خبرگزاری هرانا – روز یکشنبه ۲۵ خرداد، برای سومین روز پیاپی، درگیری‌های نظامی میان ایران و اسرائیل ادامه یافت. این درگیری‌ها که از بامداد جمعه با حملات هوایی ارتش اسرائیل به خاک ایران آغاز شد، با واکنش نظامی ایران وارد مرحله‌ای تازه شده و تا زمان تنظیم این گزارش همچنان ادامه دارد.
در جریان این حملات، مناطق نظامی، غیرنظامی و مسکونی در ۱۹ استان ایران هدف قرار گرفته است. بنابر گزارش منابع رسمی و محلی، امروز دستکم ۲۳ نفر کشته یا زخمی شده‌اند. همچنین زخمی و کشته شدن ۱۲۱ تن دیگر در ارتباط با حملات روزهای قبل، محرز شده است. با احتساب این آمار، مجموع صدمات و تلفات جانی سه روز گذشته در ایران به روایت منابع غیردولتی به دستکم ۱۰۰۵ تن رسیده است. رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت این آمار را ۱۴۸۱ تن اعلام کرد.
ابعاد جغرافیایی و سیر رویدادها
در ادامه حملات نظامی اسرائیل به خاک ایران، امروز شماری از زیرساخت‌های انرژی، تأسیسات نظامی، و اماکن مسکونی در تهران، البرز، اصفهان، کرمانشاه، فارس، البرز و خراسان رضوی هدف اصابت قرار گرفتند. از جمله اماکن شاخصی که مورد هدف قرار گرفتند می‌توان به انبارهای نفت در شهران و جنوب تهران، پالایشگاه نفت تهران، و تأسیسات وابسته به وزارت دفاع در نوبنیاد و پاسداران اشاره کرد. همچنین سایت‌های نگهداری و پرتاب موشک، پایگاه‌های سپاه، مراکز راداری، و نقاطی در مسیر اتوبان کرج به تهران از دیگر اهداف این حملات بودند.
در مناطق شهری نیز اصابت‌ها به محله‌های نارمک، دردشت، اختیاریه، میرداماد، تهرانپارس، نیاوران، عظیمیه، جنت‌آباد، پاستور، حوالی میدان ولیعصر، خیابان طالقانی و میدان کشاورز گزارش شده است. یک مرکز فروش فرش در اصفهان، کارخانه صنایع الکترونیک در شیراز، یک خوابگاه دانشجویی در تهران و محوطه مربوط به تعمیرات هواپیما در نزدیکی شهرک اکباتان نیز در میان اهداف بوده‌اند. وقوع انفجار در برخی از این مناطق باعث ایجاد خسارات گسترده و احتمالاً تلفات انسانی شده است. اطلاعات تکمیلی در حال بررسی و به‌روزرسانی است.
هواپیماهای جنگنده، پهپاد، موشک کروز، پرتابه‌های کوتاه برد و ریزپرنده های انتحاری از عمده سلاح‌های به‌کاررفته اسرائیل در حملات امروز توصیف شده‌اند.
به روزرسانی تلفات و خسارات انسانی
از زمان شروع حملات اسرائیل به ایران تاکنون مجموعا بیش از هزار شهروند نظامی یا غیرنظامی کشته یا زخمی شدند. نظامی یا غیرنظامی بودن شمار قابل‌توجهی از قربانیان انسانی مورد اشاره در این گزارش، همچنان در دست بررسی است.
پیشتر هرانا از مرگ و مصدومیت ۸۶۳ تن در دو روز ابتدایی حمله اسرائیل به ایران خبر داده بود که با احتساب اطلاعات جدید، این میزان طی دو روز گذشته به ۹۸۳ تن افزایش یافت.
به روایت منابع غیردولتی تا زمان تنظیم این گزارش مجموعا ۱۰۰۵ شهروند نظامی یا غیرنظامی کشته یا زخمی شدند از قرار ۳۲۲ کشته و ۶۸۳ زخمی. در این میان مرگ ۵۶ نظامی و زخمی شدن ۳۱ تن آنان محرز شده است. هر چند درصد بزرگی از کشته و زخمی شدگان از منظر نظامی بودن یا نبودن هنوز دسته بندی نشده اند.
همچنین قابل اشاره است که دسترسی به اطلاعات و آمار تلفات نسبت به روز نخست حملات برای گروههای غیردولتی به شدت کاهش یافته و دشوار شده است که میتواند ناشی از تمهیدات امنیتی حکومت و اختلالات در ارتباطات باشد.
در حالی که بررسی موردی منابع مختلف غیردولتی، تلفات انسانی در ایران را به اندکی بیش از هزار نفر می رساند، امروز حسین کرمان‌پور رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت در یک پست در شبکه های اجتماعی مدعی شد در ۶۵ ساعت نخست حمله اسرائیل به ایران ۱۴۸۱ مصدوم و کشته شدند. او گفت “بیش از ۹۰ درصد این افراد غیرنظامی بودند”.
