درباره قیمت‌گذاری مزدی اسنپ‌‌فود در زمستان

جنبش‌های اجتماعی
شخصی سازی فونت
  • کوچکتر کوچک متوسط بزرگ بزرگتر
  • Default Helvetica Segoe Georgia Times

دزدی مزدی اسنپ‌‌فود: درباره قیمت‌گذاری مزدی اسنپ‌‌فود در زمستان ۱۴۰۰ (ویدیو + جداول) اعتصابات سراسری پیشین رانندگان اسنپ‌‌فود شرکت را واداشت تا افزایش مزدی پیک‌ها را از بیم پاگیری اعتراضات فصلی به دو بار در سال ارتقا دهد. البته کارفرما از همین امر نیز به عنوان اهرم پیشگیری از اعتصاب استفاده می‌کند؛ به طوری که به محض شروع زمزمۀ اعتصاب، به فوریت دست یک افزایش صوری در کرایه‌ها می‌زند تا از وقوع اعتصاب جلوگیری شود.

علیرغم اینکه افزایش مزدِ دو نوبتی (در نیمۀ اول و دوم سال) دستاوردی است که به ندرت در سایر بخش‌های کارگری حاصل شده، با این حال در این کلیپ نشان خواهیم داد که حتی این «افزایش اسمی مزد» در هر شش ماه یکبار هم مانعِ کاهش سالیانۀ «مزد واقعی» رانندگان نشده.

جدول مسافت و کرایه پایه در هر سفارش برای پیک موتوری اسنپ فودجدول مزد پرداختی در هر سفارش به پیک موتوری اسنپ‌فود (۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰)نمودار مقایسه ای کرایه پرداختی در هر سفارش به پیک موتوری اسنپ فودنمودار مقایسه‌ای مزد پرداختی در هر سفارش به پیک موتوری اسنپ‌فود (۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰)مقایسه مزد پایه پرداخت‌شده به پیک اسنپ‌فود با مزد پایۀ تعدیل‌شده با نرخ تورم سالانهمقایسه مزد پایه پرداخت‌شده به پیک اسنپ‌فود با مزد پایۀ تعدیل‌شده با نرخ تورم سالانه
از آنجایی که بنا به سنت سالانه، مزد پایۀ زمستان ۱۴۰۰ تا حداقل ابتدای تابستان ۱۴۰۱ برای پیک‌های موتوری بدون تغییر خواهد ماند، بنابراین همین تعرفه را مبنای مزد پرداختی در بهار ۱۴۰۱ گرفته و سپس به منظور مقایسه با نرخ تورم ۱۴۰۰ تعدیل کرده‌ایم.

ستون قرمز در نمودار بالا بر مبنای نرخ تورم مناطق شهری تعدیل شده است (چون اسنپ‌فود تنها در مناطق شهری فعال است). طبق آمار بانک مرکزی جمهوری اسلامی، تورم مناطق شهری در سال‌ها ۹۶ و ۹۷ و ۹۸ به ترتیب ۹.۶%، ۳۱.۲% و ۴۱.۲% بوده و همین نرخ به گزارش سازمان آمار برای سال‌ ۹۹، ۳۶.۴% و در سال ۱۴۰۰ تا مقطع آذر به طور متوسط ۴۲.۷% بوده‌است.

همانطور که در نمودار بالا مشاهده می‌کنید، با آنکه درآمد اسنپ‌فود به‌ دلیل قراردادهای درصدی با رستوران‌دارها متناسب با تورم سالانه افزایش می‌یابد، ولی شرکت از به‌روزکردنِ مزد پیک‌های موتوری متناسب با تورم امتناع کرده و به این طریق ارزش «مزد واقعی» سالانۀ رانندگان را کاهش می‌دهد.

به علاوه اسنپ‌فود در الگوی جدید مزدی (دی ۱۴۰۰) ادعا کرده که افزایش ویژه‌ای برای مسافت‌های طولانی‌تر در نظر گرفته تا سفارش‌های دور را برای رانندگان به صرفه کند؛ اما این در واقعیت فریبی بیش نبود و کماکان با استثمار بیشتر رانندگان در مسافت‌های دور طرفیم.

متوسط مزد راننده اسنپ‌فود در هر کیلومتر - زمستان ۱۴۰۰متوسط مزد راننده اسنپ‌فود در هر کیلومتر – زمستان ۱۴۰۰
نمودار بالا نشان می‌دهد که مزد راننده به ازای هر کیلومتر، در سفارش‌های دورتر ارزان‌تر از سفارش‌های نزدیک حساب می‌شود و بنابراین شدت استثمار رانندگان در سفارش‌های دورتر بیشتر از سفارش‌های نزدیک‌تر است. علاوه بر این با یک مقایسۀ تجربی در اپلیکیشن اسنپ‌فود متوجه می‌شویم که الگوریتم اخذ هزینه از مشتری به نحوی تنظیم شده که در مسافت‌های بالا، سهم مشتری از پرداختِ کرایه بیشتر و سهم پرداختی شرکت به بایکر کمتر است. مجموع تمام این عوامل باعث می‌شود که شرکت از فعالیت رانندگان در مسافت‌های طولانی و دور، کسب سود بیشتری کند.

مضاف بر این موارد:

+ کاهش سقف مجاز کنسلی سفارش‌ها از سوی راننده (تعیین سقف ۲۵% و استفاده از بلاک‌کردن راننده در اپلیکیشن به عنوان ابزار تنبیهی)

+ خطای نقشه (یعنی برآورد مسافت طی‌شده در نقشه به میزان کمتر از واقع) که شرکت چند سالی است از اصلاح آن امتناع می‌کند.

+ ثابت نگه داشتنِ ۱) مُزد مسافت راننده تا مبدأ ۲) هزینۀ کنسلی مشتری ۳) هزینۀ تأخیر در رستوران

و البته مستثنا کردن سفارش‌های سوپرمارکت‌ها از افزایش فصلی مُزد، از دیگر حربه‌های اسنپ‌فود برای کاهش مزد رانندگان پیک موتوری در زمستان ۱۴۰۰ و بهار ۱۴۰۱ بوده است.

به طور خلاصه خروج از این چرخۀ سقوطِ مزدیِ سالانه برای رانندگان اسنپ‌فود ممکن نیست مگر آنکه توافق جامعی میان بدنه و نمایندگان وجود داشته باشد که تنها معیار مذاکرۀ فصلی مزدی، «خط تورم» قرار گیرد و تعرفه مزدی به ازای هر کیلومتر راه در تمام مسافت‌ها متناسب‌سازی شود، در غیر این صورت دور از انتظار نیست که با این رویه، اسنپ‌فود، سال به سال رانندگان را در گیر و دار بازی‌های سالانۀ افزایش ناچیز یکی دو هزار تومانی کرایه‌ها نگه دارد.
کمیته عمل سازمانده کارگری – دی ۱۴۰۰