان ملل، روز جمعه در جریان یک نشست خبری در ژنو گفت: «ظرفیت حدود ۹۰۰ پناهگاه جمعی تاسیس شده توسط دولت لبنان تکمیل شده است.»
وی افزود که آژانس پناهندگان سازمان ملل اکنون بههمراه مقامات محلی لبنان در تلاش برای یافتن مراکز بیشتر از جمله برخی از هتلها و کلوبهای شبانه برای اسکان آوارگان است.
همزمان، متیو لوسیانو رئیس دفتر سازمان بینالمللی مهاجرت در لبنان، گفت: «جادهها با ترافیک سنگینی مواجه است و مردم در خیابانها، پارکها و ساحل میخوابند.»
او در ادامه اظهار داشت: «بیشتر پناهگاهها از جمله پناهگاههای بیروت پر هستند و بسیاری از پناهگاههای فعلی را مدارس تشکیل میدهند که این به معنای مختل شدن روند آموزش است.»
وی با ابراز نگرانی از وضعیت دهها هزار کارگر خانگی در لبنان که عمدتا زن هستند و اکنون توسط کارفرمایان خود رها شدهاند، گفت: «آنها مدارک اقامتی ندارند و درنتیجه تمایلی به درخواست کمکهای بشردوستانه ندارند زیرا میترسند که دستگیر و سپس از کشور اخراج شوند؛ بسیاری از آنها از مصر، سودان و سریلانکا به لبنان آمدهاند و نمیتوانند به زبان محلی صحبت کنند.»
به گزارش خبرگزاری رویترز، رولا امین نماینده آژانس امور پناهندگان سازمان ملل، تصریح کرد: «به رغم آنکه حملات اسرائیل به لبنان در روز جمعه منجر به مسدود شدن گذرگاه اصلی مرزی این کشور با سوریه شده و راه را بر خودروهای زیادی بسته است، اما افراد زیادی با پای پیاده ناامیدانه از لبنان میگریزند و از جاده ویران شده عبور میکنند.»
وی افزود: «حدود ۶٠ درصد از ١۸۵ هزار نفری که تا کنون خود را از لبنان به سوریه رساندهاند، کودکان و نوجوانان بودهاند که شماری از آنها بدون والدین خود هستند.»
نماینده آژانس امور پناهندگان سازمان ملل در ادامه گفت: «خانوادههایی که از بمباران میگریزند، دچار خستگی شدید جسمی و روحی میشوند و نیاز مبرم به حمایت دارند.»
بنا به گفته مقامات لبنان، بیش از ۲/۱ میلیون نفر در پی حملات اخیر اسرائیل به این کشور آواره شدهاند و نزدیک به ۲٠٠٠ نفر نیز در طول درگیریهای میان اسرائیل و گروه حزبالله لبنان در یک سال گذشته کشته شدهاند که بیشتر آمار کشتهشدگان متعلق به دو هفته اخیر بوده است.
همچنین به گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، در ۲۴ ساعت گذشته دستکم ۲۸ امدادگر حین انجام وظیفه در لبنان کشته شدهاند. آنها در جریان حملات هوایی اسرائیل و نبرد با حزبالله جان خود را از دست دادند. تدروس آدهانوم، رئیس سازمان جهانی بهداشت، روز پنجشنبه در یک کنفرانس خبری آنلاین اعلام کرد: «بسیاری از سایر کارکنان بهداشتی به دلیل بمباران، در حال فرار از مناطقی هستند که در آن کار میکنند و نمی توانند به وظیفه خود عمل کنند.» او خواستار تقویت حمایت از کارکنان بهداشت شد.
این وضعیت منجر به محدودیتهای جدی در ارائه خدمات بهداشتی و مدیریت تروما شده است. نماینده سازمان جهانی بهداشت در لبنان، دکتر عبدالنصیر ابوبکر، اعلام کرد تمامی کارکنان بهداشتی که در ۲۴ ساعت گذشته جان خود را از دست دادهاند، حین انجام وظیفه و کمک به مجروحان بودهاند.
به گزارش وزارت بهداشت لبنان، از زمان شروع حملات اسرائیل در طول یک سال گذشته، نزدیک به ۲۰۰۰ نفر از جمله ۱۲۷ کودک کشته و ۹۳۸۴ نفر زخمی شدهاند. سازمان جهانی بهداشت اعلام کرد این تلفات شامل ۷۳ کارمند بهداشتی نیز میشود. بیمارستانها در حال تخلیه هستند و ظرفیت مدیریت انبوه مصدومان در آستانه محدودیت قرار دارد.
دکتر ابوبکر از سازمان جهانی بهداشت گفت: «در حال حاضر ظرفیت کافی برای مدیریت تعداد زیادی از مصدومان وجود دارد، اما مسئله اینجاست که با ادامه این شرایط، دیر یا زود سیستم درمانی به مرز اشباع خواهد رسید.»
تصویری از حمله اخیر اسرائیل به منطقه ضاحیه در جنوب بیروت AP - Hassan Ammar
منابع العربیه: هاشم صفیالدین و چند ایرانی در حمله هوایی اسرائیل کشته شدند
منابع «العربیه» روز شنبه گزارش دادند که هاشم صفیالدین، از رهبران حزبالله، در حمله هوایی اسرائیل بههمراه شماری از دستیاران، فرماندهان میدانی حزبالله و چند ایرانی کشته شده است.
بر اساس این گزارشها، محل حضور هاشم صفیالدین در حومه جنوبی بیروت، که شامگاه پنجشنبه هدف قرار گرفت، در عمق زیادی از زیر زمین قرار داشت.
پیشتر، یک منبع امنیتی لبنانی تایید کرده بود که ارتباط با هاشم صفیالدین پس از حمله هوایی شامگاه پنجشنبه قطع شده است.
همچنین منابع العربیه اعلام کردهاند که اسرائیل از کشتهشدن هاشم صفیالدین و تمام افرادی که همراه او بودند، اطمینان حاصل کرده است.
پیش از این، روزنامه اسرائیلی «یدیعوت آحارونوت» اعلام کرده بود که براساس برآوردها، تمامی افرادی که در مقر اطلاعات حزبالله در زمان حمله حضور داشتند، جان خود را از دست دادهاند. این مقر شامگاه پنجشنبه با ۷۳ تن بمب در حومه جنوبی بیروت هدف قرار گرفت.
این روزنامه همچنین اعلام کرد که این حمله به منظور ترور هاشم صفیالدین، جانشین احتمالی حسن نصرالله، رهبر حزبالله انجام شد. گفته میشود رئیس دایره اطلاعات حزبالله، فردی با لقب «مرتضی» نیز در زمان حمله در مقر حضور داشته است.
آویخای ادرعی، سخنگوی ارتش اسرائیل، نیز تایید کرد که محمد رشید سکافی، فرمانده سامانه ارتباطات حزبالله نیز در این حمله هدف قرار گرفته است.
در این حمله، اسرائیل از ۷۳ تن بمب استفاده کرده و این حملات به عمقی بیش از محلی که حسن نصرالله در آن کشته شد، انجام گرفته است. طبق ارزیابیهای یدیعوت آحارونوت، احتمال زنده ماندن افرادی که در محل حمله حضور داشتند، بسیار کم است؛ چه به دلیل ریزش آوار و چه به دلیل نشت گازهای سمی که موجب خفگی میشود.
هاشم صفیالدین یکی از رهبران ارشد حزبالله است و در حال حاضر ریاست شورای اجرایی این حزب را بر عهده دارد. او پسرخاله حسن نصرالله است و از نظر ظاهری شباهت زیادی به او دارد، اما به گفته منابع مختلف، دیدگاههای او افراطیتر از نصرالله است.
او حلقه ارتباطی کلیدی میان حزبالله و ایران محسوب میشود و روابط خویشاوندی نزدیکی با تصمیمگیران ارشد در تهران دارد. پسر او، رضا صفیالدین، با زینب، دختر قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین نیروی قدس سپاه پاسداران، ازدواج کرده است. همچنین، برادر او، عبدالله صفیالدین، نماینده حزبالله در تهران است.
از سال ۲۰۱۷، دولت آمریکا هاشم صفیالدین را به عنوان یک تروریست خارجی معرفی و او را تحریم کرد.
برنامهریزی ارتش اسرائیل برای درهم کوبیدن مواضع نیروهای حزبالله عراق
اسرائیل به دلیل کشتهشدن دو سربازش در جریان پرتاب یک پهپاد از عراق در حال برنامهریزی برای انجام حمله به اهدافی در این کشور است.
به گزارش سایت عبری «وای نت» وابسته به روزنامه اسرائیلی یدیعوت آحارونت، اسرائیل پس از کشتهشدن دو سرباز و زخمی شدن شماری دیگر در جریان پرتاب یک پهپاد از عراق به منطقه جولان در حال برنامه ریزی برای اقدام علیه نیروهای شبهنظامی در عراق است.
ارتش اسرائیل روز گذشته اعلام کرد که در پی پرتاب پهپاد از عراق به شمال جولان دو سرباز کشته و ۲۳ تن دیگر نیز زخمی شدند.
مقاومت اسلامی عراق(حزبالله عراق) نیز پیش از آن از حمله به سه هدف اسرائیلی خبر داده بود.
وای نت نوشت: این نخستین بار است که عملیات پرتاب پهپاد از عراق منجر به کشتهشدن شماری از نیروهای اسرائیلی میشود. به عنوان مقایسه، زمانی که شلیک موشک از یمن منجر به کشته شدن یک اسرائیلی شد، ارتش اسرائیل به بندر الحدیده یمن حمله کرد.
این منبع به نقل از مقاماتی در اسرائیل آورده است: در حال بررسی اقدام مناسب در عراق هستیم. روشن است که رژیم ایران در همه جبهههای ممکن فعال است و ما باید برای غافلگیریهای بیشتر آماده باشیم.
بحران خاورمیانه و واکنشها در آسیای میانه
همسایههای ایران در آسیای میانه در رابطه با تشدید اوضاع در منطقه و افزایش تنش میان ایران و اسرائیل بسیار محتاطانه و عمومی صحبت میکنند. هیچکدام از آنها، در یک سال اخیر بهصورت صریح و آشکارا حمله اسرائیل به غزه را محکوم نکردند.
کشتهشدن حسن نصرالله، دبیر کل حزبالله لبنان در پی بمباران منطقه شیعهنشین ضاحیه در جنوب لبنان توسط اسرائیل در ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۴، واکنش رسمی در کشورهای آسیای میانه را بهدنبال نداشته است.
در صورت وقوع رویارویی مستقیم نظامی میان ایران و اسرائیل کشورهای منطقه به احتمال زیاد بهطور آشکار و قاطع از هیچ طرفی حمایت نخواهند کرد
به گفته قاسم بیکمحمد، کارشناس مسایل منطقه، در آسیای مرکزی همانند بیشتر کشورهای دنیا درک این واقعیت وجود دارد که وخامت اوضاع در خاورمیانه و بهخصوص درگیری مستقیم میان ایران و اسرائیل پیامدهای سنگینی هم برای این منطقه و هم برای جامعه جهانی خواهد داشت.
از اینجاست که در بیانیههای وزارتخانههای امور خارجه قرقیزستان و قزاقستان از طرفهای درگیر خواسته شده است تا از اصول و هنجارهای بنیادین حقوق بینالملل پیروی و از اقداماتی که میتواند منجر به تشدید اوضاع در خاورمیانه شود، خودداری کنند.
به گفته بیکمحمد «سایر کشورهای آسیای مرکزی نیز در قبال تحولات خاورمیانه مواضع مشابهی داشته و طبق معمول بر ضرورت حل و فصل اختلافات منحصراً از طریق ابزارهای سیاسی و دیپلماتیک در چارچوب اصول منشور سازمان ملل متحد و حقوق بینالملل تاکید میکنند.»
البته ایران برای کشورهای منطقه به دلایل مختلف تاریخی، تمدنی، اقتصادی، تجاری، ارتباطاتی و غیره مهم است، اما با این وجود بعید بهنظر میرسد که اقدام به حمایتهای صریح از جمهوری اسلامی ایران کنند.
هرچند روابط روسیه با اسرائیل به اندازه روابطاش با سایر کشورهای غربی تیره و متشنج نیست، اما چندان هم نزدیک نیست. تا امروز، با وجود درخواستهای مکرر مقامات اوکراین، اسرائیل حداقل علنی، سلاحهای کشنده به اوکراین تحویل نداده است.
اوکراین بهویژه به سامانههای پدافند هوایی موثر اسرائیل مانند «گنبد آهنین» علاقهمند است.
هواپیماهای آنها اغلب در نزدیکی یکدیگر به ویژه سوریه پرواز میکنند و برای جلوگیری از حوادثی مانند سرنگونی هواپیمای شناسایی روسیه در سال ۲۰۱۸، باید دائما هماهنگیهای لازم را انجام دهند. در آن واقعه، اگرچه این هواپیما به اشتباه توسط پدافند سوریه سرنگون شد، اما روسیه ادعا کرد که جنگندههای اسرائیلی در همان حوالی حضور داشتند و هدف اصلی پدافند هوایی سوریه بودند.
روابط بینالمللی در خاورمیانه چنان پیچیده و درهم تنیده است که هرگونه دخالت قابلتوجه، میتواند زنجیرهای از مشکلات با کشورهای دیگر را بهدنبال داشته باشد.
جمهوری آذربایجان و ترکیه نگاه متفاوتی به حمله دوم موشکی جمهوری اسلامی ایران به اسرائیل داشتند.
«خبرگزاری ریپورت» جمهوری آذربایجان که نزدیک به حزب حاکم این کشور است نیز در یک نوشته با اشاره به اینکه تمامی جنگها یک روزی بهسر میآید، نوشته است: «جنگ غیرمستقیم تهران علیه اسرائیل در ۱۵ مهر ۱۴۰۲ آغاز شد. زمانی که حماس به اسرائیل هجوم برد. بر کسی پوشیده نیست که ایران برای هر دو گروه مسلح سیاسی، حماس و حزبالله آموزشهای مالی، نظامی، فنی و تعلیمی فراهم میکند. اینها نیروهای نیابتی تهران در منطقه هستند. بهنظر میرسد مقامات ایرانی با این نیروها قصد نابودی دولت یهود را داشتهاند. جنگ تمامعیار ممکن است اتفاق بیفتد.»
واکنش رسمی در ترکیه و جمهوری آذربایجان به حملات موشکی سپاه
بر خلاف مقامهای جمهوری آذربایجان که تاکنون واکنشی به حملات موشکی جمهوری اسلامی به اسرائیل نشان ندادهاند، رییسجمهور ترکیه از قصد اسرائیل برای هدف قرار دادن استانبول، سخن گفته است.
«رجب طیب اردوغان»، رییسجمهور ترکیه بعد از حملات موشکی جمهوری اسلامی به اسرائیل در اظهاراتی تاکید کرد که جامعه جهانی نباید در مقابل قلدری و عربدهکشی اسرائیل در منطقه ساکت بماند.
اردوغان با تشبیه «بنیامین نتانیاهو» به هیتلر گفت: «اسرائیل، مرتکب نسلکشی در نوار غزه و حملات تروریستی در لبنان میشود و کشورها را تحریک میکند تا منطقه را به سمت «هولوکاست» بکشاند.»
رجب طیب اردوغان، رییسجمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، در روزهای اخیر، بهویژه در سخنرانی خود در پارلمان، تاکید کرده است که اسرائیل پس از حملات به غزه و بیروت، بهدنبال هدف قرار دادن استانبول است.
روزنامه «صباح» نزدیک به حکومت ترکیه، بعد از حمله سپاه پاسداران به اسرائیل نوشت: «گنبد سوراخ شد، اسرائیل در وحشت است! صهیونیستها رسانهها را سانسور کردند تا خسارات دریافتی خود را پنهان کنند.»
پیش از حمله ۲۵ فروردین ۱۴۰۳ سپاه پاسداران به اسرائیل، روزنامه «یئنی شفق» نوشته بود که جمهوری اسلامی حاضر نیست تهدیدهایش را عملی کند و با عنوان «جمهوری کارتونی ایران» از این کشور یاد کرده بود.
با این حال، حمله موشکی ۱۰ مهر ۱۴۰۳ جمهوری اسلامی به اسرائیل، واکنش مثبت این روزنامه را برانگیخته است. سئنی شفق که از روزنامههای نزدیک به حکومت ترکیه است در واکنش به این حمله نوشته است: «در پی حملات اسرائیل علیه حزبالله، سپاه پاسداران حمله موشکی بالستیک را علیه «دولت تروریستی اسرائیل» انجام داد. در تصاویر منتشر شده در شبکههای اجتماعی مشاهده میشود که سامانه پدافند هوایی گنبد آهنین اسرائیل بیاثر بوده و دهها موشک یکی پس از دیگری به تلآویو اصابت کرده است.»
روزنامه «سوزجو» که از مخالفان حزب «عدالت و توسعه»، یعنی حزب حاکم ترکیه است، در یادداشتی بعد از حمله سپاه به اسرائیل با تیتر «گنبد آهنین غیرقابل نفوذ چطور سوراخ شد» نوشته است: «اسرائیل که به سیستمهای دفاع هوایی «غیرقابل نفوذ» معروف است، نتوانست بخش قابل توجهی از حملات سهشنبه شب ایران را دفع کند. گنبد آهنین که پس از حملات ۷ اکتبر سوراخ شد، با وجود همه بهروزرسانیهایش چگونه دوباره توسط ایران بیاثر شد؟»
این روزنامه در ادامه گزارش خود به ادعاهای مقامهای ایرانی مبنی بر انهدام جنگندههای اف۳۵ اسرائیلی نیز جای داده است.
روزنامه «صباح» نیز که نزدیک به دولت ترکیه است بعد از حمله سپاه پاسداران به اسرائیل با این تیتر که، «گنبد سوراخ شد، اسرائیل در وحشت است! صهیونیستها رسانهها را سانسور کردند تا خسارات دریافتی خود را پنهان کنند»، نوشته است: «اسرائیل که یک سال است در غزه نسلکشی میکند، به چهار کشور حمله میکند و شخصیتهای بلندپایه را ترور میکند، با موشکهای بالستیک شلیکشده توسط ایران به لرزه درآمد. حمایت آمریکا، انگلیس و فرانسه کافی نبود. اسرائیل سانسور شدیدی را در کشورش اعمال کرد تا خسارات وارده را پنهان کند.»
شبکه تلویزیونی «سیانان ترک»، که نزدیک به حزب عدالت و توسعه است در سایت خود در گزارشی به ضعف گنبد آهنین اسرائیل اشاره کرده و نوشته است: «این سامانه مهمترین عامل دفاعی اسرائیل در ۱۰ سال گذشته بوده است. در حملات حماس نیز کار نکرده بود. انتقادات جدی به آن وارد شده بود.»
به نوشته «سیانان ترک»، «گنبد آهنین سامانهای است که در مقابله با موشکها و راکتهای دستساز که از حماس و حزبالله میآیند، به جای حملاتی که از ایران میآیند، ماهرتر است، اما در برابر حملات در مقیاس بزرگتر، مانند نمونه حملات ایران، ناکافی است.»
اما روشن است که عملا نه جمهوری آذربایجان و نه ترکیه در کنار جمهوری اسلامی قرار نخواهند گرفت. بهخصوص جمهوری اسلامی ایران در جنگ آذربایجان و ارمنستان در کنار ارمنستان ایستاده بود. به علاوه جمهوری اسلامی ایران بارها جمهوری آذربایجان ار تهدید کرده است. همچنین آذربایجان با اسرئیل روابط بسیار حسنهای دارد. اما اردوغان با وجود که ظاهرا به تندی به نتان یاهو حمله میکند اما عملا شرکتهای ترکیهای و اسرائیلی، همچنان به روابطه تجاری خود ادامه میدهند.
کشورهای دوست ایران از تحویل رادارهایی که به ایران فروخته بود، خودداری کرد
امیرعلی حاجیزاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه، در یک برنامه در تلویزیون ایران، ماجرایی را تعریف کرد که در آن یکی از کشورهای دوست ایران از تحویل رادارهایی که به ایران فروخته بود، خودداری کرد.
حاجیزاده گفت: «آن موقع که رادار نداشتیم، از یکی از کشورهای تولیدکننده رادار که اتفاقا دوست ایران هم هست قرار شد رادار خریداری کنیم. من خودم به عنوان فرمانده پدافند، هفت سامانه رادار خریدم از آنها.»
او با اشاره به اینکه فروشنده در مراحل مختلف به دلایل مختلف از تحویل سامانههای خریداری شده سر باز زد، گفت: «بالاخره پس از رفت و آمد زیاد، آن کشور دوست، علیرغم دریافت پیش پرداخت، سامانه رادار را به ما تحویل نداد.»