آقای کرمان پور مدعی شد از این تعداد ۵۲۲ تن ترخیص شده اند. این مقام درمانی کشته شدگان را ۲۲۴ تن و مجروحان را ۱۲۵۷ اعلام کرد.
با اینحال تا زمان تنظیم این گزارش جزییات بیشتر در مورد این آمارها یا بیانیه رسمی از سوی مراجع ذیصلاح منتشر نشده است.
چهره‌های شاخص کشته‌شده در روز سوم
از زمان شروع حملات اسرائیل، رسانه‌های دولتی از جان‌باختن شماری از فرماندهان ارشد نظامی و دانشمندان هسته‌ای خبر داده‌اند. امروز سپاه پاسداران در بیانیه ای از کشته شدند محمد کاظمی، رئیس سازمان اطلاعات سپاه به همراه حسن محقق، معاون اطلاعات این سازمان و همچنین محسن باقری، از فرماندهان ارشد اطلاعاتی سپاه پاسداران، خبر داد.
در روزهای گذشته نیز ده‌ها دانشمند هسته‌ای و مقامات ارشد نظامی طی حملات مکرر اسرائیل جان خود را از دست داده بودند.
ادامه حملات اسرائیل به زیرساخت‌های غیرنظامی ایران در سومین روز
ارتش اسرائیل امروز اعلام کرد که از زمان آغاز حملات به ایران، ۷۲۰ حمله هوایی به نقاط مختلف این کشور انجام داده است. این حملات که امروز نیز ادامه داشت به زیر ساخت‌های غیر نظامی آسیب‌هایی وارد کرد. شهرهای تهران، کردان، گرمدره، بهارستان، اصفهان، شیراز، مشهد، کرمانشاه، باقرشهر، کهریزک شاهد درگیری پدافند هوایی با پرتابه های متخصام بودند، به انبار نفت شهران، انبار نفت غرب تهران، انبار نفت در جنوب، کارخانه مپنا، پالایشگاه نفت تهران، کارخانه صنایع الکترونیک شیراز (صاایران)، شرکت کایکو کرمانشاه آسیب وارد شد. ساختمان مرتبط با وزارت خارجه، مرکز عرضه فرش در اصفهان، فرودگاه مشهد، خوابگاه دانشجویی میدان کشاورز، اسطبل اسب، ساختمان‌های مرتبط با تحقیقات انرژی ایران (نوبنیاد، فرمانیه، سعادت‌آباد) مورد هدف قرار گرفت.
در تهران بیشترین درگیری پدافند هوایی و خسارات در محله های شهران، نوبنیاد، پاسداران، نارمک، اختیاریه، دردشت، تهرانپارس، میرداماد، پاستور، نیاوران، میدان ولیعصر، خیابان طالقانی، منطقه نیروهوایی، میدان کشاورز، چیتگر، عظیمیه، جنت‌آباد، بوستان ولایت، پارک ساعی، اکباتان، همت، محله آشتیانی، هاشمی، محله پیروزی، محله نیروی هوایی، سهروردی، سیدخندان، خیابان آپادانا، میدان قدس، شریعتی، تجریش، چهارراه قصر، خیابان معلم، خیابان صابونچی، خیابان مفتح، شهرک جهان‌نما، دزاشیب، خیابان نارنجستان هفتم، خیابان لواسانی، خیابان آقایی، فرمانیه، سعادت‌آباد، باقرشهر، کهریزک گزارش شد.
در کنار اماکن غیرنظامی، وزارت دفاع، سازمان نوآوری و تحقیقات دفاعی، پایگاه سپاه پاسداران، سایت‌های نگهداری و پرتاب موشک در غرب ایران، سایت راداری گرمدره، یکی از مراکز وابسته به وزارت دفاع، مقر پلیس تهران، سایت موشکی بیدگنه نیز مورد حمله ارتش اسرائیل قرار گرفت.
اختلال در ارتباطات و پیامدهای ثانویه
از روز اول حملات، وزارت ارتباطات ایران «به‌دلیل شرایط ویژه کشور» اینترنت را به‌طور موقت محدود کرد. پیام‌رسان واتساپ که دی‌ماه گذشته رفع فیلتر شده بود، دوباره مسدود شد و دسترسی کاربران به خدمات مبتنی بر کلادفلر مختل شد. این اقدامات برای سومین روز متوالی فعالیت رسانه‌های مستقل، انتقال داده‌های امدادی و دسترسی فوری به اطلاعات را با مشکل جدی روبه‌رو کرد.
در ادامه برخوردهای امنیتی با شهروندان در ایران امروز دستکم ۴۲ تن دیگر به دلیل انتشار مطالبی در خصوص درگیری نظامی ایران و اسرائیل بازداشت شدند تا مجموع بازداشت شدگان سه روز اخیر را به ۱۰۰ تن برساند.
