با افزایش گمانهزنیها درباره احتمال آغاز گفتوگوهای جدید میان ایران و آمریکا، سید کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی و وزیر امور خارجه پیشین ایران، اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران همه راهها را نبسته و ...
آماده مذاکره غیرمستقیم برای سنجش جدیت طرف مقابل، بیان شروط خود و اتخاذ تصمیم مقتضی است. این جدیدترین موضعگیری مقامهای ارشد جمهوری اسلامی به نامه دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا است که، ۲۲ اسفند ۱۴۰۳ (۱۲ مارس ۲۰۲۵) از طریق انور قرقاش، مشاور دیپلماتیک امارات، به ایران تحویل داده شد.
بر اساس گزارشی که روز دوشنبه ۴ فروردین، رسانه «امواج مدیا» منتشر کرده، این نامه ممکن است سرآغاز دور جدیدی از تعاملات دیپلماتیک غیرمستقیم میان تهران و واشنگتن با میانجیگری امارات متحده عربی باشد. با این حال، یک مقام سیاسی ارشد در تهران به این رسانه گفته که ایران هنوز پاسخی قطعی به پیشنهاد امارات برای میانجیگری نداده و تصمیمگیری در این خصوص منوط به بررسی دقیق پیام ترامپ است.
خرازی در موضعی که خبرگزاری ایسنا روز پنجشنبه ۷ فروردین آن را بازتاب داده است، با انتقاد از سیاستهای ایالات متحده گفت: «رفتار فعلی حاکمیت آمریکا نوعی جنگ روانی است که با شعار «یا جنگ یا مذاکره» و پیامهای متناقض به دنبال ایجاد سردرگمی، خوشبینی کاذب و دوقطبیسازی فضای داخلی ایران است.»
خرازی در تحلیلش از رویکرد کنونی دولت آمریکا گفت: «راهبرد ایالات متحده این است که ایران را در سایه تحریم و تهدید، به پای میز مذاکرهای بکشاند که نتیجه آن از پیش تعیینشده است. اما اگر ترامپ واقعاً شناختی از روحیه ایرانی داشت، میدانست که ما در برابر فشار و تحقیر تسلیم نمیشویم، ولی در برابر صداقت و احترام، پاسخ متناسب میدهیم.»
او افزود: «تاریخ نشان داده است که ایرانیان هرگز تحکم را نمیپذیرند. ما جنگ، تحریم و فشار سیاسی را پشت سر گذاشتهایم و امروز بهعنوان قدرتی منطقهای، اهل تعامل عادلانهایم، نه پذیرش زور.»
پیش از این نیز عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، در نشست خبری ۴ فروردین (۲۴ مارس) گفته بود: «مذاکره مستقیم تحت فشار حداکثری، تهدید و اتهام، ممکن نیست. اما گفتوگوی غیرمستقیم را رد نمیکنیم، مشروط بر اینکه تغییری واقعی در رویکرد طرف مقابل مشاهده شود.»
در موارد پیشین، مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا در پایتختهای منطقه (دوحه یا مسقط) با حضور همزمان هیأتهای ایرانی و آمریکایی، اما بدون تماس مستقیم، از طریق واسطههای عربی برگزار شده است و میانجیها بین اتاقها رفتوآمد میکردند و مواضع طرفین را منتقل میکردند.
در این میان، عبدالخالق عبدالله، استاد علوم سیاسی در امارات و چهره نزدیک به انور قرقاش که در روزهای گذشته ۸ بند اصلی نامه ترامپ را در حساب کاربریاش در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرده بود، اعلام کرده که ایده میانجیگری ابوظبی در ادامه ارسال نامه ترامپ به تهران مطرح شده و احتمالاً در هماهنگی با دولت آمریکا انجام گرفته است.
ترامپ پیشتر در هفتم مارس اعلام کرده بود نامهای به علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، نوشته و خواستار ازسرگیری مذاکرات درباره برنامه هستهای ایران شده است.
در روزهای گذشته گمانهزنیها و شایعات بسیاری در مورد محتوای این نامه در رسانههای اجتماعی دست به دست شده است. چهرههای سیاسی امارات متحده عربی که دستگاه دیپلماسیشان واسطه انتقال نامه ترامپ به خامنهای بود مدعیاند که توقف کامل برنامه هستهای و کنار گذاشتن سیاست حمایت از نیروهای نیابتی از یمن تا عراق و لبنان خواست مشخص ترامپ در این نامه بوده است. همچنین گفته میشود که ترامپ ۲ ماه فرصت برای آغاز گفتگو یا دستیابی به توافق تعیین کرده و گزینه جایگزین توافق را هم حمله نظامی همهجانبه دانسته است.
ترامپ در زمان اعلام خبر ارسال نامهاش به خامنهای هم هشدار داده بود که در صورت لزوم ممکن است اقدام نظامی در دستور کار قرار بگیرد. رهبر جمهوری اسلامی در سخنرانی نوروزیاش تأکید کرد که آمریکاییها باید بدانند تهدید در مقابل ایران راه به جایی نخواهد برد.» خامنهای گفت که هر طرفی که بخواهد «خباثتی» علیه ایران انجام دهد «سیلی سختی» خواهد خورد.