حاجیزاده در صحبتهایش به نام «کشور دوست» و تاریخ این ماجرا اشارهای نکرد. اما گفت که پس از بازدید از تجهیزات کارخانه در آن کشور، از روی «تصاویر» موفق شدهاند که سامانه را خودشان بسازند.
حاجیزاده در این برنامه که از شبکه خبر پخش شد گفت: «ما نمیتوانیم تابع سیاستهای دیگران باشیم. ما نمیتوانیم منتظر اراده خارجیها باشیم. یعنی اگر ارادهشان بر این قرار گرفت، کاری برای ما بکنند و اگر نگرفت نکنند.»
صحبتهای حاجیزاده بسیاری را به یاد ماجرای خرید پدافند اس-۳۰۰ از روسیه انداخت؛ ماجرایی که موجب شد از سیاست خارجه ایران در قبال روسیه انتقادهای زیادی مطرح شود.
در سال ۲۰۰۷ میلادی(۱۳۸۶ خورشیدی) یک قرارداد ۸۰۰ میلیون دلاری میان ایران و روسیه بسته شد که بر اساس آن روسیه قرار شد سامانه موشکهای پیشرفته ضدهوایی(اس - ۳۰۰) را به ایران تحویل دهد.
روسیه در سال ۲۰۱۰ میلادی(۱۳۸۹ خورشیدی) تحویل سامانههای خریداری شده را به دلیل تحریمهای بینالمللی علیه ایران متوقف کرد.
اما در همان سال در رژه ارتش ایران، یک سامانه بسیار شبیه به سامانه اس-۳۰۰ نمایش داده شد. همزمان برخی رسانههای عربی از برخورداری ایران از سامانه بومی معادل سامانه اس-۳۰۰ خبر داد. فرزاد اسماعیلی، فرمانده وقت قرارگاه پدافند هوایی خاتمالانبیا، نام این سامانه بومی را «باور ۳۷۳» اعلام کرد.
پس از تفاهم هستهای ایران و غرب، ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه در مارچ ۲۰۱۵(فروردین ۱۳۹۴) ممنوعیت تحویل موشکهای اس- ۳۰۰ را برداشت.
سرانجام در مهر ۱۳۹۵، خبرگزاری اسپوتنیک روسیه با استناد به اطلاعیه آژانس دولتی صادرات تسلیحات روسیه اعلام کرد، مسکو بر اساس قرارداد فرایند تحویل سامانههای دفاع هوایی موشکی اس-۳۰۰ را به تهران تکمیل کرده است.
امیرعلی حاجیزاده به خاطر توسعه برنامه موشکی ایران از فرماندهان کلیدی نظامی ایران به شمار میرود و با وجود تغییرات در فرماندهی سپاه پاسداران از سال ۱۳۸۷ همچنان سمت خود را حفظ کرده است.
نتیجهگیری
از نظر سیاسی در شرایط کنونی نتانیاهو از زیر برخی از فشارهای داخلی و خارجی خارج شده است. تا قبل از حمله جمهوری اسلامی ایران به اسرائیل نتانیاهو در زمینه تقابل با حماس و حمله به رفح دچار تردید بود. با این وجود، با حمله ایران به اسرائیل حداقل در کوتاهمدت از زیر فشارها خارج شده است.
از نظر تبلیغاتی و جنگ روایتها، تا اینجا اسرائیل پیروز نسبی جنگ روایتها بوده است. دلیل این موضوع این است که اسرائیل تا زمانی که این مطلب منتشر میشود هنوز اسرائیل حمله همهجانبه خود به تاسیسات نفتی و زیرساختهای اقتصادی و همچنین مراکز نظامی و نیروگاههای اتمی انجام نداده است.
آیتالله علی خامنهای، رهبر ایران بعد از پنج سال نماز جمعه را در تهران امامت کرد. او از حمله موشکی اخیر ایران به اسرائیل دفاع کرد و آن را «اقدامی کاملا قانونی و مشروع» دانست.
حمله موشکی جمهوری اسلامی ایران به اسرائیل، محکومیت بینالمللی را در پی داشته است. اسرائیل گفته است که اکثر حدود ۲۰۰ موشک شده از سوی ایران را دفع کرده است.
علی خامنهای برای مراسم بزرگداشت از حسن نصرالله رهبر کشته شده حزبالله حضور یافت و بعد از پنج سال امامت نماز جمعه تهران را به عهده گرفت. بعد از کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده سپاس قدس، این اولین بار در پنج سال گذشته است که اقامت نماز جمعه تهران را به عهده گرفته است.
در مراسم بزرگداشت از حسن نصرالله که اکثر مقامات بلندرتبه ایران شرکت داشتند، خامنهای از او تمجید کرد و گفت که گستره محبوبیت او از لبنان و ایران و کشورهای عربی فراتر رفته بود.
خامنهای در سخنان خود گفت: «دشمن ملت ایران همان دشمن ملت فلسطین، لبنان، سوریه، عراق و یمن است.» او مدعی شد که «دشمن سراغ همه کشورهای مسلمان میرود و وقتی خاطر دشمنان از یک کشور مسلمان آسوده شد، به سراغ کشورهای دیگر میروند.»
او در بخشی از خطبه خود حمله حماس به اسرائیل در هفتم اکتبر سال گذشته و حمله موشکی اخیر ایران به اسرائیل را «مشروع و قانونی» دانست و تاکید کرد: «ما در انجام وظیفه نه تعلل میکنیم و نه دچار شتابزدگی میشویم و آن چه از نظر تصمیمگیران نظامی معقول و منطقی است انجام میگیرد و در آینده نیز اگر لازم شد، انجام خواهد گرفت.»
خامنهای زمانی این اظهارات را به زبان آورد که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل تهدید کرده که حملات موشکی ایران بیپاسخ نخواهد ماند.
خامنهای خطاب به هزاران نمازگزار در تهران از حماس و حزبالله، دو گروه شبهنظامی اسلامگرای مورد حمایت ایران تمجید کرد و گفت آنها «عقبنشینی نخواهند کرد.»
حضور خامنهای در مصلی تهران و امامت نماز جمعه در شرایطی انجام گرفته است که منابعی به خبرگزاری رویتروز گفته بودند خامنهای از روز شنبه ۲۸ سپتامبر در مکانی امن در ایران بهسر میبرد و مخفی شده است.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران در بحبوحه تنشهای نظامی برای گفتگو به لبنان سفر کرد. اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران گفته است که سفر به بیروت برای ابزار همبستگی با مردم لبنان صورت گرفته است.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، روز سهشنبه در جلسه کابینه امنیتی خود گفت که «هر کسی به ما حمله کند، ما به آنها حمله میکنیم.»
به این ترتیب، در شرایطی که اسرائیل برای حمله به جمهوری اسلامی آماده میشود و همچنان مواضع حزبالله لبنان را با شدت هدف قرار میدهد، احتمال یک جنگ بزرگ در سراسر خاورمیانه اجتنابناپذیر است.
احتمال دارد اسرائیل روز هفتم اکتبر بهمناسبت سالگرد حمله حماس به اسرائیل، به ایران حمله خواهد کرد!
شنبه چهاردهم مهر ۱۴۰۳- پنجم اکتبر ۲۰۲۴
آیا ایران و اسرائیل خود را به یک جنگ همهجانبه آماده میکنند!؟
بهرام رحمانی
مقدمه
سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران، شامگاه ۱۰ مهر- یکم اکتبر در عملیات «وعده صادق دو» ۱۸۰ تا ۲۰۰ موشک به اسرائیل شلیک کرد.
گریگوری برو، تحلیلگر اوراسیا گروپ گفت: ۱۲ دقیقه طول می کشد که موشک بالستیک از ایران به اسرائیل برسد؛ ۲ ساعت برای موشکهای کروز و حدود ۸ تا ۹ ساعت برای پهپادها.
سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران، در بیانیهای از پرتاب موشک به سوی اسرائیل خبر داد. سپاه گفته در پاسخ به کشتهشدن اسماعیل هنیه، حسن نصرالله و عباس نیلفروشان قلب سرزمینهای اسرائيل را هدف گرفته است. بیاینه سپاه گفته این عملیات با تصویب شورایعالی امنیت ملی انجام شده است.
رویترز نوشته است: «ایران پیش از حمله موشکی، روسیه و ایالات متحده آمریکا را از حمله به اسرائیل مطلع کرده بود.»
سپاه پاسداران، تهدید کرده چنانچه اسرائيل «به این عملیات که منطبق بر حقوق قانونی کشور و قوانین بینالمللی است واکنش نظامی نشان دهد با حملات کوبنده و ویرانگر بعدی مواجه خواهد شد.»
سپاه پاسداران در حمله سهشنبه ۱۱ مهر-یکم اکتبر، از موشکهای بالستیک استفاده کرد و «فتاح» مهمترین موشکی بود که برای اولین بار در این عملیات استفاده شد.
سپاه پاسداران گفت علاوه بر موشک هایپرسونیک فتاح، در حمله به اسرائیل از موشکهای بالستیک شهاب ۳، عماد و قدر هم استفاده کرده است.
سپاه پاسداران میگوید موشک فتاح ۱۴۰۰ کیلومتر برد دارد و قادر است از تمامی سامانههای سپر موشکی عبور کند و این سامانهها هم را منهدم کند.
ایران موشکهایی که برد بیشتر از ۱۳۰۰ کیلومتر داشته باشد، «اسرائیلزن» میخواند، از همینرو بعد از رونمایی از موشک بالستیک فتاح-۱، در تهران بیلبوردی با شعار «۴۰۰ ثانیه تا تلآویو» در میدان فسلطین به منظور تهدید اسرائیل نصب شد.
همزمان دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در نیویورک نیز در بیانیهای پاسخ جمهوری اسلامی به اسرائيل را «حقوقی، منطقی و مشروع» خواند که در برابر هدف قرار دادن اتباع و منافع ایران و تعرض به حاکمیت ملی جمهوری اسلامی صورت گرفت.
دفتر نمایندگی ایران همانند سپاه پاسداران تهدید کرد در صورت واکنش اسرائیل، «پاسخ بعدی و ویرانکننده به دنبال خواهد داشت.»
منابع خبری گزارش دادند که صدای آژيرهای خطر در چند پایگاه نظامی اسرائیل در «النقب»، «دیمونا» و تلآویو به صدا درآمده است.
سخنگوی ارتش اسرائیل نیز تایید کرده که از ایران به سمت اسرائیل موشک شلیک شده است. شبکه ۱۲ تلویزیون اسرائیل گفته ۴۰۰ موشک از ایران به سمت اسرائیل شلیک شده است.
دیدهبان حقوق بشر سوریه اعلام کرد پدافندهای هوایی آمریکا در کونیکو و التنف در سوریه، شماری از موشکهای ایران را که از آسمان این منطقه عبور میکردند، منهدم کردند.
رویترز نیز گزارش داد شماری از موشکهای ایران را در آسمان اردن رهگیری شدهاند.
آکسیوس به نقل از یک مقام آمریکایی نوشت آمریکا و اسرائیل موفق شدند حمله ایران را خنثی کنند. این حمله بیاثر بود.
دانیل هاگاری، سخنگوی ارتش اسرائیل ساعتی پس از پایان موشکباران ایران اعلام کرد: «تعداد زیادی موشک ایرانی را رهگیری کردیم و تلفات خاصی هم داشتیم.»
او همچنین خطاب به جمهوری اسلامی ایران، گفت: «این حمله عواقبی خواهد داشت و ما نقشههای تهاجمی داریم و در زمان مناسب تصمیم مناسب را خواهیم گرفت. واکنش اسرائیل به ایران این بار متفاوت خواهد بود.»
اطلاعیه دوم سپاه: ۹۰ درصد شلیکها با موفقیت به اهداف اصابت کردسپاه پاسداران با انتشار بیاینه دوم، ادعا کرده است که «۹۰ درصد شلیکها با موفقیت به اهداف اصابت کرده است.»
در اطلاعیه دوم سپاه گفته شده: «در این عملیات برخی از پایگاههای هوایی و راداری؛ مراکز توطئه و طراحی ترور علیه رهبران مقاومت به خصوص شهید دکتر اسماعیل هنیه و رهبر حزبالله لبنان شهید حجتالاسلام والمسلمین سیدحسن نصرالله و فرماندهان نظامی حزب الله، مقاومت اسلامی فلسطین و فرماندهان سپاه پاسداران مورد اصابت قرار گرفتند.»
خاورمیانه بزرگ در طول نیم قرن گذشته، بیش از هر منطقه دیگری شاهد جنگ بوده است. کشورهای خاورمیانه یک سوم همه درگیریهای مسلحانه در سراسر جهان را از آغاز قرن بیست و یک، به خود اختصاص دادهاند.
این دوره جنگ را دولت اسرائیل با انفجار پیجرها و دستگاههای ارتباطی در اختیار مردم لبنان، آغاز کرد؛ انفجار پیجرها و دستگاههای ارتباطی غیرمعمول از جنگ بود و احتمالا جنایت جنگی محسوب میشود.
انفجار همزمان هزاران پیجر و رادیوهای دستی در لبنان توسط دولت اسرائیل، دستکم ۳۷ نفر را قربانی و بیش از ۳ هزار نفر را مجروح کرد.
در حال حاضر نتانیاهو، نشان داده که هیچ محدودیتی در برابر او وجود ندارد و هیچ چیز نمیتواند او را متوقف کند.
اکنون ایران و اسرائيل وارد یک درگیری مستقیم شدهاند بعید و دور از ذهن نیست که اسرائيل تاسیسات هستهای ایران را مورد هدف قرار دهد چون سابقه طولانی در این مورد را هم دارد. آنها در سال ۱۹۸۰ به نیروگاه هستهای عراق و ۲۰۰۵ به نیروگاه دیر الزور سوریه حمله کردند و بارها هم اعلام کردهاند که ممکن است به تاسیسات هستهای ایران حمله کنند. با این حال اسرائيل برای این کار به یک دستآویز و بهانه بسیار بزرگ نیاز دارد و این هم در حالی است که جمهوری اسلامی نمیخواهد این بهانه را به اسرائيل بدهد.
اکنون بهنظر میرسد اسرائيل در این مرحله متوقف نخواهد شد و اقدامات خود را چه در غزه و چه در لبنان و حتی کرانه باختری ادامه خواهد داد چرا که نتانیاهو به یک اعلام پیروزی قاطع نیاز دارد که جنگ را خاتمه دهد و اعلام کند اسرائيل از این جنگ پیروز بیرون آمده تا بتواند موقعیت خود را در داخل اسرائيل و در برابر اپوزیسیون تقویت کند.
نظرسنجیهایی که اخیرا برگزار شده نشان میدهد حمایتهای مردمی از حزب لیکود نتانیاهو برخلاف چند ماه گذشته در حال افزایش است که بی ارتباط با اقدامات او در غزه و ضرباتی که به حزبالله و حماس وارد کرده نیست. با توجه به این مسئله نتانیاهو مسیری که در آن قرار گرفته را موفق میداند و تلاش میکند باز هم در ادامه بیشتر رهبران حماس و حزبالله را ترور کند و به زیرساختهای نظامی و تسلحیاتی آنها آسیب بزند تا در نهایت یک اجماع نظر نسبی بین سیاسیون و نظامیها و نیروهای استخباراتی و اطلاعاتی ایجاد کند مبنی بر اینکه اسرائيل به پیروزی ملموس و روشن دست یافته و همین پیروزی را دستمایه تحکیم قدرت خود در اسرائيل قرار دهد.
ژروم پلیستراندی، خبرنگار ارشد دفاعی شبکه بیافامتیوی (BFMTV) میگوید: «ایران هیچ وزن نظامی در برابر اسرائیل یا ایالات متحده ندارند. افزون بر این، شرایط پیچیده اجتماعی و اقتصادی کشور نیز اجازه رویارویی نظامی به این کشور نمیدهد.»
ژان پل شانیولا، رئیس موسسه مطالعات و تحقیقات خاورمیانه و مدیترانه (iReMMO) هم میگوید: «حمله هوایی ایران به اسرائیل و کلید زدنِ جنگ با این کشور هم موجب افزایش مشکلات داخلی و هم موجب به خطر افتادن حکومت حاکم بر این کشور میشود. باید پذیرفت که حکومت ایران به ویژه با برخوردی که با زنان کرده و اصرار بر ادامه مشی اقتداگرایانهاش، منفور شده و همزمان، با مسائل عمده اقتصادی و اجتماعی دست و پنجه نرم میکند، پس به این دلایل، بهنظر من ایران وارد رویارویی نظامی مستقیم با اسرائیل نمیشود.»
ایران پنج ماه پیش گزینه حمله موشکی و پهپادی تلافیجویانه به اسرائیل را در پاسخ به کشتهشدن فرمانده سپاه پاسداران در سوریه امتحان کرد، حملهای که در بعد وسیعی توسط ائتلاف بینالمللی و منطقهای به رهبری آمریکا و اسرائیل خنثی شد و بیش از پیش دقت پایین موشکهای ساخت این کشور را عیان کرد.
در چنین شرایطی است که علی خامنهای، رهبر ایران، در پی کشتهشدن حسن نصرالله نیز با صدور بیانیهای ضمن سکوت در قبال «انتقام ایران» وعده داد که «ضربات جبهه مقاومت» به اسرائیل کوبندهتر خواهد شد.
قتل نصرالله آنهم در ستاد فرماندهی حزبالله، تنها یک هفته پس از انفجار صدها پیجر و ارتباطات رادیویی بمبگذاری شده انجام شد. در این مدت نیز مجموعهای از حملات پیاپی سریع و پیچیده، باعث شد تا نیمی از اعضای شورای رهبری و فرماندهان ارشد حزبالله حذف شوند.
درگیری مستقیم بین ایران و اسرائیل، بسیار خطرناک است و میتواند محرکی برای رکود جهانی باشد. افزایش شدید قیمت نفت و کاهش داراییهای ریسک، ضربه مهمی به رشد اقتصادی وارد میکند و تورم را یکپله بالاتر میبرد.
با وجود حدود یکپنجم عرضه نفت جهان از منطقه خلیجفارس، قیمتها سر به فلک میکشد. تکرار حمله به تاسیسات آرامکو توسط شبهنظامیان طرفدار ایران در سال ۲۰۱۹ که تقریبا نیمی از عرضه نفت عربستان را قطع کرد، دور از ذهن نیست. قیمت نفت خام ممکن است چهار برابر نشود.
اگر جمهوری اسلامی ایران، تصمیم بگیرد تنگه هرمز را ببندد، قیمت نفت در بازارهای جهانی بهسرعت گرانتر خواهد شد زیرا، زیرا یکپنجم تجارت نفت روزانه جهان از آن عبور میکند.
توجه به این نکته ضروری است که فلسفه و منطق مقاومت ریشه در بیعدالتی و ظلم و جنگی دارد که بعد از ۱۹۴۸ و تاسیس اسرائيل به مردم فلسطین وارد شده است. از ۱۹۴۸ به بعد ایستادگی و مقاومت در برابر اقدامات اسرائيل اشکال متفاوتی به خود گرفته است. در دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ جریان های چپ مارکسیستی پرچم دار این مقاومت بودند و بعد از ۱۹۸۰ و ظهور اسلام سیاسی در خاورمیانه گروههای اسلامگرا پرچم مخالفت و مقاومت و ایستادگی در برابر اسرائيل را به دست گرفتند و شاهد این بودیم که به مرور اسلام سیاسی با راهحل جدیدی به نام «مقاومت» تلاش کرده در مقابل اسرائيل بایستد.
تصویری از اسرائیل - غروب سهشنبه یکم اکتبر- ۱۰ مهر، هنگامی که موشک های جمهوری اسلامی به اسرائیل رسیدند
پیش زمینههای تشدید جنگ بین اسرائیل و ایران
تحرک سلطنتطلبان
اکنون سلطنتطلبان بیش از گذشته شیفته سیاستهای آمریکایی-اسرائیلی شدهاند و وابستگی خود به این دولتها را صریحتر از گذشته به زبان میآورند. آنها بر این تصورند و یا به این نتجیه رسیدهاند که تنها راه احیای سلطنت در ایران، از راه حمله نظامی آمریکایی-اسرائیلی به ایران، یعنی جنگ و کودتا امکانپذیر است. به این ترتیب، تلاش رضا پهلوی و رسانههای نزدیک به او، برای کشاندن جنگ به مرزهای جغرافیایی ایران، صراحت بیشتری یافته است.
همه تلاش رسانهای این طیف که کمترین ربطی به اپوزیسیون سرنگونیطلب ندارد و خواهان احیای سلطنت هستند و در این مسیر، به دلیل این که پایگاه چندانی در جامعه ایران ندارند به دولتهای غربی و در راس همه آمریکا و اسرائیل متوسل شدهاند و در طول یک سال اخیر که جنگ اسرائیل در غزه در جریان است ضمن دفاع از دولت اسرائیل، خواهان ان هستند که دامنه جنگ را به ایران برسانند. بارها در این رسانهها پیرامون جنگ غزه و در موضعگیریهای خود، همواره تاکید کردهاند که «سر مار در تهران است»؛ یعنی ابایی ندارند که بمب و موشک روی سر مردم ایران ریخته شود و ایران ویران گردد.
