کوئنتین سامرویل: مردم عراق؛ قربانی اصلی تغییر مسیر جنگ پنهان ایران و آمریکا

شخصی سازی فونت
  • کوچکتر کوچک متوسط بزرگ بزرگتر
  • Default Helvetica Segoe Georgia Times

یک هواپیمای بی‌سرنشین پر از مواد منفجره برای پنهان کردن قصد خود، از مسیر پروازهای غیرنظامی به سوی فرودگاه اربیل رفت. این هواپیما در نهایت در ماه آوریل با یک انبار سی‌آی‌ای در پایگاه نیروی هوایی آمریکا در مجاورت فرودگاه غیر‌نظامی برخورد کرد. به گفته نیروهای آمریکایی موج انفجار در سراسر این پایگاه که در حال حاضر بیشترین تعداد نیروهای آمریکایی و بریتانیایی را در خود جای داده،‌ محسوس بوده است. یکی از فرماندهان آمریکایی گفت:‌ "آن‌ها می‌دانستند دارند چه چیزی را می‌زنند اما نمی‌دانستند داخل پایگاه چه خبر است."

نیروهایی ائتلاف به رهبری آمریکا به مردم در عراق و سوریه کمک می‌کنند تا به شکست داعش تداوم بخشند
یک سال و نیم گذشته حدود ۳۰۰ حمله علیه منافع آمریکا در عراق صورت گرفته که بخش عمده آن‌ها حملات موشکی بوده اند. همین‌طور حملاتی با استفاده از بمب‌های دست‌ساز که کاروان‌های تجهیزات نظامی را هدف گرفته‌اند.

فرمانده آمریکایی گفت: "این بازی را تغییر داد." هواپیمای بدون سرنشینی که به فرودگاه برخورد کرد، یک پهپاد نظامی ساخت ایران بود که به دلیل میزان دقت‌اش، تهدیدی بسیار بزرگ‌تر محسوب می‌شد. از سوی دیگر متوقف‌ کردن پهپادها کار بسیار سختی است. ایران هر‌گونه دخالت در این حملات را رد کرده است.

تهدید شبه‌نظامیان
از ژانویه ۲۰۲۰ که قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران و ابومهدی المهندس رهبر کتائب حزب‌الله، از گروه‌‌های شبه‌نظامی مورد حمایت ایران در حمله پهپادی آمریکا به قتل رسیدند، جنگ پنهان میان آمریکا و ایران در خاک عراق مسیری تازه پیدا کرده است.

نیروهای آمریکایی -که در حال حاضر یک تیپ از گارد ملی لوئیزیانا هستند- در پایگاهی در اربیل واقع در منطقه کردنشین شمال عراق مستقر شده‌اند. این نیروها در کنار سربازان بریتانیایی، بخشی از یک ائتلاف بین‌المللی هستند که از نیروهای عراقی و سوری در آخرین مراحل جنگ با گروه موسوم به دولت اسلامی ( داعش) پشتیبانی می‌کند. با این حال این نیروها در عملیا‌ت‌های جنگی خود با داعش درگیر نمی‌شوند و بزرگ‌ترین تهدید پیش روی آن‌ها گروه‌های شبه‌نظامی تحت حمایت ایران هستند.

در حال حاضر تنها ۲۵۰۰ سرباز آمریکایی در عراق و شمال سوریه مستقر هستند. شمار این نفرات را دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری پیشین آمریکا تعیین کرد و جو بایدن جانشین او هم به آن دست نزد. پس از ترور سلیمانی و مهندس، مجلس عراق طی یک قطعنامه غیرالزام‌آور از نیروهای خارجی خواست این کشور را ترک کنند.

آیا جمهوری اسلامی در عراق تغییر راهبرد داده است؟

این عدد البته شامل نیروهای عملیات ویژه نمی‌شود. اگر در پایگاه هوایی اربیل سوار یکی از هلیکوپترهای سنگین شنوک شوید،‌ به اندازه سربازان معمولی،‌ پرسنل ریش‌دار نیرو‌های ویژه در آن‌ خواهید دید.

'افزایش قابل توجه'

یک ماه پس از حمله اربیل یک پهپاد دیگر ساخت ایران حین حمله به پایگاه هوایی الاسد در استان انبار در غرب عراق، رهگیری و منهدم شد.

ریچارد بل، سرتیپ بریتانیایی و معاون فرمانده ائتلاف علیه داعش به رهبری آمریکا حملات پهپادی را " افزایش قابل توجه" در اقدامات ایران توصیف کرد.

او گفت:‌ "ما به عنوان یک ائتلاف آن‌ها را به شدت جدی می‌گیریم. ما توانایی‌های دفاعی قابل توجهی داریم که قصد ندارم در موردشان توضیح بدهم اما این را به شما می‌گویم که ما هم مثل هر نهاد دیگری، حق ذاتی دفاع از خود را محفوظ می‌دانیم."

آمریکا هنوز به این حملات پاسخ نداده چون در حال حاضر روی مذاکرات هسته‌ای با ایران تمرکز دارد و نگران است هر گونه واکنش به این حملات باعث افزایش قدرت نامزدهای تندرو در انتخابات ریاست‌جمهوری پیش رو در این کشور شود. این در حالی است که فرمانده بریتانیایی نیروهای ائتلاف از شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران حرف زده است.

