ترانه علیدوستی با عکس بدون حجاب: «ژن، ژیان، ئازادی»

دنیا مدنی و خزر معصومی از بازیگران زن سینمای ایران هم عکس های بدون پوشش خود را پس از ترانه علیدوستی در اینستاگرام منتشر کردند. خانم معصومی در پست اینستاگرامی اش بخشی از شعر «وطن» سیاوش کسرایی را منتشر کرده است: «سپاه عشق در پی است، شرار و شور کارساز با وی است، دریچه‌های قلب باز کن، سرود شب شکاف آن زچار سوی این جهان، کنون به گوش می‌رسد».

شیوا ابراهیمی،‌ بازیگر سینما و تئاتر نوشت پشت ترانه را خالی نگذاریم، همایون غنی‌زاده نوشت: «سینما و تئاتر ایران بایدتمام‌قد با هر هزینه‌ای کنار ترانه بایستد، او تنها نیست.»

مینا اکبری روزنامه نگار و مستند ساز هم با ستودن اقدام ترانه علیدوستی نوشت: «ترانه علیدوستی بین سینما و مردم، مردم را انتخاب کرد تا «سهم» خودش را ادا کند. من هم به سهم خودم و در همراهی با او فریاد مردمان آزاده سرزمینم را تکرار می‌کنم: «زن، زندگی آزادی».

پیش از این حرکت اعتراضی خانم علیدوستی به حجاب اجباری و با آغاز موج اعتراض‌ها در ایران شماری از بازیگران زن در فضای عمومی کشف حجاب کردند که شناخته‌ترین آنها فاطمه معتمد آریا و کتایون ریاحی بودند.

فاطمه معتمدآریا چندی پیش، برای نخستین بار بدون روسری و حجاب اسلامی در مراسم یادبود و خاکسپاری امین تارخ شرکت کرد. او در این مراسم گفت: «وقتی تمام ایران عزادار است. بگویم برادرم بود؟ چه بگویم وقتی برادرهایم در حال پرپر شدن هستند؟»

کتایون ریاحی نیز با نشان دادن تصویر بی‌حجاب خود در اینستاگرام، به خانواده مهسا امینی تسلیت گفت و تاکید کرد که «دیگر وقت دروغ گفتن نیست». پس از خانم ریاحی، شبنم فرشادجو، شیوا ابراهیمی و مریم بوبانی از جمله بازیگرانی بودند که در اعتراض به جان باختن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد، در فضای عمومی روسری خود را برداشتند.

محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران خطاب به هنرمندان زنی که در جریان اعترضات اخیر روسری از سر برداشتند، گفته بود چون «قانون‌شکنی» کردند، قانون هم از آنها حمایت نمی‌کند و به طور تلویحی گفته بود امکان ادامه فعالیت در شغل‌شان را ندارند.

ترانه علیدوستی بارها موضعگیری های تندی در برابر محدودیت های سینمایی و زنان داشته است.

او در جشنواره کن امسال در پاسخ به مریم زهدی خبرنگار بی بی سی درباره وضعیت زنان در ایران گفته بود«وقتی همه چیز ممنوع است، یعنی از صبح که بیدار می‌شوید دارید می‌جنگید... و این باعث می‌شود که زیست شما حالت غیرقانونی و غیرعرفی داشته باشد.»

ترانه علیدوستی یکی از بانیان بیانیه اوایل سال جاری شمسی سینماگران زن ایرانی درباره "آزار و خشونت جنسی" و جمع‌آوری امضا برای آن بود و سرشناس‌ترین چهره‌ای است که به شکل علنی درباره اعمال خشونت و آزار به زنان در پشت صحنه سینما و دلایل انتشار این بیانیه و بازتاب‌های آن صحبت کرد.

خانم علیدوستی در گفتگو با برنامه ۶۰ دقیقه بی‌بی‌سی فارسی درباره علت انتشار آن بیانیه گفت: "تعداد بی‌شمار این روایت‌ها و اینکه تکرار شونده هستند، وضعیت خیلی وحشتناکی را از نظر من بوجود آورده و به دنبال آن سکوت هولناک همکاران عزیز من در سینمای‌مان خیلی ما را شگفت‌زده کرده است."

او همچنین به بی‌بی‌سی گفت: "واقعا سوال‌ ما این است که چه اتفاقی باید برای زنانی که کنار شما کار می‌کنند، بیافتد که واکنش شما را هم بر بیانگیزد. برای همین دیدیم خودمان باید کاری بکنیم و نیاز به یک همت و حرکت جمعی هست."

این هنرپیشه سینما در واکنش به اعلام ممنوع الکاری تعدادی از بازیگران سینما هم نوشت: «می خواهید پنج شش نفرمان را بی محاکمه و بدون جرم ممنوع الکار کنید. اما ممنوع از چه کاری. چه رقت بار که این امر بناست قیمتش عمر و سرمایه افراد باشد. عملی تا این حد عبث.»

ترانه علیدوستی خطاب به تهدیدکنندکان و مدیران هنری اضافه کرد: «چیزی که مرتکبش هستید قانون مداری نیست. قانون به شما حق گرفتن شغل از کسی که مجرم نباشد نداده است. آن چه مرتکبش هستید اعمال زور است. با بادی به غبغب قصد دارید اسم بدها را اعلام کنید. تا با تهدید معاش آن ها عبرتی برای بقیه بسازید، بلکه قافیه از دست نرود که از دست رفته است.»