رضا پهلوی در گفتوگو با یک مجری بریتانیایی با موضوع جنگ اسرائیل- غزه، موضوع را به ایران کشاند و مطابق آنچه بیبیسی فارسی نوشته، «در مورد نقش جمهوری اسلامی در اشاعه اسلام افراطی و خطرات آن گفت: چشم اختاپوس در تهران است و ما سرگرم مقابله با پاها(در منطقه) هستیم.»
بیبیسی در ادامه مینویسد: «آقای پهلوی اسلام افراطی و رادیکالیسم را «دیو و بیماری» توصیف کرد که «باید به صورت ریشهای درمان شود» و گفت: دیگر بر کسی پوشیده نیست که رژیم تهران با حمایت و مسلح کردن بسیاری از گروهها از آنها بهعنوان نیروی نیابتی بهره برده است تا مقاصد خود را در منطقه پیش ببرد. هدف نهایی رژیم صدور ایدئولوژی و اجبار جهان به پذیرفتن آن به عنوان یک حکومت «خلافت امروزی» است.»
تلاش رضا پهلوی، برای کشاندن جنگ به مرزهای جغرافیایی ایران، حتی صدای حامی و مشاور سابق رضا پهلوی را هم درآورده است.
«رامین پرهام» در واکنش به این سخنان رضا پهلوی، گفته است: «کشاندن پای ایران به جنگ، خیانت به مردم، خیانت به میهن و به منافع ملی ایران است. تشویق غرب برای حمله نظامی به ایران و آماده کردن اذهان عمومی غرب برای چنین اقدام شومی، خیانت به ایران و ایرانی است. فقدان صلاحیت سیاسی و فقدان حس مسئولیت را نه فراموش میکنیم و نه خواهیم بخشید.»
در چنین شرایطی حساس و خطرناکی، رضا پهلوی روز جمعه ۳۰ شهریورماه در کنفرانس ملی «شورای اسرائیلی- آمریکایی» (IAC)که در «هتل هیلتون» واشنگتن برگزار شد، سخنرانی کرد.
ساعاتی پیش از سخنرانی رضا پهلوی در این کنفرانس دونالد ترامپ رئیس جمهوری پیشین آمریکا سخنرانی داشت. رضا پهلوی در بخشی از سخنرانی خود در این کنفرانس، بر لزوم حمایت جامعه جهانی از مردم ایران، ادعا کرد: «مردم ایران موضع خود را روشن کردهاند. آنها هر روز علیه این رژیم مبارزه میکنند و این کار را بدون هیچ حمایتی از جهان بیرون انجام میدهند و مرا با پیامی به اینجا فرستادهاند: آنها نهتنها برای آزادی خود، بلکه برای آزادی خاورمیانه و جهان از شرّ این رژیم واپسگرا مبارزه میکنند.»
رضا پهلوی در بخش دیگری از سخنرانی خود درباره حمایت آمریکا و اسرائیل برای عبور از جمهوری اسلامی، گفت: «از طریق شراکت و اقدام هماهنگ میتوانیم آزادی مردم ایران، امنیت اسرائیل، ایالات متحده، جهان عرب و فرصتی واقعی جهت آیندهای روشن برای فلسطینیان به دست آوریم.»
او همچنین خطاب به رهبران غرب گفت: «آنچه ما در این مشارکت به آن نیاز داریم فراتر از عکس گرفتن و تجمع و پستهای رسانههای اجتماعی است. آنچه ما نیاز داریم یک کمپین مشترک و هماهنگ است. ما باید فشار حداکثری را علیه جمهوری اسلامی به کار بگیریم. ما باید از مردم ایران حمایت حداکثری کنیم. و ما نیاز داریم که حداکثر ریزش از رژیم را تسهیل کنیم تا بتوانیم بهطور مسالمتآمیز از این دیکتاتوری جنایتکار به دموکراسی سکولاری که مردم ایران برای آن مبارزه می کنند، گذر کنیم.»
بهنظر میرسد که رضا پهلوی، نقش کرزایها را به خود گرفته و از آمریکا و اسرائیل میخواهد فجایع لیبی، عراق و افغانستان را در ایران نیز تکرار کنند و او را به قدرت برسانند. آرزویی ارتجاعی و واپسگرا و دست نیافتنی!
جنگهای آمریکا و متحدانش در افغانستان و عراق و لیبی فریبکارانه، پرهزینه و مخرب بوده است. در این جنگها، تعداد بیشتری از افغانها، عراقیها و مردم لیبی و حتی سربازان آمریکایی بیهوده جان خود را از دست دادهاند و پس از سالها اشغالگری و ادعاهای پیشرفت، هیچگونه امنیتی جانی شهروندان در این کشورها وجود ندارد.
ایران به چه اهدافی در اسرائیل حمله کرده است؟
بر اساس گزارشها و ویدیوهای موجود ایران به پایگاه هوایی نواتیم، پایگاه هوایی تل نوف در نزدیکی شهر رخووت، و احتمالا مقر موساد در تلآویو و نقاط دیگر در داخل و اطراف تلآویو و بیتالمقدس حمله کرده است.
جمهوری اسلامی ایران در اولین حمله موشکی خود به اسرائیل هم به پایگاه هوایی نواتیم حمله کرده بود و بر اساس تحقیقات بیبیسی فارسی، دستکم به سه نقطه از این پایگاه، موشک اصابت کرده و خسارتهایی به جا گذاشته بود.
فلسطینیهای ساکن رامالله در کرانه باختری در اطراف پوکه یک موشک شلیکشده از سوی ایران جمع شدهاند
ادعاهای مقامات جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل درباره تاثیر موشکهای ایرانی در خاک اسرائیل
اگر چه هنوز خبر مشخصی از بیلان این حملات و تعداد کشته یا زخمی آن در دست نیست، ولی تصاویری داریم از آژیرهای خطر در سراسر اسرائیل و ساکنان وحشت زده که برای پناه گرفتن در میان امواج حملات موشکی ایران در شامگاه سهشنبه در حال دویدن و پنهان شدن در پناهگاهها بودند.
اما به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس و بر اساس تصاویر ماهوارهای شرکت پلنت لبز از فراز پایگاه هوایی «نواتیم» در جنوب اسرائیل، وارد شدن آسیب به سقف آشیانه، آوار ریختهشده در کنار سازه و سوراخی در باند فرودگاه دیده میشود.
مشخص نیست آیا آسیبها ناشی از اصابت مستقیم موشکهای بالستیک شلیکشده از سوی ایران بوده یا موشکهای شلیکشده از سامانههای رهگیری خود اسرائیل.
ارتش اسرائیل به درخواست این خبرگزاری برای اظهارنظر در این باره هنوز پاسخ نداده، اما سخنگوی ارتش اسرائیل یک روز پیش از انتشار این تصاویر گفته بود آسیبها عمدتا در نتیجه رهگیریهای اسرائیل بود.
دانیل هگاری ۱۱ مهرماه در نشست خبری گفت برخی سازهها، مراکز نگهداری و «دفاتر اداری» در «چند پایگاه هوایی» آسیب اندکی دیدند، اما به نام آنها اشاره نکرد.
او همچنین تاکید کرد که «هیچ سلاح و سربازی» آسیب ندیده و هواپیماها در آشیانهها سالماند.
«نواتیم» آشیانه جنگندههای نیروی هوایی اسرائیل از مدل رادارگریز اف-۳۵ و از سری دوم این هواپیماهای پیشرفته موسوم به Lightning II است.
سابقه پایگاه«نواتیم» در بخش شمالی صحرای نگب، به سال ۱۹۵۸ بازمیگردد، اما مدل مدرن پایگاه در سال ۱۹۸۳ میلادی ساخته شد که در سالهای اخیر آشیانه چند اسکادران از جنگندههای اف ۳۵ شده است.
بنیامین نتانیاهو و همچنین یائیر لاپید، نخستوزیر پیشین اسرائیل، بارها با ایستادن در کنار جنگندههای اف۳۵ از این پایگاه به جمهوری اسلامی ایران هشدار داده و گفته بودند این هواپیماها قادر به رسیدن به هر نقطهای در خاورمیانه از جمله ایران هستند
این پایگاه آشیانه اسکادرانهای ۱۰۳، ۱۱۶، ۱۱۷، ۱۲۰، ۱۲۲ و ۱۳۱ نیروی هوایی اسرائیل نیز هست که جنگندهها و بالگردهایی از مدلهای دیگر را هدایت میکنند.
اسکادران ۱۴۰ این پایگاه با نام «عقاب طلایی» هدایتگر جنگندههای اف ۳۵آی است.
به گزارش هاآرتص، براساس ویدئوهای منتشرشده در شبکههای اجتماعی اسرائیلی، غیر از چندین موج حمله موشکی سپاه در شب دهم مهر برای ضربه زدن به پایگاه هوایی «نواتیم»، حملات دیگری نیز در آن شب به نزدیکی پایگاههای دیگر نیروی هوایی و همچنین یک منطقه در شمال تلآویو صورت گرفت.
منطقه مورد هدف در شمال تلآویو ظاهرا مقر موساد بود که اسرائیلیها خود اصطلاح منطقه «گلیلوت» در نزدیکی شهر ساحلی هرتصلیا در شمال تلآویو را برای آن به کار میبرند.
یک حفره در یک پارک در این محل ایجاد شد که شهرداری منطقه با نظارت ارتش فردای حمله آن را پر کرد و نظامیان قطعات پراکندهشده موشک را با خود بردند.
اما در مورد این محل نیز گفته نشد که حفره در این پارک ناشی از اصابت موشک ایرانی بود یا موشکهای شلیکشده از سامانه «حتص ۳». خبرنگاران غربی از این محل دیدار کرده و گزارش مستقیم دادند.
شهرداری «هود شارون» در مرکز اسرائیل اعلام کرد حدود ۱۰۰ خانه شهروندان اسرائیلی در این شهر هر یک به میزانی آسیب دیدهاند.
این شهر که یکی از شهرهای قوی در اقتصاد اسرائیل است و ساکنین آن طبقات متوسط رو به بالا هستند، در فاصلهٔ نزدیکی با همان «مقر موساد» قرار دارد.
سپاه پاسداران جمهوری اسلامی با بیان اینکه موشکها اهدافی شامل «سه پایگاه نظامی» در اطراف تلآویو را هدف قرار دادهاند، ادعا کردهاند که ۹۰ درصد آنها «به اهداف خود اصابت کردند.»
محمد باقری، رئیس ستادکل نیروهای مسلح ایران، میگوید موشکهای ایران پایگاه هوایی نواتیم، پایگاه هوایی هاتسریم و مقر موساد را هدف قرار داده است.
اسرائیل این ادعا را رد میکند و میگوید تنها ۲۰ موشک فرود آمده و بقیه رهگیری شدهاند. ایران در ویدیوی رسمی که از ستاد فرماندهی حمله وعده صادق۲ منتشر کرده، سخنان حسین سلامی، فرمانده سپاه پاسداران، در مورد موفقیتآمیز بودن شلیکها را سانسور کرده است.
در این ویدیو، او در تماسی تلفنی به مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران میگوید: «آقای دکتر! به فضل الهی از ۲۰۰ فروند موشکی که شلیک شد ... موفق بود.»
مقامهای اسرائیلی پیش از این گفته بودند که سامانه نظامی گنبد آهنین بر اساس الگوریتمی پیچیده کار میکند که ریسک موشکها را بر پایه نقطه اصابت احتمالی آنها میسنجد.
این بدین معنی است که اگر نقطه فرود موشک، مکانی به جز مناطق نظامی یا غیرنظامی تشخیص داده شود(و برای مثال منطقهای غیرمسکونی یا بیابانی باشد) سامانه دفاعی آن را رها میکند چرا که هدفگیری آنها توجیه اقتصادی و امنیتی نخواهد داشت.
ایران مدعی شده است که ساختمان مرکزی موساد، آژانس اطلاعاتی اسرائیل، را در حمله دیشب هدف قرار داده است. با این حال اسرائیل چنین امری را رد کرده و گفته است که برخی از موشکها در زمین خالی فرود آمدهاند.
مطابق یک ویدئوی منتشره در شبکههای اجتماعی، تنها یک موشک و آن هم در فاصله ۵۰۰ متری از ساختمان این بنا به زمین برخورد کرده است.
جمهوری اسلامی ایران، همچنین دو ادعای متناقض را نیز در این خصوص منتشر کرده، از یک سو، ایران مدعی شد که رهگیری فتاح دشوار است و به همین دلیل به اهداف تعیین شده اصابت کرده و از سوی دیگر برخی رسانههای نزدیک به سپاه پاسداران مدعی شدند که همزمان با حمله موشکی ایران، سامانه گندآهنین اسرائیل با عملیات سایبری ایران از کار افتاده بود.
با این وجود، این ادعاها با مخالفت اسراییل روبرو شده زیرا آنها میگویند اکثر موشکهای شلیکشده را رهگیری کردهاند.
مقامات نظامی جمهوری اسلامی ادعا میکنند فتاح یک موشک هایپرسونیک با برد ۱۴۰۰ کیلومتر و سرعت ۱۳ تا ۱۵ ماخ است. به گفته رسانههای ایران، نام این موشک را علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی شخصا انتخاب کرده است.
اسرائیل گفته است که در این حملات یک فلسطینی کشته و سه نفر دیگر زخمی شدهاند.
مطابق فیلمی که از یک دوربین مداربسته در شبکههای اجتماعی منتشر شده، بقایای یک موشک بالستیک بر مردی در حال قدم زدن در اریحا در کرانه باختری سقوط کرده و او را نقش بر زمین میکند.
همزمان مقامات اسرائیل گفتهاند که امواج شوک ناشی از حمله موشکی ایران، به خانهها در مرکز اسرائیل آسیب رسانده است.
مسئولان شهرداری شهر هود هشارون، واقع در نزدیکی تلآویو، گفتهاند که به حدود ۱۰۰ خانوار آسیبدیده کمک میکنند. هرچند آنان افزودهاند که هیچ خسارت و آسیب عمدهای گزارش نشده است.
کارگران روز چهارشنبه در حال پاکسازی آوار از مدرسهای در شهر هود هاشارون در مرکز اسرائیل بودند، جایی که یک موشک ایرانی در شبانه به آن اصابت کرد و به ساختمان آسیب رساند.
امیر کوچاوی شهردار هود هاشارون گفت: «اندکی پس از دریافت اعلانهای هشدار موشکی و پس از به صدا درآمدن آژیر، اعلانهایی در مورد مکانهای مختلف شهر که مورد اصابت قرار گرفته بودند، پخش شد. من برای ملاقات با افرادی که این اعلانات را گزارش کرده بودند، رفتم. و وقتی به اینجا رسیدم، آتشسوزی بزرگی را دیدم که به دلیل ضربه به همین منطقه پشت سرم، رخ داده است. این حمله در واقع خسارات زیادی به خانههای اطراف این پارک وارد کرد و ما اکنون کارگران شهری هستیم که سعی میکنیم به شهروندان کمک کنیم تا قبل از شروع تعطیلات امشب خانههای خود را تعمیر کنند.»
حجم خسارت ناشی از حملات موشکی ایران نامشخص است. یک فلسطینی در شهر اریحا در بخش اشغالی کرانه باختری بهدنبال سقوط پوکه موشک شلیکشده توسط ایران کشته شد.
فرد کشتهشده بر اثر فرود لاشه یک موشک ایرانی، سامح الاصلی، کارگر ۳۸ ساله فلسطینی اصالتاً اهل غزه و ساکن منطقه جبالیا در شمال غزه بود. او که سه فرزند داشت، یکی از هزاران کارگر اهل غزه بود که تا پیش از حمله گروه افراطی حماس به خاک اسرائیل، از سوی نهادهای امنیتی اسرائیل برای کار در این کشور مجوز گرفته بود.
به گزارش خبرگزاریها و تایمز اسرائیل، با شروع جنگ غزه، سامح الاصلی گرفتار شد و چون نتوانست به غزه بازگردد، در یک سال اخیر در کرانه باختری زندگی کرد. او در یک سال گذشته خانواده خود را ندید.
حسین حمایل، شهردار اریحا گفت سامح الاصلی ساکن دهکده نعیمه در حومه اریحا کشته شده و ۴ فلسطینی دیگر نیز در این روستا بر اثر اصابت همان موشک ایران زخمی شدند.
روزنامه اسرائیلی هاآرتص به نقل از سازمان امداد و نجات اسرائیل گزارش داد که در پی حمله موشکی ایران دو نفر در تل آویو زخمی شدهاند.
در حمله ۲۷ فروردین ایران به اسرائیل با ۳۱۳ پرتابه، تنها یک دختر ۷ ساله از اعراب بادیهنشین مسلمان در اسرائیل از ناحیه سر زخمی شد.
پدر او به رسانههای اسرائیل گفت اعراب بادیهنشین تا پیش از این حمله دارای پناهگاه نبودند و قطعه از موشک ضد موشک که برای شکار و منهدم کردن موشک ایرانی شلیک شده بود، به بام چادر این خانواده اصابت کرد که بر سر دخترک ۷ ساله فرود آمد.
این دختر به نام آمینه الحسونی در بیمارستان «سوروکا» در شهر بئرشبع در جنوب اسرائیل با گذراندن چند عمل جراحی مغزی، از کما خارج شد.
دو پایگاه هوایی اسرائیل مورد حمله موشکی ایران قرار گرفت و برخی موشکها در نزدیکی مقر سازمان جاسوسی اسرائیل، موساد، در تلآویو فرود آمد.
اما ارتش اسرائیل میگوید پایگاههای هوایی این کشور در حمله موشکی ایران تنها آسیب جزئی دیدند. به گفته ارتش اسرائیل در حمله موشکی ایران آسیبی به هواپیماها، پهپادها و دیگر زیرساختهای حیاتی نرسید.
ارتش اسرائيل همچنین اعلام کرد، هیچ آسیبی به آمادگی نیروی هوایی وارد نشد و امشب به حملات قوی در منطقه خاورمیانه ادامه خواهیم داد.
اسرائیلیها بهدنبال حمله موشکی ایران در محل خاصی پناه گرفتهاند
واکنش بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل در واکنش به حمله موشکی ایران
بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل در واکنش به حمله موشکی ایران، گفته است: «ایران امشب اشتباه بزرگی مرتکب شد و تاوان آن را خواهد داد. هر کس به ما حمله کند به او حمله خواهیم کرد.»
او افزود: «رژیم ایران چیزی از عزم و اراده ما برای دفاع از خود و اقدام تلافیجویانه علیه دشمنانمان نمیداند.»
نتانیاهو ادامه داد: «سینوار و نصرالله این را درک نکردند و ظاهرا برخی هم در تهران این را درک نمیکنند. آنها خواهند فهمید، ما به اصولی که تعیین کردهایم پایبند خواهیم بود: هرکس به ما حمله کند، ما به او حمله خواهیم کرد. این در هر جایی که با محور شر مبارزه میکنیم صدق میکند ... از جمله برای ایران.»
هزینههای موشکپراکنیهای جمهوری اسلامی به اسرائیل و هزینههای دفاعی اسرائیل
به گزارش گاردین، موشکهای عماد و قدر قادرند با سرعتی معادل شش برابر سرعت صوت حرکت کنند و با سرعتی بیش از هفت هزار و ۴۰۰ کیلومتر بر ساعت فاصله ایران و اسرائيل را در ۱۲ دقیقه بپیمایند.
سپاه در حملات ۱۳ آوریل به اسرائيل از ۱۸۵ پهپاد انتحاری شاهد ۱۳۶ و ۱۳۱، ۳۶ موشک کروز و ۱۱۰ موشک زمین به زمین استفاده کرده و بنابر تخمینها هزینه کل این تسلیحات حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون دلار بود.
اما سپاه پاسداران اینبار تنها از سه نوع موشک بالستیک و یک هایپرسونیک استفاده کرد که قیمت هر کدام از آنها بین ۵ تا ۱۵ میلیون دلار است. با محاسبهای ساده مشخص میشود که سپاه پاسداران برای حمله اول اکتبر حدود دو میلیارد دلار هزینه کرده است و این یعنی هزینه این حمله حدود سه الی چهار برابر حمله پیشین به اسرائيل بوده است.
به گزارش والاستریت ژورنال، اسرائیل برای سرنگون کردن موشکهای ایرانی ناچار به استفاده از سامانه پیکان (Arrow System)است.
رام آمیناخ، مشاور مالی سابق رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل در ماه آوریل در گفتوگو با نشریه اسرائیلی یدیعوت آهرونوت گفت: «موشکهای بالستیک باید با استفاده از سامانه پیکان (Arrow System)سرنگون شوند و موشکهای کروز را میتوان با موشکهای دیگر ساقط کرد.»
