خدامراد فولادی: «سرمایه داری هرگز به ایران دموکراسی نمی آورد»

ماتریالیسم ِ دیالکتیک و تاریخی بنابر خصوصییت ِ تئوریک ِ علمی عقلانی و شمولییت ِ عام و خاص ِ تکامل گرایانه شان جایگاه ِ هر پدیده ی مادی – تاریخی وازجمله تولید ومناسبات ِ تولیدی ِ نظام های اجتماعی – دورانی را در کلییت و جزییت ِ همبسته به مثابه ِ وحدتی مادی سیستمی تعیین و بدون ِ اما و اگرهای شکاکانه وندانم گویانه یا خیال پردازی های فاقد ِ استناد و اعتبار ِ علمی، ازآغازگاه ِ پیدایش تا نهایت ِ فرسایش وزوال توضیح داده وآینده ی آن را پیش بینی ِ علمی – تئوریک کرده اند. تئوری ِ ماتریالیسم ِ تاریخی به ما می گوید جامعه های انسانی ازکمون اولیه تاکنون چند دوران ِ تاریخی را پشت سرگذاشته واکنون دوران ِ سرمایه داری را ازسر می گذراند. اما، ازآنجاکه هر نظام و دوران ِ تاریخی در کلییت و جزییت ِ قانون مند اش خودویژه گی هایی به لحاظ ِ تولیدی و مناسباتی دارد که آن را از دیگر نظام ها و دوران ها متمایز می سازد نظام ِ سرمایه داری نیز از این قانون مستثنا نیست. ازجمله می توان به ناهمترازی ِ رشد و توسعه در هردو خصوصییت ِ تولید و روابط ِ تولیدی در جامعه های متفاوت و تبعات ِ آن اشاره نمود که در میان ِ طیف ِ گسترده ی کنشگران ونظروران ِسیاسی نیز چالش برانگیز شده است. چالش بر سر ِ دوبرداشت و تعبیر ِ متفاوت و متضاد از موضوع ِ تاریخی ِ واحدی از پدیده ای مشخص همچون نظام ِ سرمایه داری و کارکردهای آن در جوامع ِ مختلف. به این معنا که اگرچه همه ی جامعه های انسانی به مثابه ِ اجزای همبسته ی این نظام به طور ِ تاریخی الزامن درچارچوب ِ قوانین ِ عام ِ سرمایه ی خودگردان و خودسامان ده قراردارند، اما به دلایلی که خواهم گفت همه به طور ِ یکسان رشد و توسعه و تکامل نیافته و برخی به لحاظ ِ شیوه ی تولید و مناسبات ِ تولیدی و حتا ایدئولوژیک نسبت به برخی دیگر عقب افتاده و توسعه نیافته اند که به این عقب مانده گی های خارج از اراده ی انسان ها ناهمترازی ِ دورانی گفته می شود. در واقع مشکل از آنجا ناشی می شود که در جامعه های عقب افتاده به جای آن که شیوه ی تولید ومناسبات ِ تولیدی توزیعی ِ مبتنی برآن تعیین کننده ی راهبرد ِسیاسی وایدئولوژی باشند، برعکس، عمل کرد ِ سیاسی حاکمییت و ایدئولوژی ِ متناسب با این سیاست و حاکمییت ِ ناهمتراز با دوران تعیین کننده ی شیوه ی تولید و توزیع ومناسبات ِ تولیدی اند. چراکه در جامعه های عقب مانده بر خلاف ِ جامعه های پیشرفته شیوه ی تولید نه سرمایه داری ِ تاریخن هنجارمند، بلکه سرمایه داری ِ خارج از قوانین ِ عام ِ این دوران یعنی سرمایه داری انحصاری رانتی ِ دولتی است.( سرمایه داری ِ هنجارمند ِ بورژوایی، بر مالکییت ِ خصوصی- طبقاتی بر وسایل ِ تولید و از این رو بر دموکراسی ِ مدارا جوی لیبرالیسم ِ بورژوایی در عرصه ی سیاسی استواراست، در حالی که سرمایه داری ِ انحصاری رانتی ِدولتی- معروف به راه ِغیر ِ سرمایه داری- به دلیل ِخوی وخصلت ِانحصارطلبانه و تمامییت خواهانه ی ناشی از فرقه سالاری اش فاقد ِ این خصوصییت ِ تاریخی - دورانی و متکی بر روابط ِخدایگان بنده گی ِ پیشا سرمایه داری با هدف ِبقای مادام عمری ِاین نوع حاکمییت ِفرد سالار است ). با چنین ساز وکارهای تاریخن متفاوتی است که اولن دیکتاتوری- دموکراسی ِ بورژوایی و ثانیین استبداد ِ پدرشاهی ِ فردسالار- مرد سالار با دو کردوکار ِسیاسی و دو ایده ئولوژی ِمتفاوت ِ دورانی و غیر ِدورانی پدید می آیند. با این توضیح ِضروری که دیکتاتوری و دموکراسی ِبورژوایی دو سپر ِ محافظتی ِ بورژوازی از سرمایه و مالکییت ِ خصوصی بروسایل ِ تولید ِ این طبقه اند که توامان بر جامعه و پرولتاریای حامل وعامل ِ تضاد ِ دورانی اعمال می گردند. حال آن که استبداد ِ پدرشاهی ِ فردسالار- مردسالاربه دلیل ِ انحصار طلبی و تمامییت خواهی ِ فرقه سالارانه ی نظامی پادگانی اش دشمن ِ دموکراسی و آزادی های سیاسی است.
