کنفرانس امنیتی مونیخ که اروپایی ها و اوکراین انتظار داشتند به محل تبادل نظر و نزدیکی بین آمریکا و اروپا به ویژه در زمینه جنگ اوکراین، چاره جویی برای فرونشاندن بحران خاورمیانه و مهار جنگ اقتصادی و تعارفه ها باشد...
عملا به صحنه ی کشمکش طرفین تبدیل شد و سخنان معاون رئیس جمهور آمریکا در باره فقدان آزادی بیان و دمکراسی در قاره مدعی مهد آزادی خشم فروخفته ی رهبران اروپایی را بر انگیخت. اولاف شولتز صدر اعظم آلمان به آمریکا نسبت به دخالت در امور داخلی این قاره و آلمان هشدار داد، زلنسکی از پشت میکروفن کنفرانس امنیتی مونیخ خطاب به حضار گفت دیگر نمی توان روی حمایت آمریکا حساب کرد. زلنسکی گفت: «بیایید صادق باشیم. اکنون دیگر نمی‌توان این احتمال را رد کرد که آمریکا در برابر مسائل تهدیدآمیز برای اروپا، پاسخ منفی بدهد». و کیت کلوگ، نماینده ویژه دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در امور اوکراین با بیان این که در مذاکرات بین مسکو و واشنگتن در باره پایان دادن به جنگ اوکراین، اروپایی ها جایی نخواهند داشت تیر خلاص را بر مناسبات تاریخی اروپا و آمریکا زد.
در واکنش به بحران جاری در مناسبات آمریکا و اروپا، سخنگوی کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد که وزیران خارجه این اتحادیه روز یکشنبه در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ نشستی اضطراری برای بررسی مواضع اخیر مقامات آمریکایی در قبال اوکراین برگزار خواهند کرد.
یک روز بعد از نشست وزیران خارجه اروپا در بروکسل، قرار است همایش دیگری به دعون امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه در پاریس برگزار شود. منابع بریتانیایی گفتند ماکرون احتمالاً دبیرکل ناتو، مارک روته، و رهبران آلمان، ایتالیا، بریتانیا و لهستان را به این نشست دعوت خواهد کرد.
هر دو نشست در حالی برگزار می‌شود که کیت کلوگ، نماینده ویژه دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در امور اوکراین، اعلام کرده است که نظر اروپا در نظر گرفته خواهد شد، اما این اتحادیه به‌طور مستقیم در مذاکرات صلح آتی میان ایالات متحده، روسیه و اوکراین شرکت نخواهد کرد. وی افزود: خود اوکراینی‌ها در مذاکرات حضور خواهند داشت.
او همچنین از اعضای اروپایی ناتو خواست از این پس باید مسئولیت اصلی امنیت منطقه را بر عهده بگیرند، چرا که به گفته او، ایالات متحده اولویت‌های دیگری مانند امنیت مرزی و مقابله با چین دارد.
کلاگ با اشاره به گزینه امتیازدهی مسکو در رابطه با اراضی اشغال شده اوکراین یا تشدید تحریم‌های نفتی علیه آن، تصریح کرد که روسیه «واقعا یک دولت نفتی است» و قدرت‌های اروپایی باید در اجرای مؤثرتر تحریم‌های نفتی علیه این کشور تلاش کنند.
در مقابل این اظهارات مقامات اروپایی خواستار واکنش واحد اتحادیه شدند.
اختلاف‌نظرها میان اروپا و آمریکا درباره نقش اتحادیه اروپا در این روند گفتگوها به ویژه زمانی شدت گرفت که کیت کلوگ در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ گفت که اروپا «باید به‌جای اعتراض، راهکارهای مشخصی ارائه دهد.»
این اختلاف ها باعث شد تا وزیران خارجه اتحادیه اروپا به صورت فاوری تشکیل جلسه دهند. به گفته سخنگوی کمیسیون اروپا هدف از این نشست «ارزیابی سیاست جدید آمریکا و مسیر پیش رو» است.
همزمان آنتونیو کوشتا، رئیس شورای اروپا در سخنرانی خود در مونیخ تأکید کرد که بدون مشارکت اوکراین و اتحادیه اروپا، هیچ مذاکره‌ای نمی‌تواند معتبر و پایدار باشد.
پیش از این نیز برخی گزارش‌ها از تلاش کشورهای اروپایی برای ایجاد طرحی جهت اعزام نیرو به اوکراین در صورت توافق احتمالی با روسیه حکایت داشت.
همزمان جی دی ونس، معاون رئیس‌جمهوری آمریکا در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ در آلمان با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین دیدار کرد. بر اساس گزارش‌ها آقای زلنسکی در این دیدار خواستار تضمین امنیتی واشنگتن شده بود.
بررسی اعزام نیرو به اوکراین پس از توافق صلح با روسیه
در آستانه شروع به کار کنفرانس امنیتی مونیخ گفته می شد فرستادگان ترامپ به کنفرانس از طرح سه گانه آمریکا برای برقراری صلح پرده برداری خواهند کرد. عدم عضویت اوکراین در ناتو، ایجاد و اعزام نیروی حافظ صلح اروپایی برای استقرار در منطقه مرزی مورد توافق روسیه و اوکراین از جمله مفاد طرح یاد می شد. در کنفرانس مستقیما در این باره سخنی گفته نشد اما گزارش ها دلالت بر آن دارد که آمریکا از اروپائیان خواستار تهیه فهرست نیرو به همین منظور شده و اروپا با چراغ خاموش در حال تدارک نیرو برای اعزام به اوکراین است.