او افزود: «هزینه هر موشک سامانه پیکان ۵/۳ میلیون دلار و قیمت هر فلاخن داوود یک میلیون دلار است.»
به گزارش گاردین، اسرائيل برای سرنگونی موشکهای جمهوری اسلامی باید از سامانه پیکان با پشتیبانی فلاخن داوود استفاده کند.
بنابر گفته آمیناخ، اسرائيل برای دفاع در برابر حمله ماه آوریل حدودا چهار تا پنج میلیارد شکل(معادل ۳۵/۱ میلیارد دلار) هزینه کرده بود و بهنظر میرسد هزینه این بار اسرائيل هم چیزی در همین حدود باشد.
رایزنی نتانیاهو با فرماندهان امنیتی اسرائیل برای دادن پاسخ در هماهنگی با آمریکا
ایالات متحده آمریکا در چارچوب تعهد خود به دفاع از اسرائیل در برابر تهدیدات، نیروها و جنگافزارهای بیشتری به منطقه خاورمیانه اعزام کرده است.
در پی تهدید اسرائیل به دادن پاسخی کوبنده و دردناک به ایران پس از حمله موشکی بالستیک آن در روز گذشته، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، جلسهای بهمنظور انجام رایزنیهای لازم با روسای دستگاههای امنیتی برگزار کرد.
دفتر نخستوزیر اسرائیل چهارشنبه ۱۱ مهر در بیانیهای کوتاه اعلام کرد که نتانیاهو با روسای سرویسهای امنیتی در مقر وزارت دفاع در تلآویو دیدار کرده است.
در همین راستا، یک مقام اسرائیلی طی ساعات اولیه چهارشنبه تایید کرد که تلآویو در حال بررسی چارچوبها، زمانبندی و چگونگی دادن پاسخ شدید به حمله ایران است.
این مقام اسرائیلی با بیان این که اسرائیل به تنهایی به ایران پاسخ خواهد داد، در عین توضیح داد که پیش از دادن چنین پاسخی کشورش تمایل دارد با ایالات متحده که حامی اصلی تلآویو است، هماهنگی کند.
وبسایت «آکسیوس» به نقل از این مقام آگاه افزود که هر پاسخ اسرائیلی نیازمند همکاری دفاعی با ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده «سنتکام» است.
در عین حال، یک مقام آمریکایی دیگر تاکید کرد که ایالات متحده بهطور واضح تاکید کرده است که از پاسخ اسرائیل حمایت میکند و به دفاع از این کشور متعهد است.
همزمان با تشدید تنشهای اخیر ایالات متحده نیروها و جنگندهها و ناوهای جنگی بیشتری را به منطقه اعزام و در آن مستقر کرده است تا با هر گونه حمله احتمالی ایران به اسرائیل یا به پایگاههای آمریکایی در منطقه، به ویژه در سوریه و عراق، مقابله شود.
رهبران گروه هفت در حال بررسی تحریمهای جدید علیه ایران هستند
رهبران کشوهای عضو گروه هفت شامل ژاپن، ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، آلمان، کانادا، ایتالیا در حال بررسی تحریمهای جدید علیه ایران در واکنش به حمله موشکی به اسرائیل هستند. این اقدامات طی تماسی بین جو بایدن و همتایانش در این گروه مورد بحث قرار گرفت.
در بیانیه کاخ سفید آمده است: «رئیس جمهور بایدن و گروه ۷ به صراحت حمله ایران به اسرائیل را محکوم کردند. پرزیدنت بایدن همبستگی و حمایت کامل ایالات متحده را از اسرائیل و مردم آن ابراز کرد و بر تعهد آهنین ایالات متحده به امنیت اسرائیل تاکید کرد.»
بایدن با «حمله تلافیجویانه اسرائیل به مراکز هستهای ایران» مخالفت کرد
جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا اعلام کرد که از حمله احتمالی اسرائیل به سایتهای هستهای ایران حمایت نمیکند. در عوض او گفته است که تحریمهایی را علیه تهران اعمال خواهد کرد.
بایدن در پاسخ به سئوالی درباره احتمال حمله تلافیجویانه اسرائیل به سایتهای مرتبط با برنامه هستهای ایران گفت: «پاسخ منفی است.»
او گفت که ایالات متحده با اسرائیلیها در مورد چگونگی واکنش آنها به حمله موشکی ایران بحث خواهد کرد.
وزیر دفاع آمریکا: نیروهای ما چند موشک ایران را رهگیری کردند
لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا روز چهارشنبه در شبکه ایکس(توئیتر سابق) گفت که نیروهای این کشور چند موشک ایران را در جریان حمله شامگاه سهشنبه به اسرائیل رهگیری کردند.
وزیر دفاع آمریکا در ادامه بر تعهد کشورش به دفاع از اسرائیل تاکید کرد.
هند و فرانسه و آلمان از شهروندان خود خواستند تا از ایران خارج شوند و یا از سفر به ایران اجتناب کنند
وزارت خارجه هند روز چهارشنبه با انتشار بیانیهای اعلام کرد که به دلیل نگرانی شدید از تشدید تنشهای در خاورمیانه نسبت به سفر شهروندانش به ایران هشدار میدهد.
در این بیانیه ضمن تاکید بر لزوم حل همه مسائل از طریق گفتوگو و دیپلماسی به اتباع هند توصیه شده که از سفرهای غیرضروری به ایران خودداری کنند.
وزارت خارجه هند از هندیهایی که در حال حاضر در ایران مقیم هستند خواسته تا ضمن حفظ هوشیاری خود با سفارت هند در تهران در تماس باشند.
پیش نیز فرانسه و آلمان از شهروندان خود خواسته بودند ایران را ترک کنند.
تداوم درگیری در جنوب لبنان
نیروی زمینی اسرائیل بهطور مستقیم در خاک لبنان با حزبالله درگیر شد. گزارشها از جنوب لبنان حاکی است که نیروهای اسرائیلی روز چهارشنبه در خاک لبنان با جنگجویان حزبالله درگیر شدند.
بنا به این گزارشها سربازان اسرائیلی حدود ۴۰۰ متر وارد خاک جنوب لبنان شدند اما پس از آن به داخل اسرائیل عقبنشینی کردند.
در مقابل سخنگوی حزبالله درگیری با نیروهای اسرائیلی را بخشی از «دور اول جنگ» خواند.
ارتش اسرائیل روز چهارشنبه، دو روز پس از آغاز عملیات زمینی خود علیه حزبالله در خاک لبنان، اعلام کرد که یکی از سربازانش در درگیری در لبنان کشته شده است. حزبالله هم با تاکید بر ادامه مبارزه خود با نیروهای اسرائیلی در این منطقه، گفت که چندین راکت به شمال اسرائیل شلیک کرده است.
ارتش اسرائیل بعدازظهر چهارشنبه اعلام کرد که هفت سرباز دیگر این کشور در جنوب لبنان کشته شدند.
این خبر در حالی منتشر میشود که ارتش اسرائیل صبح چهارشنبه نیز از کشته شدن یک سرباز خود در خاک لبنان خبر داده بود. به این ترتیب در مجموع هشت سرباز اسرائیلی در جنوب لبنان کشته شدهاند.
حزبالله روز چهارشنبه اعلام کرد که در حال مبارزه با نیروهای اسرائیلی است که به جنوب لبنان «نفوذ» کردهاند. این جریان، همچنین اعلام کرد که چندین هدف را در شمال اسرائیل بمباران کرده است.
نیروی هوایی اسرائیل هم حملات جدیدی علیه مواضع حزبالله در حومه جنوبی بیروت انجام داد.
حزبالله لبنان میگوید که شبهنظامیان این گروه با ارتش اسرائیل در خاک لبنان درگیر شدهاند. این اولین بار پس از شروع تهاجم زمینی اسرائیل به جنوب لبنان است که حزبالله درگیری شبهنظامیان خود با سربازان اسرائیلی را گزارش میدهد.
همزمان، ارتش اسرائیل اعلام کرد که واحدهای پیادهنظام و زرهی به عملیات این کشور در جنوب لبنان پیوستهاند.
این تحولات یک روز پس از حمله موشکی ایران به اسرائیل روی میدهد که نگرانیها در مورد گسترش جنگ در خاورمیانه را افزایش داده است.
ارتش اسرائیل کشتهشدن هفت سرباز و فرمانده یک واحد کماندویی کوچک خود در جریان درگیریهای جنوب لبنان در روز چهارشنبه ۱۱ مهرماه را تایید کرد.
بر اساس اطلاعات منتشر شده، شش تن از این هشت نفر، کماندوهای واحد ۶۲۱ موسوم به «اگوز» بودند که در جریان تبادل آتش با حزبالله در دهکدهای در جنوب لبنان کشته شدند.
ارتش اسرائیل میگوید یک افسر و چهار سرباز دیگر نیز در این درگیری زخمی شدند. همچنین دو سرباز تیپ «گولانی» ارتش اسرائیل نیز در یک درگیری دیگر کشته و یک عضو امدادگر این واحد بهشدت زخمی شد.
اعزام واحدهای پیاده و زرهی از لشکر ۳۶، از جمله تیپ گولانی، تیپ زرهی ۱۸۸ و تیپ پیاده ششم، به جنوب لبنان نشان میدهد که دامنه عملیات ارتش اسرائیل احتمالا از یک حمله کماندویی فراتر خواهد رفت.
ارتش اسرائیل اعلام کرده که هدف این عملیات نابود کردن شبکه تونلها و سایر استحکامات حزبالله در نواحی مرزی لبنان است و قصد ندارد دامنه حملات را به بیروت و یا سایر شهرهای بزرگ لبنان گسترش دهد.
با این همه، ارتش اسرائیل به ساکنان بیش از ده شهر دیگر هشدار داده که این مناطق را تخلیه کرده و به سوی شمال رودخانه لیتانی بروند که در حدود ۶۰ کیلومتری شمال مرز دو کشور از شرق به غرب امتداد دارد.
براساس آمارهای دولت لبنان در طول یک سالی که از آغاز درگیری بین حزبالله و اسرائیل میگذرد حدود هزار و ۹۰۰ لبنانی کشته و بیش از ۹ هزار نفر نیز مجروح شدهاند. بخش اعظم این تلفات نتیجه حملات هوایی اسرائیل در دو هفته اخیر است.
بیش از یک میلیون نفر نیز از مناطق جنوبی فرار کرده و آواره شدهاند.
دیدهبان حقوق بشر سوریه: چهار نفر در عملیات اسرائیل در المزه کشته شدند
دیدهبان حقوق بشر سوریه روز پنجشنبه، ۱۲ مهر، اعلام کرد در حمله منتسب به اسرائیل که یک روز قبل از آن در محله المزه در دمشق رخ داد و در آن داماد حسن نصرالله، دبیرکل کشتهشده گروه حزبالله لبنان هم کشتهشده، در مجموع چهار نفر جان خود را از دست دادند.
حسن جعفر قصیر، داماد حسن نصرالله، همسر زینب نصرالله، در حمله روز چهارشنبه در المزه دمشق کشته شد. او ظاهرا تازه از لبنان وارد سوریه شده بود که در یک آپارتمان هدف قرار گرفت.
دیدهبان حقوق بشر سوریه اعلام کرد یک عضو دیگر حزبالله، یک مرد دیگر که شناسایی نشده و یک دختر جوان سوری همراه با داماد حسن نصرالله چهار کشته حمله بودند. سه تن دیگر نیز در این رویداد زخمی شدند که این نهاد اعلام کرده هویت آنها نیز هنوز تعیین نشده است.
حسن جعفر خلیل قصیر برادر محمد جعفر قصیر بود که بیش از ۱۵ سال فرمانده یگان ۴۴۰۰ حزبالله بود. محمد جعفر قصیر سهشنبه شب این هفته در بمباران اسرائیل در ضاحیه در بیروت کشته شد.
ارتش اسرائیل محمد جعفر قصیر، ۵۷ ساله، را حلقه ارتباطی ایران، سوریه و لبنان نامیده و گفته بود او «صدها مورد عملیات نقل و انتقال تسلیحات راهبردی برای حزبالله را رهبری کرد و بر طرح توسعه موشکهای دقیق این گروه نظارت داشت.»
رسانههای اسرائیل مانند معاریو حسن و محمد را مهرههای نزدیک به حکومتهای ایران و سوریه توصیف کردند.
آمریکا از چند سال برای اطلاعاتی که به شناسایی و بازداشت محمد جعفر قصیر منجر شود، ده میلیون دلار جایزه تعیین کرده بود.
او به دلیل «خدمات و کمکهایی که به نیروی قدس سپاه پاسداران، حوثیها و حزبالله»، «تسهیلکننده کلیدی در پرداختهای مالی حزبالله»، تخصص در آموزش و تسلیحات از جمله به شورشیها در عراق و حماس، در فهرست سیاه آمریکا قرار گرفت.
داماد حسن نصرالله و برادرش هر یک چند روز پس از کشته شدن حسن نصرالله در بمباران اسرائیلی در ضاحیه در روز ششم مهر، خود در دو عملیات جداگانه اسرائیلی در ضاحیه و نیز در دمشق، کشته شدند.
اسرائیل مسئولیت حمله به منطقه المزه دمشق را برعهده نگرفته اما به حمله خود به ضاحیه که به مرگ محمد جعفر قصیر منجر شد، اشاره کرده بود.
ارتش اسرائیل برای جنگ در چند جبهه آماده میشود
سال گذشته، شبکه عبری زبان کان اعلام کرده بود که وزارت جنگ دولت اسرائیل همزمان با تقویت نیروهای خود در کرانه باختری، خود را برای جنگ در چند جبهه بهطور همزمان آماده میکند.
از زمان حملات حماس به اسرائيل در هفتم اکتبر سال گذشته تاکنون، مردم خاورمیانه، همواره نگران گسترش جنگ به کشورهایشان هستند.
اکنون گسترش جنگ از نوار غزه به لبنان و موشکرانیهای جمهوری اسلامی و اسرائیل، احتمال تبدیل این درگیری و جنگ یک ساله را به جنگی تمام عیار در منطقه افزایش دهد.
پولیتیکو روز جمعه گذشته نوشته بود که مقامات آمریکایی جنگ تمامعیار میان حزبالله و اسرائيل را قریبالوقوع میدانند و پیشبینی میکنند که این درگیری به جنگی گسترده در خاورمیانه تبدیل شود.
دنی دانون، سفیر اسرائیل در سازمان ملل نیز روز جمعه در جلسه شورای امنیت که برای بررسی انفجار بیسیمها و پیجرهای حزبالله تشکیل شده بود، عبدالله بوحبیب، وزیر خارجه لبنان که بهعنوان نماینده این کشور در این جلسه حضور یافت را تهدید کرد که اگر دولت این کشور جلوی اقدامات حزبالله را نگیرد، بار رنج مردم لبنان به دوش آنها خواهد بود.
از سوی دیگر، جمهوری اسلامی بارها تهدید کرده است که ترور اسماعیل هنیه، رهبر پیشین حماس در تهران بیپاسخ نمیماند. و اکنون پاسخ خود را داده است.
جنگها و زدوخوردهای میان اسرائیل و کشورهای عرب در خاورمیانه از زمان تاسیس کشور اسرائیل در مه ۱۹۴۸، بیشمار بوده است. مهمترین این جنگها عبارتند از:
از جنگ ۱۹۴۹-۱۹۴۸، جنگ سوئز۱ بین اسرائیل و مصر ۱۹۵۶، جنگ شش روزه۲ ۱۹۶۷، که اسرائیل بقیه سرزمین فلسطین را که تحت حاکمیت اردن بود و بخشهایی از خاک سوریه و سینای مصر را اشغال کرد، جنگ اکتبر۳ ۱۹۷۳ و جنگ ۱۹۸۲-۱۹۸۵، جنگ ۲۰۰۶ میان اسرائیل و حزبالله لبنان و جنگ سک ساله اسرائیل در نوار غزه و اکنون در لبنان. در فاصله بین این جنگها تنش در منطقه در سطح بالایی قرار داشت و به زدوخوردهای منطقهای و اشغال عملیات تروریستی از طرف اسرائیل و از سوی فلسطینیان انجامید.
در چهاردهم مه ۱۹۴۸ که تاسیس دولت اسرائیل در سرزمین فلسطین اعلام شد، نیروهای مشترک اعراب برای مقابله با این توطئه تاریخی به فلسطین اشغالی حمله کردند و جنگی تمام عیار آغاز شد ولی به دلیل حمایتهای همهجانبه کشورهای غربی از دولت اسرائیل، سرانجام با پیروزی این اسرائیل و آتشبسهای موقت پایان یافت. اسرائیل بخش غربی بیتالمقدس(اورشلیم)، جلیل۴ و صحرای نَقَب۵ را اشغال و ۷۵ درصد از خاک فلسطین تحت قیمومیت انگلستان را به قلمرو خود منضم کرد. در نتیجه، کشورهای عرب اسرائیل را تحریم اقتصادی کردند. در ۱۹۵۵ اسرائیل به پادگان نظامی مصر در نوار غزه۶ حمله کرد. جنگ سبب شد که سیل پناهندگان عرب از اسرائیل و مناطق جنگ زده بگریزند. دومین جنگ اعراب و اسرائیل.(۲۹ اکتبر ـ چهارم نوامبر ۱۹۵۶) پس از آن که مصر کنترل کانال سوئز۷ را در اختیار گرفت و تنگه تیران۸ را مسدود کرد، بحران سوئز۹ آغاز شد. اسرائیل با پشتیبانی انگلستان و فرانسه به مصر حمله، و شبه جزیرۀ سینا۱۰ و نوار غزه را اشغال کرد. پس از ورود نیروهای سازمان ملل متحد۱۱(۱۹۵۷)، سرانجام اسرائیل نیروهایش را عقب کشید. سومین جنگ اعراب و اسرائیل مشهور به جنگ شش روزه.(از پنجم تا دهم ژوئن ۱۹۶۷) در رویدادهایی که به جنگ ۱۹۶۷ انجامید، مصر، که در آن زمان جمهوری متحد عربی نام داشت، تنگه تیران را مسدود و نیروهای خود را وارد شبه جزیره سینا کرد. جنگ در پنجم ژوئن ۱۹۶۷ در سه جبهه آغاز شد، اما نیروهای مسلح اسرائیل که توسط ارتشهای کشورهای غربی به شدت تقویت و تجهیز شده بود ظرف شش روز به پیروزیهایی دست یافتند؛ و بلندیهای جولان۱۲ را از سوریه، نیمه شرقی بیت المقدس و کرانه باختری۱۳ را از اردن گرفتند و در جنوب، نوار غزه و شبه جزیره سینا تا کانال سوئز را اشغال کردند. گرچه سرزمینهای اشغالی، احساس امنیت اسرائیل را به شدت تقویت کرده بود، این پیروزی فقط صلحی محدود بهدنبال آورد. چهارمین جنگ اعراب و اسرائیل، معروف به جنگ اکتبر یا جنگ یوم کیپور۱۴.(ششم تا ۲۴ اکتبر ۱۹۷۳) این جنگ را به این دلیل به این نام می خواندند که نیروهای اسرائیلی در روز آمرزش گناهان۱۵(یوم کیپور) که از ایام تعطیلی مذهبی یهودیان است غافلگیر شدند. کشورهای عرب به جبران شکستهای خود از ۱۹۴۸ به بعد، تصمیم گرفتند جنگ را در روزی آغاز کنند که اسرائیلیان در موضعی آسیبپذیر قرار داشتند، زیرا در یوم کیپور سراسر کشور عملاً به مدت ۲۴ ساعت تعطیل بود. سربازان مصر با عبور از کانال سوئز جنگ را آغاز کردند و در مراحل نخست به پیروزیهایی دست یافتند، گرچه سوریها در جبهه شمال سرزمینهایی را از دست دادند. این جنگ که ۱۹ هزار نفر تلفات داشت، سبب تغییر بخشی از افکار عمومی جهان برضد اسرائیل شد و چهره اسرائیل را بیش از پیش، بهعنوان کشوری متجاوز به جهانیان معرفی کرد.
پنجمین جنگ اعراب و اسرائیل.(از ششم ژوئن ۱۹۸۲ تا فوریه ۱۹۸۵) حضور نیروهای مقاومت فلسطینی در لبنان، از ۱۹۷۸، به گسترش عملیات مقاومت بر ضد اشغالگران منجر شد و اسرائیل به تلافی، دست به حمله ای تمام عیار به لبنان زد. در ۱۴ ژوئن بیروت محاصره شد و افراد سازمان آزادی بخش فلسطین(ساف)۱۶ و نیروهای سوریه بیروت را (عمدتا به مقصد سوریه) از ۲۱ تا ۳۱ اوت تخلیه کردند. سرانجام در پی عملیات متعدد «مقاومت اسلامی لبنان»(حزبالله) علیه نیروهای اشغالگر اسرائیل در فوریه ۱۹۸۵ اسرائیلیها، بیآن که نفعی عایدشان شده باشد یا کاری از پیش برده باشند ناچار بهصورت یکجانبه از لبنان عقبنشینی کردند. با وجود این، اسرائیل «منطقهای امنیتی» را در جنوب لبنان حفظ کرد و ارتش مزدور جنوب لبنان۱۷ به فرماندهی سعد حداد را به منزله حایلی در برابر حملههای فلسطینیان و نیروهای مقاومت حزبالله قرار داد.
