بهروز سورن: جنبش دانشجویی, نگاهی به گذشته و گامی به پیش

***
تجمع و راهپیمایی دانشجویان دانشگاه علم و صنعت در اعتراض به حضور نظامی رژیم در دانشگاه و نقش نهاد حراست آن بار دیگر حضور این طیف آگاه را در مبارزات عمومی مردم کشورمان نشان داد و تاکیدی بود بر آنکه دانشگاه و دانشجو همچنان زنده است. این اعتراض بویژه بر محدودیتهای اعمال شده بر خوابگاههای دانشجویی دختران این دانشگاه متمرکز شده بود. محرک آنهم ابلاغیه جدید حراست در محدود کردن حق تردد دانشجویان دختر در محیط دانشگاه و پیش از آن نیز با سوء استفاده از شرایط کرونایی تحمیل مقنعه بجای روسری به آنها بوده است.

حضور پلیسی نیروهای امنیتی رژیم در این دانشگاه جهت ایجاد هراس و فضای سرکوب همان عاملی است که دانشجویان را به این تجمع و راهپیمایی در صحن دانشگاه کشانیده بود. اینکه دانشگاه پادگان نیست و در فضای وحشت و سرکوب این مراکز علمی نمیتوانند بازده علمی مناسب و درخور داشته باشند و این نهادهای حکومتی ضربات جبران ناپذیری به کارکرد و پیشرفت دانشجویان خواهند زد. در این تجمع و راهپیمایی در سطح دانشگاه شعارهایی از سوی دانشجویان سر داده شد از جمله ( حراست پلیسی نمیخوایم, نمیخوایم ).

امروزه در همه جای این کره خاکی دانشگاه حاوی دو پتانسیل اصلی و پارالل است. این نیروی آگاه در هر دو این زمینه ها و در طول تاریخ ثابت کرده است که آگاهی اش چه در زمینه های علمی و چه دانش سیاسی از ثروتهای ملی مردمی کشورها بشمار میرود و حتی توانسته است در بسیاری از موارد در زمینه ترمز زدن و ایجاد محدودیت برای کجراهان و فسادآوران حکومتی نقش مهمی بازی کند.در تاکید بر این مهم دانشجویان معترض علم و صنعت حضور نیروی حراست, نظامی و امنیتی جمهوری اسلامی در دانشگاهها را با هدف تضعیف پتانسیل سیاسی دانشگاه و دانشجویان اعلام کرده اند. ( حراست آلت دست قدرت ) نیز از شعارهای دانشجویان علم و صنعت بود.

اینکه کرامت دانشجو مهمتر از هر چیزی است و بدین ترتیب بر حقوق انسانی و دانشجویی خود مهر آگاهی زدند. در مقایسه آنچه بر خوابگاه دختران میگذرد آنرا تشبیه به بند زندان کرده اند و همچنین اعلام کردند که امروزه دهه شصت نیست که نظامیان در دانشگاه ها گشت بزنند و حضور خود را نشان دهند.

دانشجو زنده است, نترسید, نترسید ما همه با هم هستیم از جمله شعارهای دانشجویان بود و تبلوری از همبستگی میان صدها دانشجویی بود که در این اعتراض شرکت داشتند.در بیانیه دانشجویان معترض آمده است که حراست دانشگاه بیش از هر نهاد دیگری مخل آسایش و امنیت است.علیرغم این اعتراضات مسالمت آمیز اما تعدادی از دانشجویان با خشونت ماموران مواجه شده و بشدت مصدوم شدند.

بتازگی نیز گزارش شده است که حکم ۱۶ سال زندان برای امیرحسین مرادی و علی یونسی دو دانشجوی بازداشتی دانشگاه شریف، از سوی دادگاه انقلاب تهران صادر شده است. اتهام این دو دانشجوی نابغه افساد فی‌الارض، اجتماع و تبانی علیه نظام و تبلیغ علیه نظام اعلام شده است. این دو دانشجو از ماه فروردین 1399 در بازداشت هستند.

جنبش دانشجویی در تاریخ مبارزات مردم کشورمان علیرغم حضور شفاف در بستر آگاهگری و دفاع از آزادی و عدالت اجتماعی اما هیچگاه بمثابه طیفی همبسته و سراسری با مطالبات خود ویژه حضور نیافته است. یا بشکل خودبخودی تابع اراده سازمانها و احزاب سیاسی و خلاصه نیروهایی خارج از محیط دانشگاهها قرار گرفته است و یا در گروههای کم تعداد در امتداد آرمانخواهی از خود گذشته است و صدمات جدی نیز دیده است.