این ناهمخوانی ِ دوگونه جامعه ی متفاوت با دو نوع دولت و حاکمییت ِ متفاوت یکی به جا و به هنگام، و دیگری نابه جا ونا به هنگام ، دوگونه نگرش و راهبرد و راهکار ِ متفاوت درمیان ِ فعالان ِ سیاسی ِ کشورها و از جمله ایران به وجود آورده است: یک نگرش ِ مارکسیستی ِ ماتریالیستی تاریخی، و یک نگرش ِ ایده آلیستی تخیلی ِ اراده گرایانه.
نگرش ِ مارکسیستی با جداسازی ِ پیشرفته از عقب مانده و تاکید بر دموکراسی ِ دورانی برای عمومییت بخشیدن به آگاهی ِ سوسیالیستی و کمونیستی- برای آن که فرقه سالاران نتوانند از نبود ِ این آگاهی ها به نفع ِخود سوء استفاده کنند- معتقداست که اولوییت در جامعه های تحت ِ حاکمییت ِ استبداد با دموکراسی است تا جامعه در کلییت ِ همبسته اش هم بر استبداد فردسالار غلبه نماید و هم خود را در پناه ِ آزادی ها ی سیاسی ِ دموکراسی ِ دورانی به آگاهی های لازمه ی سوسیالیسم و کمونیسم و شناخت ِ کامل از نوع ِ دولت و حکومت مجهز سازد. در حالی که از همین دیدگاه، در جامعه های پیشرفته ی دارای دموکراسی اولوییت با گذار ِ قانون مندازنظام ِ سرمایه داری به نظام ِ سوسیالیستی و برقراری ِ دموکراسی ِ فراگیر ِ سوسیالیستی با هدف ِ گذار ِ فوری و بی اما واگر به دوران ِکمونیسم است.( چگونه گی ِ گذارها را خود ِ جامعه با اکثرییت آگاه اش تعیین خواهد کرد، و نه دارودسته ها و فرقه های درکمین ِقدرت ِ سیاسی.).
پاسخ به یک پرسش ِ مهم: آیا دوران ِ دموکراسی ( ِ بورژوایی) به سررسیده است؟ ازآنجا که این پرسش درچارچوب ِ ماتریالیسم ِ تاریخی قرار دارد، از این رو فقط می توان و باید در همین چارچوب به آن پاسخ داد. در غیر ِ این صورت هر پاسخ ِ دیگری یقینن خیالبافانه و اراده گرایانه است و کم ترین اعتبار ِ نظری و عملکردی ندارد.
اما پاسخ: می دانیم در زمان ِ مارکس وانگلس، انگلستان جزء معدود کشورهای دارای دموکراسی بود. دموکراسی یی که به مارکس وانگلس این امکان و فرصت را داد تا جدید ترین یافته ها وآموزه های علمی عقلانی را در قالب ِ دو تئوری ِ فراگیر و عام شمول ِ شناخت شناسی ِ ماتریالیسم ِ دیالکتیک وماتریالیسم ِتاریخی جمع بندی نموده و اشاعه دهند و فعالییت ِ راهبردی ِ انسان ها را حول ِ سوسیالیسم و کمونیسم کانالیزه کنند. در آن زمان دموکراسی وآزادی ِ بیان وآزادی ِ مطبوعات و دیگر آزادی های سیاسی و شهروندی محدود به انگلستان و آمریکا وتاحدودی سوییس وفرانسه بود که با توجه به اندک بودن ِ جمعییت ِ با سواد و تحصیلکرده تاثیر ِ جهانشمول و عام شمول مانند ِ امروز نداشتند. رادیو و تلویزیون و اینترنت وجود نداشت و امروز وجود دارندکه گستره ی شمولییت ِ آگاهی وایده های پیشرو را که نتیجه ی مستقیم ِ دموکراسی ِ واقعن موجود ِ این دوران هستند نسبت به آن زمان چند ده برابر نموده اند. این شمولییت برخلاف ِ تبلیغات ِ خصمانه ی فرقه سالاران ِ واپس گرا هنوز وتا برقراری ِ نظام و دوران ِ تاریخی تکاملی ِ بعدی بنابر جبر ِ تاریخ و ضرورت ِ تکامل ادامه خواهد یافت و با هر اختراع ِ نوینی در تکنولوژی و در عرصه ی آگاهی رسانی گسترش وعمومییت بیش تری هم خواهدیافت ، و همان مخالفان ِ واپس گرای عوامفریب همچون همیشه بیشترین سهم را درترویج آگاهی های دروغین شان برای یارگیری یا درواقع سربازگیری از کسانی که آنها را بیسواد و نادان می پندارند خواهند داشت.