رویدادهای دهه ۱۹۹۰؛ در ژوئیۀ ۱۹۹۳ بهدنبال قتل هفت سرباز اسرائیلی در جنوب لبنان، توسط رزمندگان مقاومت اسلامی لبنان اسرائیل اقدام به حملهای یک هفتهای به منطقه مزبور کرد. در اکتبر ۱۹۹۴ اسرائیل و اردن رسما به «حالت جنگ» بین خود پایان دادند. در آوریل ۱۹۹۶ پس از آن که نیروهای مقاومت حزبالله از جنوب لبنان به شمال اسرائیل موشکهایی شلیک کردند، اسرائیل هفده روز به لبنان حمله کرد. در مه ۲۰۰۰ سربازان اسرائیلی پس از تشدید عملیات «مقاومت اسلامی» لبنان ناچار از جنوب لبنان عقبنشینی کردند و به جای آنان سربازان لبنانی و نیروهای سازمان ملل متحد مستقر شدند اما در مذاکرات با سوریه درباره بلندیهای جولان به توافق نرسیدند. در ۲۰۰۶ اسرائیل برای نابودی حزبالله به لبنان حمله کرد که به جنگی ۳۳ روزه انجامید. در این جنگ هرچند خرابی های زیادی در لبنان به بار آمد اما نیروهای حزبالله با موشکباران مناطق شمالی اسرائیل و مقاومت در برابر نیروهای اسرائیل شکست نسبتا بزرگی را بر اسرائیل تحمیل کرد.
حمله اوایل فروردین اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق و کشته شدن تعدادی از فرماندهان ارشد سپاه با واکنش ایران روبرو شد. برای نخستین بار موشکها و پهپادهایی از خاک ایران به سمت اسرائیل روانه شدند و برگی مهم در کتاب نزاع طولانی جمهوری اسلامی و اسرائیل ورق خورد.
تا پیش از فروردین امسال، رویارویی و نزاع دو طرف بهصورت غیرمستقیم و نیابتی بود. اسرائیل ترورها و خرابکاریهایی در داخل ایران انجام میداد ولی مسئولیت آن را نمیپذیرفت. ایران هم عملیاتهای ترور، انفجار یا حملات راکتی را با استفاده از نیروهای شبهنظامی وابسته به خودش در اسرائیل و خارج از آن علیه منافع تلآویو انجام میداد.
هم عملیات غیرمستقیم اسرائیل علیه ایران و هم اقدامات ایران در مقاطعی تهاجمی و در مقاطعی واکنشی بودند. یعنی هر دو طرف هم عملیات غیرمستقیم پیشدستانه علیه دیگری اجرا کردهاند، هم پاسخ غیرمستقیم به حمله طرف مقابل دادهاند.
از شامگاه سهشنبه ۱۰ مهر و پس از حمله موشکی دوم ایران به خاک اسرائیل صحبتها در اسرائیل و آمریکا حول حرکت به سطح دوم درگیری است. اکسیوس بامداد چهارشنبه در خبری نوشت که تاسیسات نفتی ایران در فهرست حملات چند روز آینده اسرائیل به ایران قرار دارد.
اکانتهای امنیتی اسرائيل در شبکه اجتماعی ایکس هم تصاویری از نیروگاه حرارتی دماوند در اطراف تهران منتشر کردهاند. با این توضیح که این بزرگترین نیروگاه برق ایران است و لابد قرار است هدف حمله متقابل قرار گیرد.
یک چهره روابط عمومی فارسی زبان دولت اسرائیل هم پس از حمله دیشب نوشت که به ایرانیها توصیه میکند از شهرهای بزرگ خارج شوند.
وارد شدن به سطح دوم درگیری، یعنی هدف قرار دادن زیرساختها برای هر دو طرف بسیار خطرناک است. ضربه محدود و کنترلشده به اهداف نظامی یک معنا دارد و ضربه به زیرساختهایی که با زندگی روزمره شهروندان پیوند دارد موضوعی است بهکلی خطرناک و ویرانگر!
جلسه اضطراری شورای امنیت سازمان ملل
نشست اضطراری شورای امنیت سازمان ملل متحد
این جلسه به درخواست اسرائیل و فرانسه تشکیل شد.
سوئیس برگزاری این جلسه را بر عهده داشت.
آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل در این نشست اضطراری شورای امنیت گفت: آتش ناشی از درگیری(بحران) در خاورمیانه به سرعت در حال تبدیل شدن به یک جهنم است. اکنون زمان آتشبس در غزه و توقف خصومتها در لبنان است.
او افزود: آمریکا و فرانسه - با حمایت چند کشور دیگر - یک آتش بس موقت را پیشنهاد کرده اند که امکان از سرگیری مذاکرات را فراهم می کند.
اسرائیل این پیشنهاد را رد کرد و حملات خود را از جمله بمباران مقر حزبالله که در آن رهبر آن کشته شد، افزایش داد. حزبالله به حملات راکتی و موشکی به اسرائیل ادامه داده است. و دیروز، نیروهای اسرائیل آنچه را «تجاوزات محدود» به جنوب لبنان اعلام کردند، انجام دادند.
دبیرکل سازمان ملل افزود: دیروز ایران حدود ۲۰۰ موشک بالستیک به سمت اسرائیل شلیک کرد. ایران اعلام کرد که این اقدام در واکنش به قتل حسن نصرالله و فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی عباس نیلفروشان در هفته گذشته و همچنین کشته شدن اسماعیل هنیه، رهبر حماس در تهران در ماه ژوئیه بوده است.
گوترش اضافه کرد: میلیونها نفر در سراسر اسرائیل و سرزمینهای اشغالی فلسطین مجبور به جستوجوی سرپناه شدند. در حملات ایران یک نفر فلسطینی در کرانه باختری اشغالی کشته شد. همانطور که در رابطه با حمله ایران در ماه آوریل اعلام کردم، من دوباره حمله موشکی گسترده دیروز ایران به اسرائیل را بهشدت محکوم میکنم.
دبیرکل سازمان ملل ادامه داد: این حملات به طور متناقض هیچ کمکی به آرمان مردم فلسطین یا کاهش رنج آنها نمیکند. اکنون زمان توقف خصومتها در لبنان، اقدام واقعی برای اجرای کامل قطعنامههای ۱۵۵۹ و ۱۷۰۱ شورای امنیت، هموار کردن راه برای تلاشهای دیپلماتیک برای صلح پایدار فرا رسیده است. زمان آن فرا رسیده است که چرخه بیمارگونه تشدید تنش که مردم خاورمیانه را مستقیما به سمت دره هدایت میکند، متوقف شود.
دبیرکل سازمان ملل تاکید کرد: هر تشدید بهانهای برای تشدید بعدی بوده است. ما هرگز نباید تلفات عظیمی را که این درگیری فزاینده بر غیرنظامیان وارد میکند، فراموش کنیم. ما نمیتوانیم از نقض سیستماتیک قوانین بینالمللی بشردوستانه چشم بپوشیم. این چرخه مرگبار خشونت باید متوقف شود. زمان رو به پایان است.
پس از سخنان دبیرکل سازمان ملل، سفیر و نماینده اسرائیل در سازمان ملل در نشست اضطراری شورای امنیت درباره وضعیت خاورمیانه، جمهوری اسلامی را «تجسم واقعی وحشت، مرگ و هرجومرج» نامید و گفت: «زمان بیانیههای توخالی برای تنشزدايی به سر آمده است.»
«دنی دنون»، با اشاره به حمله موشکی جمهوری اسلامی به اسرائیل در شامگاه سهشنبه افزود: «حکومت ایران اکنون یک خطر بسیار جدی و واقعی برای جهان است و اگر جلوی این حکومت گرفته نشود، موج بعدی موشکها صرفا اسرائیل را هدف قرار نخواهد داد.»
او این موشکپرانی را «حمله به ۱۰ میلیون غیرنظامی» و «یک اقدام تجاوزکارانه بیسابقه» خواند و تصریح کرد: «جهان باید بفهمد که اسرائیل از خود دفاع خواهد کرد و این کار را با رعایت عدالت و در عین قدرت انجام خواهد داد و تا زمانی که همه گروگانهای اسیر شده توسط حماس و سایر تروریستها به اسرائیل باز نگردند، متوقف نخواهد شد.»
در مقابل، نماینده جمهوری اسلامی ایران در نشست شورای امنیت، حمله موشکی حکومت ایران به اسرائیل را «پاسخی ضروری و متناسب» به اقدامات اسرائیل در دو ماه گذشته توصیف و ادعا کرد که حکومت تهران «مداوم به دنبال صلح و ثبات بوده است» و اسرائیل از «خویشتنداری ایران» بهعنوان یک نقطه ضعف بهرهبرداری کرده است.
در همین حال، سفیر لبنان در سازمان ملل گفت که دولت لبنان از جنگ بین اسرائیل و حزبالله حمایت نمیکند.
هادی هاشم افزود دولت لبنان خواهان اجرای قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل است مصوب سال ۲۰۰۶ و پایان جنگ میان اسرائیل و حزبالله است. او با انتقاد از حمایت جمهوری اسلامی از حزبالله تصریح کرد: «لبنان امروز بین ماشین تخریب اسرائیل و جاهطلبیهای دیگران در منطقه گیر کرده است.»
در حمله موشکی روز سهشنبه، که دومین و بزرگترین حمله مستقیم ایران به اسرائیل بود، نزدیک به ۲۰۰ موشک بالستیک به سوی اسرائیل پرتاب شد. در حمله نخست که در فروردین سال جاری انجام شد، بیش از ۳۰۰ پهپاد و موشک مورد استفاده قرار گرفته بودند.
بر اساس این گزارش، در هر دو حمله، سامانههای دفاعی اسرائیل با پشتیبانی نیروهای آمریکایی، اکثر موشکها را رهگیری و از وارد آمدن آسیبهای قابلتوجه جلوگیری کردند ولی بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، اعلام کرد که رهبران جمهوری اسلامی مرتکب یک «اشتباه بزرگ» شدند که «هزینه آن را خواهند پرداخت.»
نماینده فرانسه؛ از ایران میخواهیم تنش را تشدید نکند. نماینده فرانسه با محکوم کردن حمله ایران به اسرائیل، گفت فرانسه از امکانات نظامی خود برای مقابله با حمله موشکی ایران به اسرائیل استفاده کرده است.
او همچنین حملات متقابل اسرائیل و حزبالله به غیرنظامیان را محکوم کرد و خواستار حفظ تمامیت ارضی لبنان و بازگشت شرایط پایدار به مرز اسرائیل و لبنان شد.
باربارا وود وارد سفیر و نماینده انگلیس در سازمان ملل در نشست شورای امنیت، در ارتباط با پاسخ موشکی ایران به اسرائیل افزود: گفت: صلح یک انتخاب شجاعانه برای همه طرف ها به جای جنگ است. اسرائیل از حمایت کامل ما برخوردار است. اسرائیل از حق دفاع از خود برخوردار است و ما از آن حمایت میکنیم.
سفیر انگلیس در سازمان ملل در این نشست شورای امنیت در رابطه با جنگ غزه نیز با دفاع از قطعنامه ۱۷۰۱ سازمان ملل خواستار کاهش تنشها و آتشبس در منطقه شد و گفت: «ما نمیتوانیم اجازه دهیم که لبنان غزه دیگری شود.»
سفیر انگلیس در سازمان ملل، بدون اشاره به حملات و جنایات اسرائیل، پاسخ موشکی ایران به این اسرائیل را «اقدامی تهاجمی» و «خطرناک» خواند.
باربارا وودوارد تشدید درگیریها را «به شدت نگرانکننده» خواند و حمله موشکی ایران به اسرائیل را محکوم کرد و گفت: «ما این اقدام تجاوزکارانه را که وضعیت را خطرناکتر از قبل می کند، قاطعانه محکوم میکنیم.
وی با تاکید بر درخواست انگلیس برای آتشبس و آزادی اسرا در دست حماس، گفت: ایران و همه متحدانش در منطقه باید خویشتن داری کنند و از پرتگاه فاصله بگیرند. تمام تلاشهای ما اکنون باید بر توقف این چرخه خشونت متمرکز شود.»
لیندا توماس گرینفیلد سفیر و نماینده آمریکا در سازمان ملل نیز در این نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره وضعیت خاورمیانه، گفت که ایران در دستیابی به اهداف حمله موشکی دیروز خود شکست خورد.
سفیر آمریکا در سازمان ملل ، شورای امنیت را ترغیب کرد که «عواقب» لازم را بر ایران به دلیل این اقدامات تحمیل کند و خواستار تحریمهای بیشتر علیه ایران به دلیل حمایت از تروریسم و نادیده گرفتن قطعنامههای شورای امنیت شد.
سفیر آمریکا در سازمان ملل، مطرح کرد که ایران در حملات ۷ اکتبر «همدست» بوده است. نماینده آمریکا، افزود: حملات موشکی ایران به هیچوجه یک اقدام دفاعی نبود. این کشور خواستار تحریمهای بیشتر علیه ایران به دلیل حمایت از تروریسم و نادیده گرفتن قطعنامههای شورای امنیت شد.
عمار بن جامع سفیر و نماینده الجزایر در سازمان ملل، در سخنانی در نشست شورای امنیت درباره تحولات خاورمیانه گفت: به دلیل خشونت های اسرائیل علیه مردم لبنان شرایط هر روز وخیمتر میشود. این اسرائیلیها بودند که عملیات تروریستی انفجار پیجر را اجرا و مردم را با هواپیما بمباران کردند.
سفیر الجزایر در سازمان ملل تصریح کرد: ما جنایات اسرائیل علیه مردم لبنان را محکوم میکنیم و باید هر چه سریعتر خشونت علیه لبنان و فلسطین متوقف شود.
این دیپلمات ارشد الجزایری در سازمان ملل، افزود: شورای امنیت برای انجام وظایف خود برای کاهش خشونتها ناتوان بوده و باعث شده اشت اسرائیل هزار نفر را در لبنان را به خاک و خون بکشد.
او تاکید کرد: اسرائیل بالاتر از قانون نیست باید پاسخگو باشد.نباید اجازه بدهیم تنشها در لبنان افزایش یابد و تراژدی غزه را تحت سایه خود قرار بدهد.
سفیر الجزایر ادامه داد: برخی غزه را فراموش کردهاند. باید هر چه سریعتر خشونتها در غزه پایان یابد. اکنون باید در غزه آتشبس برقرار شود.
او تاکید کرد: اسرائیلیها به خشونت علاقه دارند و عامل افزایش خشونت هستند. باید قطعنامه ۱۷۰۱ هر چه زودتر اجرا شود و اسرائیل از سرزمینهای لبنان خارج شود. این یک راهحل کلیدی است.
نماینده ژاپن در سازمان ملل نیز در این نشست با بیان اینکه ما نگران وضعیت غیرنظامیان در لبنان هستیم، گفت: ما نگران حمله زمینی اسرائیل به لبنان هستیم و باید هر چه سریعتر آتشبس برقرار شود.
نماینده ژاپن در این نشست اضطراری شورای امنیت، افزود: ما شاهد خشونتهای بسیار گسترده در غزه و لبنان و سوریه و کرانه باختری و یمن هستیم و اتفاقات اخیر لبنان، ما را بهشدت نگران کرده است و باید هر چه سریعتر آتش بس در مرزهای لبنان و اسرائیل اتفاق بیفتد و قطعنامه ۱۷۰۱ سازمان ملل هر چه زودتر اجرا شود.
نماینده کشور مالت در سازمان ملل در این نشست شورای امنیت به «تهدیدهای لفاظی و مرتبط» اشاره کرد که در کنار حملات مستقیم نظامی از منابع متعدد، تصویری ناگوار را برای منطقه ترسیم میکند و الزامآور بودن قطعنامههای شورای امنیت را یادآور شد. سفیر و نماینده مالت در شورای امنیت تاکید کرد که جهان در انتظار تصمیمگیری ماست.
نماینده روسیه در جلسه اضطراری شورای امنیت سازمان ملل برای رسیدگی به حمله موشکی شب گذشته جمهوری اسلامی ایران به اسرائیلُ گفت «خاورمیانه جلوی چشم ما به سمت یک جنگ تمام عیار میرود.«
او گفت پس از ترور اسماعیل هنیه در تهران، ایران به این رویارویی کشیده شد. او در ادامه گفت ایران در دو ماه گذشته در شرایطی خاص «خویشتنداری کرد.» به گفته نماینده روسیه «این اتفاقات در خلاء نیفتاده است.»
او ضمن انتقاد از حملات اسرائیل به لبنان، ترور سیدحسن نصرالله دبیرکل حزبالله لبنان را محکوم کرد و گفت این حمله در شرایطی رخ داد که به گفته نماینده روسیه، «حسن نصرالله در یک منطقه مسکونی مستقر بود.»
او گفت «عملیات خشونتآمیز اسرائیل در غزه» ادامه دارد و اکنون ماشین جنگی اسرائیل به لبنان» رفته است.
تجمع تانکهای اسرائیل در مرز لبنان
وزیر خارجه اسرائیل: دبیرکل سازمان ملل متحد را «عنصر نامطلوب»
وزیر خارجه اسرائیل روز چهارشنبه آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد را «عنصر نامطلوب» خواند و ورود او را به اسرائیل ممنوع کرد.
اسرائیل کاتز گفت تصمیم او پاسخی به امتناع آقای گوترش از «محکومیت صریح» حمله موشکی روز سهشنبه ایران به اسرائیل است.
او دبیرکل سازمان ملل را به «ضد اسرائیل» بودن و «حمایت از تروریستها، متجاوزان و قاتلان» متهم کرد.
دبیرکل سازمان ملل متحد روز سهشنبه در واکنش به حمله ایران، «گسترش درگیریها منجر به تشدید تنشها در خاورمیانه» را محکوم کرد و خواستار آتشبس شد.
اسرائیل ورود آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، به این کشور را ممنوع کرد. اسرائیل کاتز، وزیر امور خارجه اسرائیل، روز چهارشنبه با انتقاد شدید از گوترش، او را به جانبداری و تعصب علیه اسرائیل متهم کرد و او را «عنطر نامطلوب» نامید. کاتز ادعا کرد که گوترش حمله موشکی ایران به اسرائیل را محکوم نکرده و این موضوع را دلیل تصمیم اسرائیل برای منع ورود او عنوان کرد.
به گزارش روزنامه آلمانی تاتس؛ آنتونیو گوترش، عصر پنجشنبه پس از حمله موشکی ایران به اسرائیل، از تمامی طرفهای درگیر در خاورمیانه درخواست کرد تا از گسترش درگیری جلوگیری کنند. او با انتشار پیامی در پلتفرم X (توییتر سابق) گفت: «من گسترش درگیری در خاورمیانه را که همچنان در حال افزایش است، محکوم میکنم. این باید متوقف شود. ما کاملاً به یک آتشبس نیاز داریم.»
این اظهارات گوترش، واکنش تند اسرائیل کاتز را برانگیخت. او مدعی شد که گوترش نه تنها حملات موشکی ایران را به وضوح محکوم نکرده است، بلکه در گذشته نیز کشتار انجام شده توسط حماس در جنوب اسرائیل در تاریخ ۷ اکتبر سال گذشته را محکوم نکرده و هیچ تلاشی برای اعلام حماس به عنوان یک سازمان تروریستی انجام نداده است.
از زمان حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر سال گذشته و پس از آن عملیات نظامی اسرائیل در غزه، آنتونیو گوترش بارها خواستار آتشبس شده بود. در دسامبر ۲۰۲۳، گوترش از حق ویژه خود بهعنوان دبیرکل سازمان ملل استفاده کرد و جلسهای مستقل در شورای امنیت برگزار کرد. در این جلسه، او به شدت کشتار حماس را محکوم کرد، اما در عین حال تاکید کرد که باید از وقوع یک فاجعه انسانی در غزه جلوگیری شود.
در ماه ژانویه، گوترش از کشورهای عضو سازمان ملل خواست که به آژانس امداد و کار سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی (UNRWA) کمک مالی بیشتری ارائه دهند. این درخواست او با واکنشهای متفاوتی روبرو شد، زیرا سازمان آنروا به شدت مورد انتقاد قرار گرفته بود. گفته میشد که برخی از کارکنان این سازمان در حمله حماس به اسرائیل دخالت داشتهاند.