سرتیپ ریچارد بل گفته: "مصطفی کاظمی، نخست‌وزیر عراق آن‌ها را گروه‌های شبه‌نظامی غیرقانونی می‌نامد. من هم این را توصیفی بسیار منصفانه‌ای می‌دانم. آن‌ها برای ما یک چالش محسوب می‌شوند اما به نظرم بیشتر از آن عامل حواس‌پرتی‌ ما هستند. ماموریت اصلی ما این است که به مردم عراق و سوریه کمک کنیم که به شکست داعش تداوم بخشند. "

اما این شبه‌نظامیان برای مردم عراق نه یک عامل حواس‌پرتی که تهدیدی مرگبار به حساب می‌آیند.

آن‌ها پس از کمک به شکست داعش در ۲۰۱۷، با عنوان بسیج مردمی عراق (حشد شعبی) در نیروهای امنیتی این کشور ادغام شدند. اما این نیروها برای قتل‌های فراقضایی و اقدامات جنایتکارانه مقصر دانسته شده‌اند. آن‌ها متهم به کشتن معترضانی هستند که در اکتبر ۲۰۱۹ برای بیان خواسته‌های خود از جمله تشکیل یک دولت جدید و پایان دخالت خارجی در کشور به خیابان‌ها ریختند.

این اعتراض‌ها بیش از ۵۰۰ کشته برجای گذاشت و طی آن دست کم ۳۴ نفر از فعالان و روزنامه‌نگاران عراقی به قتل رسیدند.

جوانان عراقی ماه گذشته بار دیگر به خیابان‌ها ریختند و این بار شعار "چه کسی مرا کشت؟" را سر دادند. در جریان این اعتراض‌ها هم دست‌کم دو نفر در درگیری با پلیس ضد شورش بغداد کشته شدند.

'مردان مسلح در هر کوچه و خیابان و میدان'
علی کاظم محمد، آدم کم حرفی است. او سیاه پوشیده و روی پیراهنش با یک سنجاق‌ سینه طلایی کوچک عکس برادرش را وصل کرده است. برادرش میسان، یک فعال مدنی بود که در جنوب بغداد به ضرب گلوله کشته شد. علی به تحقیقات رسمی دولت در رابطه با قتل معترضان اعتماد چندانی ندارد.

معترضان مخالف دولت عراق خواهان اجرای عدالت در رابطه با افرادی هستند که از سال ۲۰۱۹ تاکنون کشته شده‌اند

او می‌گوید:‌ "این تحقیقات جدی نیستند و بیشتر جنبه نمایشی دارند. به نظرم قاضی‌های تحت فشار هستند تا در این رابطه آن‌طور که باید تحقیق نکنند. تحقیقات درباره قتل برادرم بدون معرفی قاتل متوقف شد. با وجود این که او در منطقه‌ای مجهز به دوربین‌های نظارتی دولت ترور شده اما تحقیقات آن‌ها به هیچ نتیجه‌‌ای نرسید."

روی پارچه نوشته‌ای که در یکی از خیابان‌های کربلا نصب شده، تصویر ایهاب الوزنی در کنار شعار "چه کسی مرا کشت" دیده می‌شود. او یکی از فعالانی بود که در عراق ترور شد.

او وضعیت نظام حکومتی عراق را دلیل مرگ برادرش می‌داند.

"فساد دولت موجب شده مردم در کوچه و خیابان و میدان‌های شهر سلاح در اختیار داشته باشند. افراد مسلح حتی در ادارات دولتی هم پیدا می‌شوند. "

انتخابات مجلس عراق قرار است اکتبر امسال برگزار شود اما معترضان خواستار تحریم این انتخابات شده‌اند. آن‌ها اعتماد خود نسبت به توانایی دولت در حفظ امنیت شهروندان و ایجاد تغییر را از دست داده‌اند.

موسی رحمت‌الله که تاکنون دو بار از حملات تروریستی جان سالم به در برده، مجبور شده برای مدتی عراق را ترک کند. او از همان ابتدا در اعتراضات عراق فعالیت داشته است.

او می‌گوید: "ما امیدوار بودیم انتخاباتی حرفه‌ای‌، شفاف و مبنی بر دموکراسی داشته باشیم اما با این روش چنین اتفاقی نخواهد افتاد. طبقه سیاسی کشور با برگزاری انتخابات نمایشی و اجبار مردم به مشارکت در آن فقط خودش را بازتولید می‌کند."

موسی نگران آینده عراق است.

" دوره صدام حسین کشور فقط یک دیکتاتور داشت اما حالا در هر گوشه و کنار کشور یک دیکتاتور داریم و همه‌شان تمامیت‌خواهانی هستند که می‌خواهند مردم طبق معیارهای آن‌ها زندگی کنند. یک از آن‌ها خواهان سبک زندگی مذهبی است، دیگری می‌خواهد مردم از یک ایدئولوژی مشخص پیروی کنند و سومی به دنبال سبک زندگی محافظه‌کارانه بدوی است. مردم هم یا باید از سر میل از آن‌ها پیروی کنند یا به زور اسلحه مجبور به این کار خواهند شد."

عراق طی دهه‌های اخیر از دیکتاتوری به حمله، اشغال و تهدیدهای القاعده و داعش گذر کرده و حالا هم به میدان نبردی پنهان میان ایران و آمریکا تبدیل شده است؛ تحولاتی که مثل همیشه بیشترین خسارات را متوجه مردم عراق کرده است.
بی‌بی‌سی، بغداد