شکایت نیروی انتظامی و ستاد امر به معروف
ترانه علیدوستی دو سال پیش با شکایت نیروی انتظامی ایران به پنج ماه حبس محکوم شد.

کاوه راد، وکیل پرونده خانم علیدوستی گفته بود این هنرپیشه "با شکایت نیروی انتظامی و ستاد امر به معروف اصفهان به اتهام اقدام تبلیغی علیه نظام، نشر اکاذیب، افترا و توهین به ماموران در حین انجام وظیفه" به دادسرا احضار شده‌ بود. به گفته وکیل خانم علیدوستی دادسرای رسانه و دادگاه انقلاب او را در موارد اتهامی فعالیت تبلیغی علیه نظام، افترا و نشر اکاذیب مجرم ندانست و پرونده با موضوع "توهین به ماموران در حین انجام وظیفه" به دادگاه کیفری ارسال شده بود.

در نهایت دادگاه خانم علیدوستی را «به دلیل انتشار توئیت‌هایی علیه نیروی انتظامی و گشت ارشاد»، به پنج ماه حبس تعزیری محکوم کرد که این حکم به مدت دو سال تعلیق شد.

پیش از این گزارش شده بود که معاونت حقوقی نیروی انتظامی ایران به دلیل توییت‌های این بازیگر درباره حجاب، گشت ارشاد، رفع حصر سران مخالفان و وضعیت زندانیان از او شکایت کرده بود. در یکی از توییت‌ها خانم علیدوستی با انتشار ویدئویی از اعتراض زنان به حجاب اجباری که به حرکت "دختران انقلاب" مشهور شد، حمایت کرده بود.

«من ترانه ۱۵ سال دارم»
ترانه علیدوستی در حالی که تازه ۱۸ سالگی را تمام کرده بود، با اولین نمایش فیلم «من ترانه ۱۵ سال دارم» ساخته رسول صدرعاملی در جشنواره فجر سال ۱۳۸۰ به عنوان اولین استعداد جدید بازیگری آن دهه معرفی شد و به سرعت به یکی از هنرپیشه‌های مهم نسل خود تبدیل شد.

او برای بازی در دومین فیلم کارنامه‌اش دو سال صبر کرد تا در «شهر زیبا» دومین فیلم سینمایی اصغر فرهادی مقابل دوربین رفت. این فیلم نه تنها نقطه عطفی در کارنامه اصغر فرهادی و ترانه علیدوستی شد، بلکه آغازگر همکاری مداومی شد که تا نیمه دهه بعد هم ادامه یافت. همکاری این دو در فیلم‌های «چهارشنبه سوری»، «درباره الی» و «فروشنده» هم ادامه پیدا کرد و خانم علیدوستی در سطح بین‌المللی شناخته شد.

یکی از مهم‌ترین آثار کارنامه ترانه علیدوستی «کنعان» بر اساس فیلمنامه مشترک اصغر فرهادی و مانی حقیقی ساخته شد. به علاوه، خانم علیدوستی همکاری با مانی حقیقی را در فیلم‌های «پذیرایی ساده» و «تفریق» هم ادامه داد.

یکی از انتقادهایی که در این سال ها به ترانه علیدوستی شده، بازی در سریال شهرزاد با دستمزد بسیار بالا بود. او در جشنواره کن امسال در پاسخ به سوال بی بی سی درباره دفاع چند سال قبل خود از محمد امامی تهیه‌کننده سریال «شهرزاد» که اخیرا به جرم سوءاستفاده از منابع بانک سرمایه به ۲۰ سال حبس محکوم شده است، تایید کرد که گاهی مواضع او و دیگر بازیگران ممکن است «اشتباه» باشد و اتفاقی که درباره سریال "شهرزاد" رخ داد، «تلنگری به همه ما» بود.

اما او فقط با بازی در فیلم‌های مهم و سریال های مشهور دو دهه اخیر سینمای ایران مورد توجه نبوده است.

وقتی در سال ۹۶ دونالد ترامپ رئیس جمهور وقت آمریکا با امضای فرمانی اجرایی، ورود شهروندان چند کشور از جمله ایران به خاک آمریکا را ممنوع کرد، «فروشنده» نامزد دریافت جایزه اسکار شده بود. ترانه علیدوستی پیش از اصغر فرهادی اعلام کرد در اعتراض به دستور رئیس جمهور آمریکا حاضر نیست برای شرکت در مراسم اسکار درخواست ویزا بدهد. این موضع‌گیری با تصمیم مشابه از طرف آقای فرهادی همراه شد، و در نهایت هم اسکار بهترین فیلم خارجی به "فروشنده" تعلق گرفت.

ترانه علیدوستی در فیلم «اورکا» ساخته سحر مصیبی در نقش یک شناگر ایرانی بازی کرد. همزمان با نمایش این فیلم در جشنواره سینمایی «سانتا باربارا» در مصاحبه‌ای از محدودیت‌های داخل ایران برای شناگران زن انتقاد کرد. پخش ویدیوی این مصاحبه خبرساز شد و فدراسیون شنای ایران به او پاسخ داد. به علاوه، رسانه‌های نزدیک به جریان اصولگرا هم بار دیگر از او انتقاد کردند.

https://www.bbc.com/persian/articles/crg3g2zz0wmo