در ماه فوریه، گوترش اسرائیل را به نقض قوانین بینالمللی بشردوستانه در اقدامات خود در غزه متهم کرد. او تاکید کرد که اسرائیل باید حفاظت از غیرنظامیان و تامین نیازهای اولیه آنها را تضمین کند. در ماه سپتامبر نیز، گوترش با اشاره به اوضاع در غزه گفت: «هرگز چنین سطحی از مرگ و ویرانی را ندیدهام.»
این اظهارات گوترش موجب خشم دولت اسرائیل شد. کاتز و دیگر مقامات اسرائیلی گوترش را متهم میکنند که در ارزیابیهای خود از وضعیت خاورمیانه به شدت جانبدارانه عمل کرده و دیدگاههایی به نفع فلسطینیان و مخالف با سیاستهای اسرائیل اتخاذ کرده است.
در حالی که گوترش بارها از اقدامات حماس انتقاد کرده است، او به دلیل حمایتهایش از فلسطینیان و درخواست برای آتشبس در مناطق جنگی مورد انتقاد اسرائیل قرار گرفته است. مقامات اسرائیلی معتقدند که گوترش در اظهارات خود توجه کافی به حملات و تهدیدات امنیتی که از سوی گروههای مسلح همچون حماس و ایران متوجه اسرائیل است، نکرده و بیشتر بر مسائل انسانی و بحرانهای ناشی از درگیریها در غزه تاکید داشته است.
این اولین باری نیست که یک دبیرکل سازمان ملل متحد با انتقادات و مخالفتهای شدید از سوی یکی از کشورهای عضو این سازمان مواجه میشود. با این حال، اقدام اسرائیل در منع ورود گوترش به کشور خود، یک گام غیرمعمول و بیسابقه در روابط بینالملل است. این اقدام میتواند تأثیرات گستردهای بر روابط اسرائیل و سازمان ملل و همچنین وضعیت خاورمیانه داشته باشد.
کشته شدن سیدحسن نصرالله و همراهانش
روز شنبه ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۴، حسن نصرالله، دبیرکل حزبالله لبنان، بههمراه به همراه تعدادی از فرماندهان این حزب در حمله هوایی هدفمند اسرائیل در بیروت کشته شدند.
یک روز بعد حزبالله لبنان با صدور بیانیهای این خبر را تایید کرد.
این حمله در حالی صورت گرفت که رهبران حزبالله در یکی از مقرهای اصلی خود در حومه ضاحیه در جنوب بیروت جلسه داشتند. این عملیات توسط اسکادران ۱۱۹ معروف به «خفاش»، نیروی هوایی اسرائیل با استفاده از جنگندههای اف۱۶ آی انجام شد که شامل پرتاب بیش از ۸۰ بمب از جمله بمبهای سنگرشکن ۵۰۰۰ پوندی(۲۳۰۰ کیلوگرمی) ساخت آمریکا بود تا مقر فرماندهی که بنا بر گزارشها در زیر زمین قرار داشت منهدم شود. در این حمله حداقل ۱۱ نفر کشته و بیش از ۹۱ نفر زخمی شدند. عباس نلفروشان، معاون عملیات سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران، فرمانده جبهه جنوبی حزبالله از دیگر کشتهشدگان این حمله بودند. نیروهای دفاعی اسرائیل(تزاحال) نام رمز عمیلات را «نظم جدید» گذاشتند.
پس از عملیات، در ابتدا وضعیت نصرالله نامشخص بود. اما در ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۴، نیروهای دفاعی اسرائیل کشته شدن او را اعلام کردند. ادعایی که بعداً توسط حزبالله تأیید شد.
این حمله یکی از بزرگترین حملاتی بود که بیروت تاکنون شاهد بوده است، که شش ساختمان ویران شد و منطقهای که در نزدیکی مقر حزبالله قرار داشت به لرزه درآمد.برابر با ۲۹ سِپتامبر ۲۰۲۴ ۱۴:۴۵
گزارشها حاکی از آن است که چند ساعت پیش از این حمله، جاسوسی ایرانی اطلاعات حیاتی در مورد محل اختفای نصرالله را در اختیار مقامهای اسرائیلی قرار داده بود.
به گزارش روزنامه فرانسوی لو پاریزین، به نقل از یک منبع امنیتی لبنان، این فرد به مقامهای اسرائیلی اطلاع داده بود که نصرالله برای شرکت در جلسهای با اعضای ارشد حزبالله، در مقر زیرزمینی این سازمان در حومه جنوبی بیروت حضور دارد.
در این گزارش آمده است که نصرالله همراه عباس نیلفروشان، معاون عملیاتی فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، با خودرویی به آنجا رفته بود تا در جلسهای با حضور ۱۲ فرمانده ارشد دیگر حزبالله شرکت کنند. اسرائیل پس از آغاز جلسه که در عمق ۳۰ متری زمین برگزار میشد، محل را با بمب سنگرشکن هدف قرار داد.
حمله هوایی اخیر بخشی از کارزار مداوم اسرائیل علیه حزبالله است، که با تلاشهای اطلاعاتی قابلتوجه تقویت شده است. گزارشی از نیویورک تایمز نشان میدهد که اسرائیل از جنگ سال ۲۰۰۶ به اینسو، منابع بیشتری را به جمعآوری اطلاعات درباره حزبالله اختصاص داده است.
این تغییر راهبردی به اسرائیل امکان داده است تا رهبری و عملیات نظامی حزبالله را بهتر درک کند.
واحد ۸۲۰۰ اسرائیل، سازمان اطلاعات سیگنالها، ابزارهای سایبری پیشرفتهای برای رهگیری ارتباطات حزبالله طراحی و تولید کرده است. علاوه بر این، گروههای جدیدی در ارتش ایجاد شدهاند تا اطمینان حاصل شود اطلاعات حیاتی بهموقع و بهسرعت با نیروهای عملیاتی به اشتراک گذاشته میشود. این تمرکز بر اطلاعات نقشی محوری در موفقیتهای اخیر اسرائیل مقابل حزبالله داشته است.
حزبالله تلاش کرده بود با جایگزینی دستگاههایی مانند پیجر، مانع رهگیری اطلاعات و ارتباطاتش شود. اما نفوذ و خرابکاری اسرائیل که به انفجار پیجرها و بیسیمها منجر شد تلفات و خسارات قابلتوجهی به حزبالله وارد کرد.
بهنظر میرسد که موساد شرکتی صوری در مجارستان تاسیس کرده و پیجرها را تحت مجوز شرکتی تایوانی تولید کرده بود، پیجرهایی که مواد منفجره در آنها جاسازی و برای اعضای حزبالله ارسال شد.
مارک ۸۴ میتواند تا ۳۸ سانتیمتر به درون فلز و ۳/۴ متر به درون بتن نفوذ کند. ترکشهای آن نیز تا فاصله ۳۷۰ متری مرگبار هستند.
خلبانان بمبافکنهای نایتهاوک آمریکا در جنگ خلیج فارس به دلیل نیروی ویرانگر و شعاع تخریب زیاد این بمب نام آن را «چکش» گذاشته بودند.
ارتش آمریکا برای بهروز رسانی این بمب، آن را به دستگاههای جهتیابی با قابلیت هدایت لیزری دقیق مجهز کرده و این بمبها تبدیل به «مهمات تهاجم مستقیم مشترک» شدهاند. به عبارت دیگر، بمبهای غیر هدایتشونده قبلی با استفاده از نصب بالهها و سیستم هدایت جیپیاس به یک سلاح هدایت شونده تبدیل میشوند.
ایالات متحده متحد دیرینه اسرائیل و بزرگترین تامین کننده چنین تسلیحاتی است. این کشور از این مهمات علاوه بر جنگ ویتنام، در عملیات طوفان صحرا در خلیج فارس، جنگ افغانستان و همینطور بمباران یوگسلاوی در سال ۱۹۹۹ استفاده کرده است.
در سالهای ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴، ایالات متحده بیش از ۱۴ هزار بمب مارک ۸۴ را به اسرائیل منتقل کرد که در طول جنگ اسرائیل و حماس از آنها به طور گسترده در نوار غزه استفاده شده است.
نام این بمبها در جنگ غزه همچنین پس از آن خبرساز شد که ایالات متحده در پر نگرانی از ورود زمینی اسرائیل به رفح در نوار غزه، تحویل ۱۸۰۰ بمب مارک ۸۴ را به حالت تعلیق درآورد.
اسرائیل برای بیرون راندن ستیزهجویان حماس، که در شبکه پیچیدهای از تونلهای زیرزمینی در غزه مستقر شدهاند، بر این بمبهای ویرانگر که توسط ایالات متحده عرضه میشود تکیه دارد.
انفعال و یا تعلل جمهوری اسلامی ایران در گرفتن «انتقام سخت از اسرائیل»
انفعال جمهوری اسلامی در برابر تحولات روزها و ماههای اخیر خاورمیانه انتقادهایی را در داخل ساختار حکومت برانگیخته است.
گروههای تندرو و مخالف مسعود پزشکیان، رئیسجمهوری جدید ایران طی روزهای اخیر تلاش کردهاند تا مسئولیت انفعال کنونی ایران در برابر اسرائیل را به گردن او و دولتش بیاندازند. بارزترین نمونه از این انتقادها را میتوان در اظهارات امیرحسین ثابتی، نماینده مجلس و از اعضای جبهه پایداری و نزدیک به سعید جلیلی، رقیب انتخاباتی مسعود پزشکیان مشاهده کرد.
او در اظهارات خود دولت مسعود پزشکیان را به سرپیچی از تصمیم علی خامنهای، رهبر ایران برای واکنش به کشته شدن اسماعیل هنیه، رهبر حماس در تهران متهم کرد. علی مطهری، نماینده پیشین مجلس نیز در شبکه ایکس(توئیتر سابق) نوشت که اگر ایران به کشته شدن اسماعیل هنیه در خاک خود واکنش نشان داده بود و «فریب» نخورده بود اسرائیل «جرات» کشتن حسن نصرالله را پیدا نمیکرد.
در مقابل یوسف پزشکیان، فرزند رئیسجمهوری ایران در دفاع از پدرش که از سوی مخالفان سیاسی خود در داخل به «سرپیچی» از رهبر ایران متهم شده است از او دفاع کرد و خواستار «پیگیری» اظهارات «وقاق ستیزانه» شد.
فرزند رئیسجمهوری ایران نوشت: «سیاستهای کلی نظام و امور جنگ و صلح با ولی فقیه است و پزشکیان دلبسته رهبری است و هرگز از دستورات فرمانده کل قوا سرپیچی نمی کند. القای سرپیچی رییسجمهور از دستورات رهبری ادامه علمیات اسرائیلیها است.»
با این حال اظهارات مسعود پزشکیان در نیویورک که گفته بود قدرتهای خارجی به ایران در ازای عدم واکنش به کشته شدن اسماعیل هنیه وعده برقرای آتشبس در نوار غزه را داده بودند به مخالفان داخلی او فرصت داده است تا از شخص او و دولتش انتقاد کنند.
کشمکش کنونی در ساختار جمهوری اسلامی ایران بر سر مسئولیتپذیری در قبال نیروهای به اصطلاح «محور مقاومت»، تصمیمی است که بهنظر میرسد پس از کشتهشدن اسماعیل هنیه برای عدم واکنش نظامی به آن حادثه گرفته شد. هرچند رئیسجمهوری ایران ریاست شورای امنیت ملی یعنی عالیترین نهاد تصمیمگیری در مورد چنین مسائلی را برعهده دارد اما تقریبا همه صاحبنظران و تحلیلگران بر این نکته اتفاق نظر دارند که اتخاذ اینگونه تصمیمها در ساختار جمهوری اسلامی ایران با علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی است. بهویژه که اکثر اعضای شورای عالی امنیت ملی ایران را نزدیکان رهبر ایران و منصوبان او تشکیل میدهند.
علی خامنهای از یک سو از نظر قانونی طبق اصل ۱۱۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی، اختیارات گستردهای در زمینه تصمیمگیری در اینگونه مسائل دارد و از سوی دیگر تجربه بیش از سه دهه حضور او در راس قدرت نشان داده است که حرف نهایی در زمینه مسائل سیاست خارجی و داخلی را او میزند.
با این حال علی خامنهای در طول دوران رهبری خود، همواره تلاش کرده است که مسئولیت برخی از تصمیمهایش به ویژه آن دسته که از تصمیمها را که توجیه آن برای طرفداران تندرو و سرسخت حکومت دشوار است بر گردن دولتهای مختلف بیاندازد.
خامنهای در ابتدای دوران ریاستجمهوری حسن روحانی از «نرمش قهرمانانه» دفاع کرد. او همچنین در نهایت با ابراز نارضایتی از برخی نکات با توافق هستهای ایران با قدرتهای جهانی موافقت کرد. با این حال علی خامنهای چند سال بعد و پس از خروج آمریکا از برجام به منتقد تصمیمی تبدیل شد که قاعدتا بدون رضایت شخص او نمیتوانست اجرایی شود.
کشته شدن ابراهیم رئیسی، رئیسجمهوری سابق که بهعنوان فرد نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی ایران و همچنین جانشینی او شناخته میشد اکنون در روزهای بحرانی سیاست خارجی ایران به او و اصولگرایان فرصت داده است تا بار دیگر مسئولیت تصمیمها را بر گردن دولتی بیاندازند که در ساختار جمهوری اسلامی بهعنوان «اصلاحطلب» یا «معتدل» شناخته میشود.
رویکرد علی خامنهای در برابر سیاستهای دوران معروف به اصلاحات(ریاست جمهوری محمد خاتمی) از جمله مخالفت با مذاکره با آمریکا و تعطیلی روزنامهها در سال ۱۳۷۸، دور دوم ریاستجمهوری محمود احمدینژاد و ماجرای برکناری وزیر اطلاعات و قهر چند روزه رئیسجمهور وقت و دوران ریاستجمهوری حسن روحانی نشان میدهد که او در صورتی که لازم بداند برای ابراز مخالفت خود با تصمیمهای دولت وارد عرصه خواهد شد.
این در حالی است که رهبر ایران از زمان کشتهشدن اسماعیل هنیه، رهبر حماس در تهران تاکنون اظهارنظری در مخالفت با دولت مسعود پزشکیان و شخص رئیسجمهوری نکرده است. او در پیام خود روز شنبه خود بهمناسبت کشته شدن حسن نصرالله نیز برخلاف پیامی که برای کشته شدن اسماعیل هنیه صادر کرده بود اشارهای به لزوم «انتقامگیری» و «خونخواهی» نکرد.
این در حالی است که جمهوری اسلامی به گروه حزبالله و شخص حسن نصرالله به مراتب نزدیکتر از حماس و اسماعیل هنیه بود.
بحثها و کشمکشهای کنونی در درون ساختار جمهوری اسلامی ایران را میتوان بازتابی از موقعیت پیچیدهای دانست که جمهوری اسلامی این روزها با تضعیف گروه حزبالله با آن روبرو شده است. جمهوری اسلامی ایران، از یکسو بهدنبال عدم پرهیز از رویارویی مستقیم و جنگ تمام عیار با اسرائیل است و از سوی دیگر، وجهه خود در داخل و نزد طرفدارانش در ساختار حکومت را بیش از هر زمان دیگری خدشهدار شده میبیند.
جمهوری اسلامی، طی سالهای اخیر در تبلیغات داخلی خود بر قدرت «محور مقاومت» و نفوذ زیاد خود در منطقه که قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین سپاه قدس بهصورت نماد آن درآمده بود تاکید زیادی میکرد. تحولات سریع خاورمیانه طی ماههای اخیر و تضعیف بازوهای نیابتی ایران در منطقه بیش از پیش این تبلیغات را نزد مردم و حتی معتقدان به جمهوری اسلامی زیر سئوال برده است.
دو روز پس از حمله اسرائیل به مقر حزبالله در جنوب بیروت و کشته شدن عدهای از فرماندهان حزبالله از جمله حسن نصرالله، سپاه پاسداران سرانجام خبر کشتهشدن عباس نیلفروشان، فرمانده نیروی قدس در لبنان را تایید کرد.
از ساعاتی بعد از انتشار خبر حمله جمعهشب اسرائیل به مقر حزبالله در ضاحیه در جنوب بیروت، بعضی رسانهها در ایران خبر کشتهشدن این فرمانده نیروی قدس سپاه را منتشر کرده بودند. مشخص نیست که چرا اعلام رسمی خبر مرگ او با تاخیر بوده است.
او دومین فرمانده ارشد نیروی قدس سپاه در حوزه لبنان است که در شش ماه گذشته هدف حمله اسرائیل قرار گرفت و کشته شد.
سرتیپ عباس نیلفروشان از سال ۱۳۹۸ سمت معاونت عملیات نیروی قدس سپاه پاسداران را داشت اما از فروردین امسال بهعنوان جانشین محمدرضا زاهدی، که درحمله به کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در دمشق کشته شد، فرماندهی نیروی قدس سپاه را در لبنان و سوریه بهعهده گرفت.
در پی بیانیه امروز سپاه، سفارت ایران دربیروت هم بیانیهای صادر کرد و در آن کشتهشدن عباس نیلفروشان را در کنار «رهبران مقاومت نشاندهنده تایید همخونی» خواند که «ملتها را در مقابله با تهدیدات متحد میکند.»
عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، هم در پیام تسلیت خود کشتهشدن این فرمانده سپاه را «جنایت هولناک» اسرائیل خواند و تاکید کرد که این اقدام «هرگز بیپاسخ» نمیماند.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، مدعی شد که وزارت خارجه تمامی ظرفیتهای سیاسی، دیپلماتیک، حقوقی و بینالمللی خود را برای «پیگیرد جنایتکاران و حامیان آنها» به کار میگیرد.
محمدجواد ظریف میگوید که جمهوری اسلامی با تصمیم رهبری «در زمان مناسب» به حمله اسرائیل پاسخ خواهد داد. حزبالله لبنان کشته شدن فرمانده ارشدش «علی کرکی» را تایید کرد. یک وزیر کابینه اسرائیل به جمهوری اسلامی هشدار جدی داد.
محمدجواد ظریف، معاون راهبردی رئیس جمهوری اسلامی، در حاشیه مراسم یادبود حسن نصرالله که در دفتر حزبالله لبنان در تهران برگزار شد، در برابر خبرنگاران از شخصیت این رهبر کشته شده حزبالله تجلیل کرد.
به گزارش سایت انتخاب، ظریف گفت که حسن نصرالله «به هدف خودش رسید و به جایگاه عالی که همواره منتظرش بود دست پیدا کرد و به یاران شهیدش پیوست.» از نظر ظریف مقاومت مردم منطقه علیه اسرائیل ادامه دارد و «در لبنان هم همین گونه خواهد بود.»
ظریف، معاون راهبردی مسعود پزشکیان، همچنین خاطرنشان کرد که واکنش ایران «در زمان مناسب و به انتخاب ایران» در برابر اسرائیل صورت خواهد گرفت و «در سطح رهبری و در سطح عالی آن حتماً تصمیمگیری خواهد شد.»
به گزارش تلویزیون ایران، عباس نیلفروشان «نقش مهمی در هماهنگی نیروهای مقاومت در منطقه» داشت و «حامی بیچونوچرای مقاومت» بود.
محور مقاومت ائتلاف گروههای شبهنظامی متحد ایران در خاورمیانه است که شامل حزبالله لبنان، حماس در غزه، گروههای شبه نظامی در عراق و سوریه و انصارالله در یمن میشود.
تلویزیون ایران تصاویری هم از عزاداری در خانه پدری نیلفروشان در شهر اصفهان را پخش کرد که نوحهخوان مراسم آمریکا را تهدید میکند و میگوید که بهزودی از «کافران انتقام» میگیرند.
نوحهخوان مراسم، همچنین از «فتح حیفا»، بندری در شمال اسرائیل گفت و در نوحه خود خاندان سلطنتی عربستان سعودی را «لعنت» کرد: «انشاالله بهزودی عربستان، حسنستان میشود.»
در حالی که درگیریها بین اسرائیل و حزبالله در لبنان به سمت یک جنگ تمام عیار پیش میرود، بسیاری این سئوال را مطرح میکنند که آیا لبنان ارتشی هم دارد و اگر آری چرا نیروهای ارگان رسمی این کشور در این شرایط منفعل است؟
اما نقش و جایگاه ارتش لبنان در این بحران بسیار پیچیدهتر از آن چیزی است که بهنظر میرسد.
ژنرال خلیل حلو، استاد ژئوپولیتیک در دانشگاه سنت جوزف بیروت، به یورونیوز توضیح داد که نقش ارتش لبنان تنها دفاع از مرزهای کشور نیست. به گفته او: «ارتش لبنان یک ارتش کلاسیک مانند ارتشهای غربی نیست. ارتش لبنان تابع دستورهای دولت لبنان است.»