دستگیر شدگان امروز شامل مصطفی مهرآیین، جامعه‌شناس در تهران، دو شهروند در استان کرمان، ۱۵ تن در مازندران، ۱۳ فرد در استان گلستان، یک شهروند در شهرکرد، چهار نفر در شهرستان لالی، یک شهروند در رفسنجان، پنج شهروند در تاکستان است. همچنین خبرگزاری دانشجو از بازداشت شماری در تهران به اتهام جاسوسی خبر داد و فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، اعلام کرد که دو شهروند در شهرستان ساوجبلاغ دستگیر شدند و آنها را به “همکاری با سازمان موساد” متهم کرد. همزمان دو تن در تهران بازداشت شدند که خبرگزاری دانشجو آنها را عامل چند مورد خرابکاری در تهران عنوان کرد.
طی روزهای جمعه و شنبه نیز دستکم ۵۸ تن در ایران به دلیل انتشار مطالبی در خصوص حملات اسرائیل، توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده بودند.
تحلیل حقوق بشردوستانه بین‌المللی (IHL)
در سومین روز از مخاصمه مسلحانه بین‌المللی میان ایران و اسرائیل، نگرانی‌ها درباره نقض فزاینده اصول بنیادین حقوق بشردوستانه بین‌المللی شدت یافته است. مطابق ماده ۵۱ پروتکل اول الحاقی به کنوانسیون‌های ژنو، طرفین مخاصمه موظف به تفکیک بین اهداف نظامی و جمعیت غیرنظامی هستند. با این حال، گزارش‌ها از کشته شدن دستکم ده کودک در جریان حمله به یک ساختمان مسکونی و مرگ یک کارگر در محل نگهداری اسب، احتمال حملات کور و غیرمتناسب را تقویت می‌کند.
تکرار هدف قرار دادن اماکن فاقد ارزش نظامی آشکار، نه‌تنها اصل تناسب و احتیاط را زیر سؤال می‌برد، بلکه با منع مطلق حملات مستقیم علیه غیرنظامیان، که در ماده ۴۸ پروتکل یادشده تصریح شده، در تضاد جدی است. افزون بر آن، مطابق ماده ۵۷، حتی در فرض وجود هدف نظامی در مجاورت مناطق غیرنظامی، طرفین ملزم به انجام کلیه اقدامات احتیاطی لازم برای کاهش آسیب به غیرنظامیان هستند؛ از جمله صدور هشدار مؤثر پیش از حمله، که در بسیاری از موارد به‌نظر نمی‌رسد رعایت شده باشد.
سازمان‌های حقوق بشری بار دیگر بر ضرورت توقف حملات نامتمایز، حفظ جان غیرنظامیان، و تضمین دسترسی به کمک‌های اضطراری تأکید کرده‌اند. مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران نیز در تازه‌ترین ارزیابی خود ضمن اشاره به الگوهای نگران‌کننده در هدف‌گیری‌ها، تصریح کرد: «حفاظت از جان غیرنظامیان باید در مرکز توجه باقی بماند.»
این مجموعه بار دیگر بر تعهد خود نسبت به مستندسازی، تحلیل حقوقی و پیگیری مسئولیت‌پذیری طرفین در چارچوب حقوق بین‌الملل بشردوستانه تأکید کرده و هشدار داده است که استمرار حملات بی‌تفکیک میتواند مصداق جنایت جنگی تلقی شود.
مواضع بین‌المللی در قبال ادامه درگیری؛ تأکید بر خویشتن‌داری و راه‌حل دیپلماتیک
در پی تداوم حملات نظامی اسرائیل به خاک ایران، واکنش‌های بین‌المللی همچنان ادامه دارد. امروز نیز وزارت امور خارجه قطر و سازمان همکاری اقتصادی (اکو) با صدور بیانیه‌هایی، ضمن ابراز نگرانی از تشدید درگیری‌ها، خواستار خویشتن‌داری طرفین و جلوگیری از گسترش بحران شدند.
این مواضع در امتداد واکنش‌های روزهای گذشته از سوی دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی است که با وجود اختلاف‌نظرهای سیاسی، بر لزوم توقف درگیری، حمایت از راه‌حل‌های دیپلماتیک و پرهیز از آسیب به غیرنظامیان تأکید دارند.
تاکید بر پایبندی به ضروریات
با تداوم حملات نظامی برای سومین روز متوالی و گسترش پیامدهای آن بر مناطق غیرنظامی، از جمله آسیب به زیرساخت‌های امدادی و درمانی، نگرانی‌ها نسبت به احتمال نقض تعهدات حقوق بین‌الملل بشردوستانه از سوی طرفین درگیر افزایش یافته است. در این شرایط، تأکید بر لزوم پایبندی همه طرف‌ها به اصول بنیادین حقوق بشردوستانه، از جمله تفکیک میان اهداف نظامی و غیرنظامی، رعایت تناسب و احتیاط در اجرای عملیات، و تضمین دسترسی ایمن و مؤثر بشردوستانه، از اهمیت فزاینده‌ای برخوردار است.