می توان با قاطعییت گفت میان ِ تکنولوژی و دموکراسی رابطه ی مستقیم و دوسویه به نفع ِ بشریت و به ویژه در جامعه های تحت ِ حاکمییت ِ استبداد وجود دارد. یعنی هرچه تکنولوژی پیشرفت کند و عمومییت ِ بیشتری پیدا نماید به همان نسبت دموکراسی – و همسو با آن ضدییت بااستبداد و گرایش ِ فعالانه به دموکراسی درنتیجه ی آ گاهی های کسب شونده از وسایل ِ ارتباط ِ جمعی نظیر ِ ماهواره و اینترنت – عمومییت و گستره ی بیشتری هم خواهد یافت.( در رژیم های استبدادی مانند ِ حکومت ِ اسلامی درایران، محور ِ تولید وصنعت و تکنولوژی سلاح وابزار ِ کشتار ، ومحور ِ رابطه ی یکطرفه ی رژیم با جامعه ایجاد ِ اختناق وسرکوب واعدام ِ مخالفان ِ استبداد است. از این رو، صنعت و تکنولوژی به جای آنکه درخدمت ِ جامعه باشد و ایجاد ِ رفاه نماید ایجاد ِ فقر و فلاکت برای اکثرییت، و تکیه برسلاح نیز با به خدمت گرفتن ِ تکنولوژی ، در جهت ِ سرکوب و ایجاد ِ فضای ترس و خفقان درجامعه با هدف ِ بقای رژیم و مادام عمری نمودن ِ حکومت ِ فردی و اطاعت ِ میلیون ها نفر ازیک نفر است. با چنین نگرش و رویکردی به تکنولوژی و دموکراسی است که آنچه رژیم ِ اسلامی آن را تبلیغ علیه نظام می نامد در واقع بازتاب ِ آزادی ِ عقیده و بیانی است که دموکراسی خواهان ِ درونمرزی از طریق ِ رسانه های برونمرزی یا در تظاهرات های میلیونی بیان می کنند تا مطالبه ی اصلی و تاریخی ِ به تاخیر افتاده ی خود یعنی دموکراسی و آزادی های سیاسی را به چشم وگوش ِ جهانیان و خود ِرژیم برسانند). این فاکت های غیر ِ قابل ِ انکار نشان می دهند دوران ِ دموکراسی ِ بورژوایی نه تنها به سر نرسیده بلکه اولن در جامعه های تحت حاکمییت ِ استبداد نظیر ِ ایران همچون آلمان ِ زمان ِ مارکس نیاز به آن بسی بیشتر شده، و ثانیین در جامعه های پیشرفته ی دارای دموکراسی نیز همچنان کارآمد است و فقط مالکییت ِ خصوصی بر وسایل ِ تولید است که دوران اش به سررسیده و باید اجتماعی شوند و همزمان با این اجتماعی شدن و عمومییت یافتن مالکییت،ناگزیر دموکراسی نیز تغییر ِ ماهییت ( کیفییت) داده و همان دموکراسی با همان مشخصه های آزادی ِ بیان، آزادی ِ انتخاب،آزادی ِ چاپ و انتشار ِ عقیده و نظر و دیگرآزادی های شهروندی ژرفش و گسترش و عمومییت ِ انسان رواتر و جهان رواتری یافته تا درنهایت ِ تکامل اش این دموکراسی ِ طبقاتی تبدیل به آزادی و رهایی از هرگونه ضرورت و جبر ِ طبقاتی شود و پهنه ی زمین عرصه ی زنده گی ِ انسان های رسته از انواع ِ ضرورت ها و هرگونه دیکتاتوری و استبداد گردد.