او ادامه داد: «در حال حاضر مدتهاست که اختلافات شدیدی در دولت وجود دارد و ارتش به حال خود رها شده است. حالا هر کس که فرماندهی ارتش را بر عهده دارد، باید تصمیماتی را که مناسب میداند، اتخاذ کند.»
رهبری لبنان با چندین مسئله مهم روبهروست که هر یک پیامدهای جدی به دنبال دارد. اگر ارتش اسرائیل حملات هوایی کنونی را به عملیاتی زمینی بدل کند، همانطور که در سال ۲۰۰۶ انجام داد، و خشونتها از جنوب لبنان و منطقه دره بقاع به سایر نقاط کشور کشیده شود، کل خاورمیانه در معرض خطری جدی قرار خواهد گرفت.
جنوب لبنان و منطقه دره بقاع تحت پوشش قانونی قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت سازمان ملل قرار دارند. پس از تصویب این قطعنامه نیروی حافظ صلح سازمان ملل موسوم به «یونفیل»، در جنوب لبنان، مستقر و همچنین نقش فعالی برای ارتش رسمی لبنان در نظر گرفته شد.
براساس این قطعنامه از بیروت و یونفیل خواسته شد که نیروهای خود را بهصورت مشترک در منطقه مستقر کنند تا پس از خروج نیروهای دفاعی اسرائیل، تنها قدرت دست دولت لبنان باشد و «هیچ سلاحی بدون رضایت دولت» در منطقه جابهجا نشود.
در صورت وقوع یک حمله نظامی بزرگ، نیروهای مسلح لبنان با یک معضل روبرو خواهند شد، آنها یا باید با ارتش اسرائیل مقابله کنند یا به زور، حزبالله را خلع سلاح کنند که در هر دو صورت باید از قطعنامه سازمان ملل تبعیت کند.
بین سالهای ۱۹۷۵ تا ۱۹۹۰، لبنان تحت تاثیر جنگ داخلی قرار گرفت و به میدان نبرد نظامی بین بازیگران منطقهای و قدرتهای بزرگ تبدیل شد.
نظام سیاسی کنونی لبنان بر اساس توازن حساسی میان نمایندگان جوامع مذهبی مختلف شکل گرفته و ارتش در حال حاضر بهطور قانونی تحت فرمان نهادهای سیاسی است که اعضای آن دیدگاههای متضادی در مورد بحران جاری دارند.
ژنرال خلیل حلو بر این باور است که اگر روزی حملهای زمینی به این کشور صورت گیرد، واحدهای مستقر در جنوب باید با ابزارهایی که در اختیار دارند از خود و از خاک لبنان، دفاع کنند.
او در ادامه به یورونیوز میگوید: «اما اساسا، ماموریت تیپهای مستقر در جنوب همکاری با نیروهای حافظ صلح سازمان ملل(یونیفل) است و نه استفاده از نیروی نظامی. بنابراین، این یک نیروی تهاجمی نیست و قصد مقابله با اسرائیل را ندارد. در این وضعیت، توازن قوا به هیچ وجه به نفع ما نیست.»
بر اساس قطعنامه ۱۷۰۱، حزبالله باید گروههای مسلح خود را از جنوب لبنان خارج کند، بهویژه سیستمهای موشکیاش که قادر به هدف قرار دادن اسرائیل هستند، اما حزبالله به این تعهدات پایبند نبوده است.
حزبالله بهطور رسمی یک نیروی سیاسی قانونی و فعال در لبنان است که عمدتا از مسلمانان شیعه لبنانی تشکیل شده است. نیروی مسلح این گروه بهعنوان واحدهای عملیاتی بسیار فعال، خارج از ساختار فرماندهی ارتش لبنان عمل میکند و بهعنوان نیرویی وابسته به جمهوری اسلامی ایران شناخته میشود.
وقتی حزبالله بهطور یکجانبه اسرائیل را هدف قرار میدهد، سایر نیروهای سیاسی لبنانی و ارتش کاملا ناتوان و فلج میشوند.
بسیاری از لبنانیها از مذاهب مختلف، شکست حزبالله را مسئلهای نگرانکننده نمیدانند و شاید بتوانند با این وضعیت کنار بیایند، مشابه بخشی از ارتش لبنان. با این حال، همه میدانند در لبنان خطوط قرمزی میانجامعه وجود دارد که نمیتوان از آن عبور کرد. خلیل حلو میگوید: «مقابله با حزبالله بهطور خودکار و فوری به جنگ داخلی منجر میشود و فرماندهی ارتش میداند که حفظ ثبات داخلی اولویت اول است.»
روابط بین حزبالله و ساختارهای امنیتی لبنان گاهی نیز منجر به همکاریهای سازندهای شده است. کلاودیو بورتولوتی، پژوهشگر موسسه تحقیقاتی سیاست بینالملل میلان، دراینباره به یورونیوز گفت: «تنها کافی است به همکاری بین حزبالله و ارتش لبنان در زمان گسترش داعش در سوریه و عراق فکر کنیم، زمانی که عناصر وابسته به داعش و النصره در لبنان فعال بودند و در زمینههای آمادهسازی، آموزش و استخدام فعالیت میکردند.»
حزبالله ساختار شبهنظامی خاصی دارد. در عین حال که ظرفیت بالستیکی بالایی دارد، اما فاقد نیروی هوایی کلاسیک و تانک و یا تیپهای زرهی است و از واحدهای چریکی بهعنوان پیادهنظام استفاده میکند. در مقابل، ارتش رسمی لبنان ساختار نظامی معمولی دارد، اما تسلیحات کافی ندارد.
اگنس هلو، خبرنگار امنیتی لبنان در این باره معتقد است: «اتحادیه اروپا همیشه در تلاش بوده تا توانمندیهای نیروهای مسلح لبنان را تقویت کند و این موضوع جدیدی نیست. آنها به ارتش لبنان کمک کردهاند.»
او توضیح داد: «به عنوان مثال، آلمان به ارتش لبنان کمک کرده است تا همه برجهای مراقبت را، چه در سمت دریا و چه در مرزهای زمینی با سوریه، و چه در سامانههای دریای مدیترانه، نگهداری و مدیریت کند.»
به گفته او: «برخی از کشورهای اتحادیه اروپا و ایالات متحده احتمالاً تلاش خواهند کرد تا کنفرانسی برای تجهیز ارتش لبنان در مرزهای جنوبی برگزار کنند، البته در صورتی که تصمیم سیاسی برای اعزام ارتش لبنان به مرز جنوبی گرفته شود.»
این خبرنگار تاکید کرد: «بنابراین مشکل با تسلیحات یا تواناییها نیست، بلکه موضوع به تصمیم سیاسی لبنان برای اعزام یا مستقر کردن نیروها بر میگردد.»
فادی عجالی، سفیر لبنان در اتحادیه اروپا، از کمکهای این بلوک تمجید کرد و گفت: «تاسیسات صلح اروپا، منابع مالی برای ارتش لبنان فراهم میکند تا نقش مرکزی و حیاتی خود را در ترویج قطعنامه ۱۷۰۱ ایفا کند، که صلح و امنیت را برای کشور و منطقه تامین خواهد کرد.»
با این حال، او تاکید کرد: «ارتش لبنان تحت فشار قرار دارد زیرا باید به امور امنیت داخلی لبنان از جمله کنترل سیل مهاجران به اتحادیه اروپا مقابله کند.»
عجالی در ادامه افزود: «ارتش لبنان همچنین در تلاش است تا امنیت پناهجویان، از جمله پناهجویان سوری و اردوگاههای فلسطینی، را تامین کند.»
کودکان غزه
نسلکشی ارتش اسرائیل در غزه
غزه که تا پیش از حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۴-۱۵ مهر ۱۴۰۲، و بلافاصله به افصله یک روز آغاز جنگ دولت اسرائیل در ۸ اکتبر، بهعنوان بزرگترین زندان روباز جهان شناخته میشد، درپی جنایتهای یک ساله ارتش اسرائیل به بزرگترین گورستان به ویژه کودکان در جهان تبدیل شده است.
براساس آمارهای موجود بیش از ۴۱ هزار نفر از مردم فلسطینی غزه جان خود را از دست دادهاند. در جریان جنگ جاری ارتش اسرائیل علیه مردم غزه، بیش از ۱۴ هزار کودک جان خود را از دست دادهاند؛ حدود ۱۷ هزار کودک بتیم شده اند؛ کودکان سهم قابلتوجهی از جمعیت ۴ هزار فطع عضو دارند؛ هزاران کودک ناپدید شدهاند؛ بیش از ۶۰۰ هزار کودک از تحصیل باز ماندهاند و حدود ۱۱ هزار دانشآموز جان باختهاند.
از ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تن جمعیت آواره در نوار غزه، سهم بزرگی را کودکان دارند و...
دولت اسرائیل طی بیش از ۷ دهه گذشته به اشکال مختلف جنایتهای گستردهای را علیه کودکان فلسطینی انجام داده است.
از زمان آغاز جنگ ارتش اسرائیل علیه غزه، تاکنون بیش از ۴۲ هزار فلسطینی جان باختهاند؛ ۸۵ درصد جمعیت غزه تحت دستورهای تخلیه دولت اسرائیل قرار دارند؛ بیش از ۱۱ هزار نفر زیر آوار مانده و حدود ۱۰۰ هزار نفر مجروح شدهاند؛ آوارگیهای مکرر منجر به جدایی خانوادهها و قطع دسترسی به مراقبتهای بهداشتی و کمکهای غذایی شده است؛ زیرساختهای مختلف ویران شدهاند و...
اقدامها و تلاشهای سازمانهای بینالمللی و حقوق بشری برای پایان دادن به جنایت دولت اسرائیل علیه غزه ناکام ماندهاند.
آمریکا علاوه بر ارائه تسلیحات و کمکهای مالی و نظامی مانع مهمی در مسیر تصویب قطعنامههایی بوده که میتوانستند پایان جنگ غزه را رقم بزنند.
روزنامه اسرائیلی «کالکالیست» نیز با اشاره به مشکلات اقتصادی دولت اسرائیل ناشی از جنگ علیه غزه و لبنان نوشت: ارتش هزینه جنگ را - به جز عملیات زمینی(احتمالی) در لبنان یا مقابله با ایران- بیش از ۴۰ میلیارد دلار تخمین زده است.
اظهارات «یائیر لاپید» رهبر مخالفان کابینه کنونی دولت اسرائیل و گزارش روزنامه اسرائیلی «کالکالیست» درخصوص مشکلات اقتصادی این دولت ناشی از جنگ در حالی مطرح شده است که پیش از این روزنامه آمریکایی «واشنگتن پست» در گزارشی تاکید کرده بود که با گسترش جنگ و افزایش هزینههای عملیات نظامی، به ویژه پس از بسته شدن درهای دهها هزار شرکت اسرائیلی، اقتصاد این کشور در خطر شدید قرار گرفته است.
این روزنامه آمریکایی به نقل از «دان بن دیوید» رئیس «موسسه تحقیقات اجتماعی و اقتصادی شوریش» افزود: باتوجه به اینکه دولت اکنون بهطور کامل به جز جنگ که در چشمانداز آن پایانی نیست، به هیچ چیز توجه ندارد، اقتصاد دولت اسرائیل در خطر جدی قرار دارد مگر اینکه کابینه از خواب بیدار شود.
بانک مرکزی اسرائیل نیز در گزارشی اعلام کرد که هزینه حملات به غزه به حدود ۲۴۵ میلیارد شیکل(۶۷ میلیارد دلار) رسیده که بالاترین هزینه در تاریخ جنگ اسرائیل است. علاوه بر این، طبق گزارش ۳۱ مارس موسسه رتبهبندی اعتباری فیچ، این رقم شامل خسارات ناشی از تنش با حزبالله در شمال اسرائیل نمیشود. انتظار میرود افزایش تنش در شمال اسرائیل این رقم را دو برابر کند.
اظهارات مسئولان اقتصادی و مالی اسرائیل نیز از تاثیرات نامطلوب این وضعیت گواهی میدهد. هزینههای جنگ بین سالهای ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۵ برآورد شده و به حدود ۲۲۰ میلیارد شکل میرسد که این مبلغ شامل خسارتهای اقتصادی و از دست رفتن درآمدها ناشی از جنگ میشود.
تاثیرات جنگ بر بخشهای مختلف اقتصاد اسرائیلی متنوع بوده و در بسیاری از صنایع و بخشهای اقتصادی تحت تاثیر قرار گرفتهاند. بهعنوان مثال، بخش گاز، صنعت حیاتی اقتصاد اسرائیل، نیز در نتیجه توقف تولید و صادرات خسارت جدی دیده است.
علاوه بر این، بخش گردشگری نیز از تاثیرات منفی جنگ در امان نبوده است. لغو پروازها و کاهش تعداد گردشگران باعث افت چشمگیر درآمدهای این بخش شده است. هتلها و اماکن اقامتی در اسرائیل تحت فشار قرار گرفتهاند و بهطور قابل توجهی کاهش یافته است. همچنین، برخی از شهرها و مناطق اسرائیلی بهشدت از این فشارها رنج میبرند و مشکلات اقتصادی و اجتماعی را تجربه میکنند.
بعد از آغاز جنگ غزه و پس از حملات نیروهای مقاومت بارها سواحل عمومی در دریای جلیل و دریای مدیترانه و شهر حیفا تعطیل شده و اثرات منفی اقتصادی بر اسرائیل داشت.
بر اساس دادههای «سازمان همکاری اقتصادی و توسعه» (OECD)، اقتصاد اسرائیل در ماههای ابتدایی جنگ به میزان ۴.۱ درصد کاهش یافته و در طول سه ماهه اول و دوم سال ۲۰۲۴ همچنان روندی کاهشی داشته است. این سازمان در گزارش سه ماهه خود اعلام کرد که از بین ۳۸ کشور عضو «سازمان همکاری اقتصادی و توسعه»، اسرائیل شدیدترین کندی اقتصادی را بین آوریل تا ژوئن سال جاری نشان داد.
چنین وضعیتی در شرایطی رخ میدهد که هزینههای نظامی اسرائیل سر به فلک کشیده است. رسانههای اسرائیلی گزارش دادند که در اوایل سال جاری، «امیر یارون»، رئیس بانک مرکزی اسرائیل، هشدار داده که این جنگ احتمالا بین سالهای ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۵ برای اسرائیل ۲۵۳ میلیارد مثقال اسرائیل(۶۷ میلیارد دلار) هزینه خواهد داشت. این تقریبا ۱۳ درصد از تولید ناخالص داخلی اسرائیل است. افزون بر این، اقتصاد اسرائیل بهطور منظم هزینههای نظامی را هم متحمل میشود. این هزینهها طبق دادههای بانک جهانی، سالانه ۵/۴ تا ۵/۶ درصد تولید ناخالص داخلی را در بر میگیرد.
جنگ اسرائیل در لبنان
اسرائیل، همچنان به حملات هوایی خود علیه مناطق مختلف لبنان ادامه میدهد و حتی مرکز بیروت نیز هدف این حملات قرار گرفته است. در آخرین تحولات، ارتش اسرائیل امروز پنجشنبه، اعلام کرد که طی حملهای، حدود ۱۵ نفر از اعضای گروه حزبالله لبنان را در ساختمان شهرداری بیت جبیل در جنوب لبنان کشته است.
طبق گزارشها، این افراد در این ساختمان مستقر بودند. همچنین ارتش اسرائیل اعلام کرد که طی ساعات اخیر، ۲۰۰ هدف متعلق به حزبالله را مورد حمله قرار داده است.
در مقابل، گروه حزبالله لبنان اعلام کرد که روز پنجشنبه تلاش نیروهای اسرائیلی برای پیشروی در منطقه مرزی «بوابه فاطمه» را با استفاده از گلولههای توپخانهای دفع کرده است. بهعلاوه، خبرنگار «العربیه» گزارش داد که چندین موشک به سوی مناطق صفد، پایگاه هوایی میرون و طبریه در شمال اسرائیل شلیک شده است.
پیش از این، خبرگزاری رسمی لبنان گزارش داد که توپخانه اسرائیل شهرهای یارین، علما الشعب، ضهیره و ورودی شهر البازوریه را هدف قرار داده است. همچنین، حزبالله اعلام کرد که ٣٠ موشک به سوی شهر نهاریا و منطقه الجلیل شمالی اسرائیل شلیک کرده است. ارتش اسرائیل نیز از رهگیری ٢٥ موشک شلیک شده از لبنان خبر داده و اعلام کرد که اغلب آنها را رهگیری کرده است.
همچنین، خبرگزاری ملی لبنان گزارش داد که اسرائیل در حمله به منطقه الباشوره از بمبهای فسفری استفاده کرده است.
این حمله بخشی از مجموعه حملات هوایی اسرائیل به منطقه جنوبی بیروت در روز چهارشنبه و بامداد پنجشنبه بود که برای سومین بار در کمتر از ۲۴ ساعت این منطقه هدف قرار گرفت. هنوز گزارشی از خسارتهای این حملات منتشر نشده است.
همزمان با این حملات، ارتش اسرائیل بامداد پنجشنبه از ساکنان پنج ساختمان در منطقه جنوبی بیروت و اطراف آن خواست محل سکونت خود را فوری تخلیه کنند. در پیامی که سخنگوی ارتش اسرائیل منتشر کرد، به ساکنان محلههای حارة حریک، برج البراجنه و غرب حدث هشدار داده شد که این مناطق در نزدیکی تاسیسات وابسته به حزبالله قرار دارند و برای حفظ جان خود باید این ساختمانها را ترک کنند.
همزمان با ادامه حملات هوایی اسرائیل به مواضع حزبالله در لبنان، چین خواستار «اقدامات فوری» شورای امنیت سازمان ملل برای کاستن از تنشها در خاورمیانه شد.
به گزارش خبرگزاری رویترز، با ادامه یافتن حملات هوایی اسرائیل به لبنان، چین از شورای امنیت سازمان ملل خواست تا «اقدامات فوری» برای کاهش تنشها در خاورمیانه اتخاذ کند.
فو کونگ نماینده دائم چین در سازمان ملل، در جریان نشست روز چهارشنبه شورای امنیت، اظهار داشت که «سازمان ملل برای توقف چرخه خشونت در مناقشه میان اسرائیل و لبنان، باید خواستههای روشن و صریح مطرح کند.»
بنا به نوشته خبرگزاری رسمی شینهوا، فو کونگ همچنین تاکید کرد: «شورای امنیت مسئولیت اصلی حفظ صلح و امنیت بینالمللی را بر عهده دارد.»
نماینده دائم چین در سازمان ملل، در ادامه گفت: «همه طرفهای درگیر، باید به مسیر راهحلهای سیاسی و دیپلماتیک بازگردند.»
«نظم نوین» اسرائیل در «خاورمیانهای جدید» با تضعیف ایران و «همراهی عربستان»!
جو بایدن روز دوشنبه، در جمع مدیران کسبوکارها در کاخ سفید، وقتی به «نظم نوین جهانی» در پی بحران اوکراین اشاره کرد، جنجال برانگیخت، و به نظر میرسد تامل نکرده بود تا شهرت و میراث ناخوشایند این عبارت را در نظر بگیرد.
بایدن در میزگرد کاری نشست سه ماهانه مدیرعاملان سخنرانی میکرد، که روسای جنرال موتورز، اپل و آمازون نیز در آن حضور داشتند، و سخنانش را با این جمله به پایان رساند: «اکنون زمانی است که اوضاع دارد تغییر میکند. ما قرار استــ قرار است یک نظم نوین جهانی شکل بگیرد، و ما باید آن را رهبری کنیم. و در انجام این کار، باید بقیه دنیای آزاد را متحد کنیم.»
از لحاظ تاریخی، عبارت «نظم نوین جهانی» رایج بوده است و امثال وودرو ویلسون پس از جنگ جهانی اول و سر وینستون چرچیل پس از جنگ جهانی دوم و در دوره متاخرتر، جورج اچدبلیو بوش در واکنش به فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، آن را تقریبا همانطور به کار بردند که بایدن به کار برده است.
در ۱۱ سپتامبر ۱۹۹۰، بوش پدر در نشست مشترک کنگره، نطقی ایراد کرد با عنوان «به سوی نظم نوین جهانی» و در آن از چرچیل نقل قول مستقیم آورد. او اینگونه شروع کرد: «تاکنون، دنیایی که شناختهایم دنیایی دچار شکاف بوده استــ دنیای سیم خاردار و بلوکهای سیمانی، درگیری و جنگ سرد.»