تجربه تلاش برای ایجاد تشکلی مستقل وسراسری مبتنی بر تمایلات و مطالبات صنفی بسیار ناچیز بوده است. آنچه بوده است به خواست و اراده وابستگان به حکومت در هاله ای از قانونیت در جمهوری اسلامی واقع شده است و با جابجائی ها در حاکمیت یا از بین رفته است و یا در اندازه های کم اثر ظاهر شده است. این طیف هیچگاه قائم به ذات خود و مطالبات و خواستهای مستقل ومختص به دانشجویان نبوده است. حال آنکه بدون مسلح شدن به تشکیلاتی مستقل و سراسری نمیتواند نقشی شایسته در دستیابی به مطالبات این طیف و یا در همبستگی با مبارزات طبقات و اقشار اجتماعی دیگر داشته باشد.

اما هم اکنون و با تجارب موجود همانطور که در شعارهای مبارزات اخیر دیده میشود این جنبش از سویی به تجارب گذشته آگاه است و تجربه انقلاب ضد فرهنگی جمهوری اسلامی و سرکوب خونین دهه شصت را در اختیار و حافظه حود دارد و از طرف دیگر رشد و تاثیرات مبارزات سراسر مردم کشورمان بویژه جنبشهای خیابانی و معلمین را پیش روی خود میبیند و بلحاظ تاریخی نمیتواند از دخالت و حمایت در این مبارزات دور بماند. این جنبش هیچگاه نظاره گر در برابر رویدادهای سیاسی طبقاتی وقت نبوده است و امروزه نیز با حضور تازه در سطح دانشگاهها مترصد پیوستن و اعلام همبستگی با آنها خواهد بود.

نقد حکومت های استبدادی و دفاع از آزادی و دمکراسی از وظایف تاریخی این طیف است اما دغدغه های فکری دانشجویان تنها پاسخ به این وظیفه تاریخی نیست. این طیف نیازها و مطالبات طیفی خود را نیز دارد. نگاه به بیرون دانشگاه بسیار پسندیده اما این دانشجویان در دانشگاه نیز زندگی می کنند و بواقع میبینیم که کدام مشکلات و محدودیت هایی را روزانه با آن مواجه هستند. نگاه ایدئولوژیک به مبارزات دانشجویی برای ایجاد تشکل مستقل و سراسری از مشکلاتی است که در دهه های گذشته ضرورت آن را در سایه قرار داده است.احزاب و سازمانهای سیاسی ایدئولوژیک میتوانند با دفاع از خواستهای مستقل دانشجویان روند دستیابی آنان به تشکل مستقل و سراسری شان تسریع کنند حال آنکه دخالت بی واسطه آنها جهت یارگیری از دانشجویان در راستای تمایلات حزبی شان نه تنها به این روند آسیب رسانده است که شکافهای درونی این طیف را نیز تعمیق کرده است. احزاب و تشکلهای سیاسی در تحقق این طرح استراتژیک برای دانشجویان نیز سهمی دارند. این سهم پیشگیری از تشتت و تعمیق شکافهای درونی آنها و یاری دادن به تحکیم یکپارچگی دانشجویان در دفاع از خواستها و مطالبات مشترک آنها بشکل سازمانیافته است.

برخلاف نظریاتی که هر از گاهی در تعریف جنبش دانشجویی بعنوان یک بخش از جنبش کارگری منعکس میشود اما این جنبش مستقل است و زائده ای از جنبش کارگری نیست. این جنبش ولی میتواند در اندازه های استقلال خود و بنابر خواستگاه اجتماعی خود از حامیان بالقوه جنبش کارگری باشد. تمایلات سازمانی و حزبی منبعث از فرقه گرایی و دسته بندی های خود در گذشته اگر صدمه ای به این جنبش نزده باشد, کمک شایانی هم نکرده است.

تردیدی نیست که پس از فراز و فرودهای بسیار در 4 دهه اخیر, این جنبش آبستن تحولاتی نو میباشد که نوید برآمدی جدید در مسیر راستین خود است. ایجاد تشکلی مستقل و سراسری برای ایفای نقش تاریخی خود در دفاع از حقوق این طیف و همچنین در روند رویدادهای سیاسی و طبقاتی کشورمان.

بهروز سورن

6.5.2022

برخی از شعارها:

یکی از ما را بزنید همه ما را زده اید

دانشگاه پادگان نیست

دانشگاه زندان نیست – زندانی مجرم نیست