خبرگزاری رویترز می‌نویسد اخیرا ایالات متحده پرسشنامه‌ای به کشورهای اروپایی ارسال کرده که یکی از پرسش‌ها این است که برای امنیت اوکراین چه تعداد نیروی نظامی می‌توانند اعزام کنند.
در این میان مارک روته، دبیرکل ناتو، در پشتیبانی از پروژه ترامپ، از اروپایی‌ها خواست که خود را آماده کنند: «به دوستان اروپایی‌ام می‌گویم که در این بحث شرکت کنید، نه با شکایت از اینکه آیا شما در مذاکرات صلح اوکراین حضور دارید یا نه، بلکه با ارائه پیشنهادهای مشخص، ایده‌ها و افزایش هزینه‌های دفاعی.»
در همین ارتباط رسانه ها گزارش می دهند که چند کشور اروپایی در حال بررسی طرحی برای اعزام نیرو به اوکراین هستند تا در صورت دستیابی به توافق صلح با روسیه، اجرای آن را تضمین کنند. بریتانیا و فرانسه هدایت این تلاش را بر عهده دارند.
چند کشور اروپایی به‌طور مخفیانه در حال بررسی طرحی برای اعزام نیرو به اوکراین هستند تا در صورت دستیابی به توافق صلح با روسیه، اجرای آن را تضمین کنند. بریتانیا و فرانسه هدایت این تلاش را بر عهده دارند.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، کشورهای غربی مدتی است روی این طرح کار می‌کنند، اما جزئیات آن همچنان مبهم است. مقامات کشورهای درگیر در این مذاکرات، نمی‌خواهند اطلاعاتی درز کند تا ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در صورت ورود به گفت‌وگوهای صلح، موقعیت برتری پیدا نکند.
کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا روز پنجشنبه در اظهاراتی محتاطانه گفت: «نمی‌خواهم درباره جزئیات خاص صحبت کنم، اما اگر صلحی برقرار شود، اوکراین نیاز به تضمین‌های امنیتی خواهد داشت و بریتانیا در این زمینه نقش خود را ایفا خواهد کرد.»
بنابر گزارش یورونیوز گروهی از رهبران اروپایی در دسامبر گذشته به همراه زلنسکی در اقامتگاه مارک روته، دبیرکل ناتو در بروکسل گرد هم آمدند. نمایندگانی از بریتانیا، دانمارک، فرانسه، آلمان، ایتالیا، هلند و لهستان، همراه با مقامات ارشد اتحادیه اروپا، در این نشست حضور داشتند.
این گفت‌وگوها بر پایه ابتکاری که امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه در اوایل سال ۲۰۲۴ مطرح کرده بود، انجام شد. آقای ماکرون در آن زمان احتمال اعزام نیروهای غربی به اوکراین را رد نکرد، که این موضوع واکنش شدید رهبران آلمان و لهستان را به دنبال داشت.
هرچند در ابتدا ماکرون در این پیشنهاد تنها به نظر می‌رسید، اما این ایده به‌تدریج مورد توجه بیشتری قرار گرفت. با این حال، اینکه نیروهای اروپایی دقیقا چه ترکیبی خواهند داشت و در چه مناطقی مستقر خواهند شد، به شرایط توافق صلح بستگی دارد.
موانع قانونی و اختلاف‌نظر میان کشورهای اروپایی
برخی از کشورهای اروپایی محدودیت‌های قانونی برای استقرار نیروهای مسلح خود در خارج از کشور دارند. ایتالیا به‌لحاظ قانونی نمی‌تواند بدون مصوبه پارلمان از نیروهای نظامی خود در مأموریت‌های خارجی استفاده کند. هلند و آلمان نیز برای هرگونه اعزام نیرو به تأیید پارلمان نیاز دارند، موضوعی که ممکن است پس از انتخابات ۲۳ فوریه در آلمان تغییر کند. لهستان نیز به دلیل اختلافات تاریخی با اوکراین، در این زمینه با احتیاط عمل می‌کند.
هانو پوکور، وزیر دفاع استونی در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ گفت: «ما در مراحل بسیار اولیه این گفت‌وگوها هستیم.» او تأکید کرد که پیش از تصمیم‌گیری، کشورهای اروپایی باید بدانند خط تماس میان روسیه و اوکراین پس از توافق صلح چگونه خواهد بود.
وی افزود: «اگر دو طرف نیروهای خود را در جبهه به چند هزار نفر کاهش دهند، حضور اروپا در منطقه مشکلی نخواهد داشت. اما اگر جنگ همچنان ادامه داشته باشد، وضعیت بسیار پیچیده‌تر خواهد شد.»
به این ترتیب کنفرانس مونیخ به محل اعلام متارکه ی اروپا و آمریکا تبدیل شد. این جدایی فرا رفتن از نظم موجود نیست بلکه ورود اروپا و آمریکا خاصه فرانسه، آلمان، بریتانیا و آمریکا به فاز جدید رقابت بر سر منافع است. اروپایی ها کتمان نمی کنند که با تقسیم کار و تقسیم غنائم مورد نظر واشنگتن موافق نیستند. آنها صراحتا می گویند حاضر نیستند هزینه ی جنگ را بپردازند ولی سود آن که تسلط بر منابع اوکراین و درآمد حاصل از بازسازی ویرانی ها است سهم واشنگتن شود.