جورج بوش پسر به این منظور در سال ۲۰۰۱ حملهای علیه افغانستان ترتیب داد و دو سال بعد درحالی که مجوزی از سوی شورای امنیت نداشت، تهاجم مرگبار خود به عراق را آغاز کرد. در آن دوره «کاندولیزا رایس» به عنوان وزیر خارجه طراح اصلی سیاستهای خارجی ایالات متحده بود. رایس از نو محافظهکارانی تعریف بود که به «استثناگرایی امریکا» و «برتری انگاری» این کشور در مقابل دیگر کشورهای دنیا باور داشتند.
پروژه «خاورمیانه جدید» نیز در چارچوب همین دکترین نظم نوین جهانی آمریکا بود که بعد از حمله دولت اسرائیل به لبنان در جولای سال ۲۰۰۶ مطرح شد؛ جایی که رایس اعلام کرد این جنگ درد زایمان خاورمیانه جدید است.
تقریبا یک سال پس از حملات هفتم اکتبر حماس، اسرائيل حسن نصرالله، دبیرکل حزبالله، بزرگترین نیروی نیابتی جمهوری اسلامی در منطقه را از میان برداشت و سپس با حمایت واشنگتن عملیات نظامی زمینی در درون خاک لبنان را آغاز کرد. آیا اقدامات اخیر اسرائیل میتواند نویدبخش آغاز «نظم نوین» در خاورمیانه باشد؟
عملیات بمباران حومه جنوبی بیروت و کشتن حسن نصرالله با نام رمز «نظم نوین» انجام شد و بهنظر میرسد که دولت جنگی و راستگرای اسرائیل قصد دارد ساختار خاورمیانه را در راستای بقای خود تغییر دهد. اما چنین بلندپروازی تا چه حد عملی است؟
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائيل «حذف نصرالله»، رهبر حزبالله لبنان را بهعنوان «شرطی اساسی برای تغییر توازن قدرت در منطقه» توصیف کرد.
او همچنین طی پیامی خطاب به ملت ایران، محمد ضیف، از رهبران نظامی حماس که چند پیش در حملات اسرائیل به غزه کشته شد و حسن نصرالله را «عروسک خیمهشببازی» جمهوری اسلامی ایران نامید و گفت: «ایران زودتر از آنچه بسیاری از مردم تصورش را میکنند، آزاد میشود و آنگاه همهچیز دگرگون خواهد شد.»
ناکامیهای موساد در جلوگیری از حملات هفتم اکتبر و شکست اطلاعاتی اسرائیل، اکنون با حملات مبتکرانه به حزبالله از جمله «انفجار پیجرها و بیسیمها» و بمباران مقر اصلی حزبالله که به کشته شدن حسن نصرالله انجامید، تا حدودی جبران شده و حس غرور همیشگی اسرائیلیها نسبت به سرویسهای اطلاعاتیشان بازگشته است.
اکنون طرح اسرائيل برای دستیابی به چنین تغییری در توازن قدرت منطقه بر مبنای نابودی «محور مقاومت»، ائتلاف شبهنظامیان مورد حمایت جمهوری اسلامی است. اسرائيل در حال حاضر به حماس و حزبالله، دو گروه اصلی این ائتلاف شبهنظامی ضربات سهمگینی وارد کرده است و آنطور که مینماید با برخورداری از حمایت آمریکا قصد دارد این ضربات را تشدید بخشد.
جمهوری اسلامی ایران، پیشتر از حزبالله در جنوب لبنان بهعنوان چوبی بالای سر اسرائيل استفاده میکرد و اکنون با ضعیف شدن این سازمان، بهنظر میرسد که اسرائیل قصد دارد از فرصت استفاده کرده و جمهوری اسلامی ایران که در حالت تدافعی قرار گرفته است را نیز تحت فشار قرار داده و حتی به آن حمله کند.
بر خلاف جنگ غزه که سرنوشت گروگانهای حماس شکافی عمیق در جامعه اسرائيل بهوجود آورده است، جنگ با حزبالله از حمایت گستردهای در اسرائيل برخوردار است.
بسیاری از بازیگران مهم منطقهای هم در پس زمینه از تحقیر جمهوری اسلامی ایران و شکست محور مقاومت خرسند هستند و اسرائيل را تشویق میکنند. رهبران عربستان سعودی، امارات عربی متحده، بحرین و مصر اگرچه مخفیانه اما از ترور اسماعیل هنیه در ۳۱ ژوئیه در تهران، تخریب ساختار نظامی حماس و همچنین کشته شدن حسن نصرالله خوشحالاند.
جنگ اسرائیل با حزبالله، همچنین هوادارانی در سوریه دارد، مخالفان بشار اسد که از ورود حزبالله لبنان به جنگ داخلی سوریه را هیچوقت برنتافتند.
اسرائیل پس از شکست روند صلحی که در سال ۱۹۹۳ میلادی با «پیمان اسلو» آغاز شده بود، به این باور رسیده بود که اکنون میتواند مسئله فلسطین را برای خود حل و فصل کند. اما چنین تفکری میتواند آتش جنگ بزرگی را در منطقه شعلهور سازد و تر و خشک را با هم بسوزاند.
احتمال ورود اسرائیل به جنگ تمامعیار با ایران
سه تن از گزارشگران نیویورکتایمز در اورشلیم، واشنگتن و تلآویو، در گزارشی به تحلیل افزایش تنشهای میان ایران و اسرائیل پرداخته و نوشتهاند اسرائیل ممکن است به زودی بهسمت یک واکنش نظامی شدیدتر و مستقیمتر علیه ایران حرکت کند، که میتواند به یک درگیری گسترده و پرهزینه منجر شود.
نیویورکتایمز
نویسندگان: پاتریک کینگزلی، اریک اشمیت و رونن برگمن
گزارش از: اورشلیم، واشنگتن و تلآویو
چهارشنبه دوم اکتبر ۲۰۲۴
پس از حمله موشکی، اسرائیل ممکن است آماده پذیرش جنگ تمام عیار با ایران باشد
به گفته تحلیلگران و مقامات، اسرائیل بهنظر میرسد آماده است که پس از دومین حمله موشکی گسترده ایران به این کشور در سال جاری، واکنشی بسیار قویتر و عمومیتر نسبت به ایران نشان دهد.
سالها، اسرائیل و ایران از رویارویی مستقیم اجتناب میکردند؛ اسرائیل به طور مخفیانه به منافع تهران ضربه میزد و مقامات آن را ترور میکرد بدون اینکه مسئولیت آن را به عهده بگیرد، و ایران متحدانش را تشویق میکرد تا به اسرائیل حمله کنند، در حالی که خود به ندرت وارد عمل میشد.
اکنون به نظر میرسد دو کشور آماده پذیرش یک درگیری مستقیم، طولانی و بهشدت پرهزینه هستند.
پس از حمله اسرائیل به لبنان برای مقابله با قویترین متحد ایران، حزبالله، و دومین حمله موشکی گسترده ایران به اسرائیل در کمتر از شش ماه، بهنظر میرسد اسرائیل آماده است تا بهطور مستقیم و با قدرت بیشتری نسبت به گذشته به ایران ضربه بزند و ایران نیز هشدار داده که در صورت وقوع چنین حملهای، با واکنش گستردهای مواجه خواهد شد.
یویل گوزانسکی، یکی از مقامات امنیتی ارشد سابق که استراتژی ایران را در شورای امنیت ملی اسرائیل مدیریت میکرد، گفت: «ما در حال حاضر در یک داستان متفاوت قرار داریم. در اسرائیل اجماعی وجود دارد -در میان نظامیان، کارشناسان دفاعی، تحلیلگران و سیاستمداران- که باید با قدرت به حمله ایران پاسخ دهد.»
برای بسیاری از اسرائیلیها، اکنون چیزی برای از دست دادن باقی نمانده است: تلاشهای ایران برای حمله به مناطق شهری اطراف تلآویو، از خط قرمزی عبور کرده که تهران قبلا هرگز آن را نقض نکرده بود، حتی در جریان حمله موشکی قبلی خود در آوریل، که پایگاههای هوایی را هدف قرار داده بود اما مناطق غیرنظامی را هدف نگرفته بود.
منتقدان اسرائیل، اغلب این کشور را به عنوان عامل اصلی بیثباتی در خاورمیانه میدانند. اما بیشتر اسرائیلیها خود را قربانی حملات مداوم از سوی نیروهای نیابتی ایران میدانند -بهویژه حماس در غزه، حوثیها در یمن و حزبالله در لبنان- و احساس میکنند که برای دفاع از خود به اندازه کافی اقدام نکردهاند. به همین دلیل، درخواستهایی در حال افزایش است که اسرائیل ایران را به طور کامل مسئول حملات متحدانش بداند، حتی اگر این امر خطر واکنش انفجاری را به همراه داشته باشد.
گوزانسکی، که اکنون یک محقق در مؤسسه مطالعات امنیت ملی اسرائیل است، گفت: «بسیاری در اسرائیل این را فرصتی میبینند که برای وارد کردن ضربات بیشتر به ایران استفاده شود تا آن را متوقف کنند.»
شش مقام اسرائیلی و یک مقام ارشد آمریکایی گفتند که اسرائیل هنوز تصمیمی درباره نحوه دقیق پاسخ خود نگرفته است و شدت واکنش آن تحت تاثیر سطح حمایت -هم عملی و هم بیانی- آمریکا قرار خواهد گرفت. نیروهای آمریکایی به اسرائیل کمک کردند تا موشکهای ورودی از هر دو حمله ایران را سرنگون کنند.
ماهیت دقیق پاسخ ممکن است تا پس از روش هشانا، جشن سال نو یهودیان که تا غروب جمعه ادامه دارد، مشخص نشود، به گفته مقاماتی که همگی خواستند نامشان فاش نشود زیرا این موضوع حساس است.
در مذاکرات با دولت اسرائیل، انتظار میرفت کاخ سفید به خسارت نسبتا کم حمله موشکی ایران در روز سهشنبه اشاره کند و از اسرائیل بخواهد که با احتیاط بیشتری عمل کند، به گفته مقام ارشد آمریکایی. اما این درخواستها احتمالاً تأثیر کمی خواهند داشت.
مقامات اسرائیلی به همتایان آمریکایی خود گفتهاند که فکر میکنند واکنش در آوریل بسیار کم و محدود بوده است. رهبران اسرائیل احساس میکنند که اشتباه کردهاند که به توصیههای کاخ سفید برای انجام یک حمله تلافیجویانه محدود گوش دادهاند.
این بار، اسرائیل ممکن است سایتهای تولید نفت و پایگاههای نظامی را هدف قرار دهد. آسیب رساندن به پالایشگاههای نفت میتواند به اقتصاد شکننده ایران ضربه بزند و بازارهای جهانی نفت را نیز درست یک ماه قبل از انتخابات آمریکا دچار بحران کند.
علیرغم گمانهزنیهای رسانهای، اسرائیل در حال حاضر قصد ندارد تأسیسات هستهای ایران را هدف قرار دهد، هرچند اسرائیل تلاشهای ایران برای ساخت سلاح هستهای را یک تهدید وجودی میداند.
با این حال، آقای گوزانسکی تأکید کرد که واکنش اسرائیل «باید همه جا دیده شود. باید برای ایران احساس شود و باید به آن آسیب بزند.» او افزود: «برای رسیدن به این هدف، نمیتوان یک ایستگاه رادار را دوباره هدف قرار داد.»
حمله به رهبری حماس در ۷ اکتبر به اسرائیل و پیامدهای آن، اسرائیلیها را عمیقاً تکان داد و حملهای به خود مفهوم اسرائیل به عنوان پناهگاهی برای یهودیان بود.
اکنون، بسیاری از اسرائیلیها تحمل بیشتری برای خطرات کوتاهمدت دارند تا به امنیت بلندمدت دست یابند، به گفته سیما شاین، یکی از مقامات ارشد سابق اطلاعاتی که در شکلدهی استراتژی اسرائیل در قبال ایران نقش داشت. شاین گفت که اکنون بیشتر اسرائیلیها خواستار این هستند که دولت اقداماتی را انجام دهد که «در گذشته انجام نمیدادیم، زیرا نمیتوانیم تحت حملات مداوم از همه طرفها باشیم.»
شاین افزود: «این بخشی از اشتباه محاسباتی دشمنان ماست. آنها نمیفهمند که ۷ اکتبر چه تغییری در مردم اسرائیل ایجاد کرده و چگونه میل آنها به پذیرش خطرات بیشتر را تقویت کرده است.»
برای اسرائیلیها، اکنون ایران آسیبپذیرتر از سالهای گذشته بهنظر میرسد. پس از اینکه اسرائیل بیشتر رهبران حزبالله را در هفتههای اخیر کشته و بخش بزرگی از موشکهای این گروه را نابود کرده است، ایران دیگر نمیتواند روی حمایت قابلتوجهی از سوی این نیروی نیابتی خود در لبنان حساب کند، اگر اسرائیل حملهای قویتر به تهران انجام دهد.
گوزانسکی، مقام سابق اسرائیلی، گفت: «ایران اکنون بسیار ضعیفتر از قبل است. اسرائیل آزادتر است تا اقدامات بیشتری انجام دهد.»
به گفته مقام ارشد آمریکایی، تعداد قابل توجهی از موشکهای ایران هنگام پرتاب یا قبل از رسیدن به حریم هوایی اسرائیل با شکست مواجه شدند و این ضعف در زرادخانه موشکهای بالستیک ایران که برای اولین بار در حمله ماه آوریل آشکار شده بود، مجددا فاش شد.
دومین دفاع موفق اسرائیل در برابر موشکهای بالستیک پیشرفته، همراه با شرایط ضعیف حزبالله، احتمالاً اسرائیل را به واکنشی تهاجمیتر از ماه آوریل تشویق خواهد کرد، به گفته مقام ارشد آمریکایی.
اظهارات اخیر رهبران اسرائیل نشاندهنده جاهطلبی و اعتماد به نفس فزاینده آنهاست. بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در بیانیهای که اوایل این هفته خطاب به مردم ایران ارائه کرد، به حمایت خود از تغییر رژیم در تهران اشاره کرد.
نتانیاهو پس از حمله سهشنبه شب نیز لحن بهویژه مبارزهجویانهای به خود گرفت. او گفت: «امشب، ایران اشتباه بزرگی مرتکب شد - و بهای آن را خواهد پرداخت. اسرائیل در حال حرکت است و «محور شرارت» در حال عقبنشینی است. ما هر کاری که لازم باشد برای ادامه این روند انجام خواهیم داد.»
با این حال، برخی کارشناسان معتقدند که اسرائیل ممکن است انعطافپذیری ایران را دست کم بگیرد و توانایی خود را برای وارد کردن آسیبهای معنادار بیش از حد ارزیابی کند.
آندریاس کریگ، کارشناس جنگ در کینگز کالج لندن، گفت: «رویکرد اسرائیل در طول ۷۵ سال گذشته همواره این بوده است که دشمن خود را سختتر از آنچه خود مورد حمله قرار میگیرد، هدف قرار دهد. اما این کار با رژیمی مانند ایران جواب نمیدهد. من فکر نمیکنم بتوانید آنها را بازدارید.»
به همین دلیل، اسرائیل ممکن است بتواند خسارت کوتاهمدتی وارد کند، اما در تغییرات بلندمدت موفق نشود.
کریگ گفت: «من هنوز استراتژیای ندیدهام. این همان چیزی است که من از اسرائیلیها میخواهم بفهمم: استراتژی شما برای تضعیف رژیم چیست؟»
* پاتریک کینگزلی رئیس دفتر نیویورک تایمز در اورشلیم است و پوشش خبری درباره اسرائیل، غزه و کرانه باختری را رهبری میکند.
* اریک اشمیت خبرنگار امنیت ملی نیویورک تایمز است که تمرکز او بر امور نظامی آمریکا و مسائل ضدتروریسم در خارج از کشور است. او بیش از سه دهه در این زمینه گزارش داده است. اطلاعات بیشتر در مورد اریک اشمیت
* رونن برگمن نویسندهای در مجله نیویورک تایمز است و در تلآویو مستقر است. آخرین کتاب او با عنوان «برخیز و ابتدا بکش: تاریخچه مخفی ترورهای هدفمند اسرائیل» توسط انتشارات رندوم هاوس منتشر شده است.
نتیجهگیری
جمهوری اسلامی ایران، با بحرانهای عدیده داخلی و خارجی روبهرو است. بحران بزرگ اقتصادی ایران ضعیف و شکننده شده است و به همین دلیل، در صورت گسترش جنگ توان مقاومت در مقابل ارتش اسرائیل را ندارد. مضاف بر این که حضور گسترده نیروهای آمریکایی در منطقه در پشتیبانی از اسرائیل در حال آمادهباش بهسر میبرند.
بوعاز لوی، رئیس صنایع هوایی اسرائیل، ۱۱ مهرماه به شبکههای ۱۴ و ۱۲ تلویزیون اسرائیل گفت حمله شامگاه ۱۰ مهرماه ایران به اسرائیل «سنگینترین حمله موشکی تاریخ جهان» بود و اگر اسرائیل از سالها قبل برای مقابله با این تجاوزات دشمنان خود سامانههای دفاع هوایی قدرتمند طراحی نکرده و نساخته بود، این حملات میتوانست قدرت تخریبی و مرگبار زیادی داشته باشد.
هاآرتص، روزنامه اسرائیلی در تحلیلی که چهارشنبه دوم اکتبر منتشر کرد نوشته است که شکی نیست که اسرائیل به حمله ایران با قدرت بسیار قوی پاسخ خواهد داد. به گزارش این روزنامه، دریادار دانیل هاگاری، سخنگوی نیروهای دفاعی اسرائیل گفت این حمله «عواقبی خواهد داشت.»
ارتش اسرائیل اکنون میتواند ضربات کوبنده و ویرانگری بر علیه ایران انجام دهد. حمله هوایی و موشکی بزرگتر اسرائیل میتواند زیرساختهای بیشتری را از بین ببرد.
احتمال دارد اسرائیل زیرساختهای استراتژیک ایران، به ویژه تاسیسات نفتی ایران را در خلیج فارس هدف قرار دهد.
سفیر اسرائیل نیز در سازمان ملل متحد شامگاه چهارشنبه ۱۱ مهر گفت: کابینه جنگی اسرائیل در حال بررسی گزینههای خود برای پاسخ به حمله موشکی جمهوری اسلامی است و «واکنش تلافیجویانه اسرائیل» بهزودی صورت میگیرد.
دنی دانون به شبکه خبری سیانان گفت: «آنچه رخ داد یک اقدام بیسابقه بود و همانطور که امروز در شورای امنیت گفتم پاسخ ما به زودی، بسیار قوی و دردناک خواهد بود.»
سفیر اسرائیل در سازمان ملل با اشاره به مقامات جمهوری اسلامی تصریح کرد: «فکر میکنم آنها میدانند که ما توانایی رسیدن به هر نقطهای در خاورمیانه را داریم و این ما هستیم که تصمیم میگیریم چگونه این کار را انجام دهیم و چه چیزی را هدف قرار دهیم.»
به این ترتیب، باید منتظر ماند و دید حمله متقابل اسرائیل به ایران، در چه سطحی و چه هدفیهایی را مدنظر قرار داده است.
حسن یهشتی، یک کارشناس جمهوری اسلامی در روابط بینالملل، گفته است: اسرائیل به دنبال این بود که به هر شکلی که شده جمهوری اسلامی را به جنگ بکشاند. اکنون زمان دیپلماسی به پایان رسیده است، چرا که ما عملا وارد مرحله رودررویی نظامی شدهایم. باید دید اقدامی که اسرائیل در برابر حمله روز سهشنبه انجام میدهد چگونه و در چه سطحی است. از اسرائیل، هر اقدامی بر میآید و هیچ اقدامی از این آنها بعید نیست. جمهوری اسلامی باید در شرایط فعلی، به سرعت در جهت تقویت پدافند عامل و پدافند غیرعامل تلاش کند.
بیتردید در چنین وضعیتی، دولت اسرائیل متوقف نخواهد شد و آمریکا و متحدانش نیز بیوقفه به موتور ماشین جنگی اسرائیل و همچنین ماشین جنگی اوکراین تغذیه میرسانند. از سوی دیگر، پوتین رئیس جمهور روسیه نیز آمریکا و اعضای ناتو را به استفاده از بمب اتم تهدید کرده است. در این میان، شکی نیست که بازنده اصلی مردم و برنده دولتهای جنگطلب و فاشیستی و شرکتهای چندی ملیتی سیستم سرمایهداری هستند!
اما تردید نیست که اگر جنگی بین ایران و رقبایش بگیرد جنبشهای اجتماعی و نیروهای آزادیخواه و چپ سرنگونیطلب نباید به حمایت از جمهوری اسلامی و یا رقبای او برخیزند بلکه برعکس، بهطور مستقل فعالتر و حدیتر از گذشته، در جهت سرنگونی جمهوری اسلامی و برعلیه هرگونه جنگ و دخالت خارجی موضع بگیرند.
پنجشنبه دوازدهم مهر ۱۴۰۳-سوم اکتبر ۲۰۲۴