نتیجه گیری ِ کلی از این بحث ِ مشخص این که: هر شخص یا جریان ِ سیاسی بگوید مقدم ترین، اصلی ترین و فوری ترین نیاز ِ جامعه ی ایران دموکراسی نیست، مفهوم ِادعای اش این است که اولن درایران دموکراسی هست و از این رو به آنچه که هست نیازی نیست، و ثانیین رژیم ِ حاکم برایران نه یک رژیم ِ استبدادی ِ سرکوبگر آنچنان که درعمل هست ، بلکه یک حکومت ِ دموکراتیک همتراز ِکشورهای اروپایی است، وثالثن ایده ی پنهان دراین قضاوت و نظر ِ نادرست و غیر ِ واقعی انکار ِ ماتریالیسم ِ تاریخی و تکامل ِ قانون مند ِ جامعه ی انسانی به مثابه ِ وحدتی همبسته، و ضرورت ِ همتراز شدن ِ جامعه های عقب مانده با پیش رفته برای گذار ِ قانون مند به نظام و دوران ِ عالی تر ِ سوسیالیسم و کمونیسم است.
یاد داشت های من بر مقاله ی« سرمایه داری هرگز به ایران دموکراسی نمی آورد»:
یک: مازیار ادعا کرده که مارکسیست است. باید ایشان را از اشتباه بیرون آورد و گفت: آقای رازی! شما فرقه گرایید،نه مارکسیست.مارکس نه فرقه گرا بود، نه همچون شما به دنبال ِ کسب ِ قدرت ِ سیاسی ، ونه طرفدار ِراه ِغیر ِسرمایه داری. او در انگلیس ِپیشرفته سوسیالیست بود، ودرآلمان ِ کم پیشرفته ی آن زمان سوسیال دموکرات. یعنی در واقع به لحاظ ِ سیاسی «دو زیست» بود. بنابراین شما و همفکران تان درغرب ِپیشرفته هم اگر می خواهید مارکسیست باشید بایدحتمن«دوزیست» باشید: درغرب ِپیشرفته با دموکراسی ِ دورانی سوسیالیست و در ایران ِتحت ِ حاکمییت ِ استبداد سوسیال دموکرات. زیرا در آنجا سوسیالیسم و کمونیسم در چشم انداز ِ جامعه است و دراینجا دموکراسی ِ دورانی ِ تا کنون تحقق نیافته و درعمل تجربه نشده.غیرازاین،لطف کنید و ادعای پیرو ِمارکس بودن نداشته باشید. به شما و دوستان ِ تان توصیه می کنم حتمن آثار ِ مارکس و به ویژه مکاتبات اش با سوسیال دموکرات های آلمان را بخوانید. این توصیه را به این دلیل می کنم که ما انسان ها به لحاظ ِ تاریخی هنوز در دوران ِ مارکس یعنی دوران ِ سرمایه داری هستیم، اگرچه به لحاظ ِ سیاسی – اقتصادی و مناسباتی در جامعه های نا همتراز زنده گی می کنیم و به همین دلیل هم بود که مارکس اعتقاد داشت جامعه های مختلف با هم وارد ِسوسیالیسم نمی شوند،برخی که پیشرفته اند زودتر و برخی که عقب افتاده اند با تاخیر.
دو: اگر نمی دانید بدانید، هم استالین و هم ترتسکی ،بلشویک-لنینیست های متعصبی بودند،درست مانند ِ جنابعالی و همفکران ِ تان! به همین دلیل بود که وقتی استالین با توطئه رهبری ِ حزب و حکومت را از آن ِ خود کرد همان کارهایی را کرد که اگر لنین زنده بود خودش انجام می داد. از جمله این که « سر ِ چند تن از رفقای ِ حزبی را زیر ِ آب کرد و گفت شناکردن در استخر ِ حزبی را بلد نبودند!». لنین بود که گفت در حکومت ِ شوروی ِ ما هزاران نفر و ازجمله افراد ِ حزب « باید از یک نفر- که نام وعنوان اش رهبراست- اطاعت ِ بی چون وچرا کنند ، و اگر نکردند رهبر می تواند سرشان را زیر ِ آب کند تا برای دیگران درس ِ عبرت شود». معنای استبدادهم غیر از این نیست جناب ِ رازی! همچنان که در ایران ِ ما هم چهل و چهار سال است اطاعت ِ بی چون و چرای میلیون ها نفر از یک نفر با حکم ِ حکومتی بر قرار است و دلیل اش هم فقدان ِ همان دموکراسی یی است که امثال ِ شما با آن مخالفید و آن را « دسیسه»ی امپریالیسم می دانید.
سه: مازیار ِرازی که بنابر درک ِ دایی جان ناپلئونی و توده ایستی ِ ضد ِ امپریالیستی اش پشت ِ هر رویدادی دست ِ نامریی ِامپریالیسم را می بیند، گمان می کند دموکراسی توطئه ی امپریالیسم است که می خواهد توسط ِ کارگزاران و جاسوسان اش به طور ِ مخفیانه وارد ِ ایران کند و با دموکراسی جای پای خود را در ایران محکم نماید. یعنی همان اتهامی که شبانه روز صدا و سیمای رژیم و کیهان ِ تهران به خیزشگران نسبت می دهند. رازی با تمام ِ ادعاهای اش نمی داند که دموکراسی یک ضرورت ِ تاریخی است و از درون ِ ساز و کارهای تولیدی مناسباتی ِ جامعه برمی آید یا عملی می شود و اگر در ایران این دموکراسی وجود ندارد دلیل اش فقط و فقط داخلی و مستقیمن متوجه ِ رژیم و ایدئولوژی ِپیشاسرمایه داری ِ فئودالی- پدرشاهی ِ آن است و نه متوجه ِ نظام ِ سرمایه داری. اشکال ِ ایشان و همفکران اش هم فقدان ِدانش ِتئوریک و ماتریالیسم ِ تاریخی است.
چهار: در بحث ِ کنونی ِ من با مازیار رازی، دو « ایسم» در برابر هم قرار دارند: یکی« ایسم» ِ مارکسیسم ِ من که برداشت از آموزه های مارکس- انگلس است با هدف ِ ترویج ِ این آموزه ها در جامعه و به کارگران ِ فاقد ِ تشکل ِ طبقاتی ِ خود ویژه تا از فرقه سازان و فرقه سالاران ِ قدرت طلب دنباله روی نکنند و خود مستقلن این آموزه ها را به کار گیرند و تحقق بخشند، و دیگری « ایسم» ِ مازیار رازی که بر گرفته از فرقه سالاری ِ لنینیسم – بلشویسم- تروتسکیسم است با هدف ِ یارگیری از افراد ِ نا آگاه در جامعه ی تحت ِ حاکمییت ِ استبداد و کسب ِ قدرت ِ سیاسی به کام ِ خود و به نام ِ آنان.
پنج: تکرار ِ لازم: فرقه سالاران – که تعداد ِ شان کم هم نیست- در بزنگاه های تاریخی با سوء استفاده از نبود ِ آزادی ِ بیان و دیگر آزادی های سیاسی در ایران، چنین تبلیغ و القا می کنند که اگر آنها این خیزش را رهبری نکنند مانند ِ خیزش ِ 57 شکست خواهد خورد. در حالی که درست برعکس، خیزش ِ 57 به این دلیل ناکام شد که فرقه سالاران ِ تمامییت خواه درلباس ِ روحانییت برآن سوار شدند و آن را از هدف ِ اصلی و تاریخی اش که دموکراسی و آزادی های سیاسی بود منحرف نمودند. اگر خیزش ِ 57 به هدف اش رسیده بود، این رژیم ِ تروریست ِ آدمکش بر مقدرات ِ این جامعه حاکم نمی شد. این، نشان می دهد که رهبری ِ خارج از سازوکارها و کرد وکارهای اجتماعی - سیاسی و اقتصادی خود ِ جامعه هرگز راه به جایی نخواهد برد جز به بازسازی و تکرار ِ استبداد در فرم ِ تازه اما با همان محتوای ضد ِ دموکراتیک و تمامییت خواهانه و انحصارطلبانه ی حاضرو آماده برای کسب ِ قدرت ِ سیاسی.
دریک کلام: فرقه سالاری چه« چپ»، چه«راست» ، چه« مجاهد»،چه« سلطنت خواه»، چه بلشویک، دموکراسی نمی آورد، بلکه سد ِ راه ِ دموکراسی و آزادی های سیاسی ِ بی قید و شرط می شود. مگر شهروندان ِ ایرانی ِ داخل ِ ایران خودشان شعور و آگاهی برای تشخیص ِ راهکار و راهبرد ِ سیاسی ِ بعد از سرنگون کردن ِرژیم ندارند که فرقه سالاران بیایند و آن ها را رهبری کنند، این چه خود بزرگ بینی وچه اهانتی است که شما ودیگر فرقه سالاران در حق ِ این شهروندان ِ آگاه به مصلحت ِ خویش روا می دارید، جناب ِ مازیار ِ رازی ِ تروتسکیست- بلشویک؟!