بهرام رحمانی: نوزدهمین جلسه دادگاه حمید نوری، دادیار پیشین زندان گوهردشت کرج، روز چهارشنبه سی و یکم شهریور ۱۴۰۰- بیست و دوم سپتامبر ۲۰۲۱ با ادامه شهادت مسعود اشرف سمنانی در استکهلم سوئد برگزار شد. در نوزدهمین جلسه دادگاه حمید نوری در استکهلم، مسعود اشرف سمنانی، یک شاهد عینی به سئوالات دادستان و وکلای مدافع نوری پاسخ داد و گفت «با رنجی که کشیده‌ام نمی‌توانم بی‌طرف باشم و عدالت را می‌خواهم.»
اشرف سمنانی که در در جلسه پیشین محاکمه حمید نوری به اتهام مشارکت در اعدام چند هزار زندانی سیاسی ایران در سال ۱۳۶۷، علیه او شهادت داده بود، در پاسخ به سئوال دادستان درباره متهم پرونده گفت که «او کمی پیرتر شده اما چهره‌اش همان چهره است.»
وی گفت: «یک روز پاسدار من را صدا زد. ترسیدم. فکر کردم که باز برای اعدام آمده‌اند. رفتیم یک اتاقی. گفت چشم‌بندت را بردار و به این ساک‌ها نگاه کن. دو سه ساک را شناختم. فکر می‌کنم ساک‌های کسانی بود که اعدام‌شان کرده بودند و حالا می‌خواستند ببینند کدام ساک مال کدام زندانی است تا شاید به خانواده‌اش تحویل بدهند.»
مسعود اشرف سمنانی که اکنون در سوئد زندگی می‌کند گفت: «ما چرا باید برای ورزش دسته‌جمعی شکنجه می‌شدیم؟ چرا باید به خاطر زندگی اشتراکی اعدام می‌شدیم؟ مگر زندگی اشتراکی چه ایرادی داشت؟ من واقعا کاری نکرده بودم که بخواهم بمیرم. من واقعا بی‌گناه بودم.»
وی گفت که هنگام بازگشت از راهروی مرگ تحت شکنجه قرار گرفته است: «وقتی ناصریان(محمد مقیسه) مرا به سلول انفرادی برد مورد ضرب‌وشتم قرار داد. خیلی عصبانی بود شاید از این‌که چرا اعدام نشده‌ام. او می‌خواست من هم اعدام بشوم اما من واقعا کاری نکرده بودم.»
وی گفت: یک ماه‌ونیم با یک پتو و یک دمپایی در سلول انفرادی بوده و هیچ ارتباطی با بیرون نداشته است: «در ذهنم با بچه‌ها حرف می‌زدم. با پدر و مادرم حرف می‌زدم. به خانواده‌های بچه‌هایی فکر می‌کردم که اعدام شدند. فکر می‌کردم که مرا هم برای اعدام می برند.»
مسعود اشرف سمنانی سپس به سئوالات وکلا و هم‌چنین وکلای مدافع حمید نوری پاسخ داد که او را به تناقض‌گویی متهم می‌کردند.
وکلای حمید نوری اظهار داشتند که تاریخ‌های ارائه شده از سوی آقای اشرف سمنانی در دادگاه با تاریخ‌های ارائه شده از سوی او در دادگاه «ایران تریبونال» متفاوت است و چرا او اسمی از ناصریان(محمد مقیسه) در دادگاه ایران تریبونال نبرده است.
وی پاسخ داد که دادگاه ایران تریبونال درباره اشخاص نبود و درباره اعدام‌ها بود. وی هم‌چنین گفت که در آن دادگاه نمادین، نسبت به تاریخ‌ها بی‌توجه بوده است.
دادگاه «ایران تریبونال» در سال ۱۳۹۱ به عنوان یک کارزار بین‌المللی و به‌صورت نمادین برای رسیدگی به کشتار زندانیان سیاسی در دهه شصت، نخست در لندن و سپس در لاهه برگزار شد.
مسعود اشرفی سمنانی در جلسه پیشین دادگاه حمید نوری در روز ۲۹ شهریور گفته بود که دو بار به هیات مرگ برده شد و در جریان مصاحبه تلویزیونی که شرط آزادی بود ناصریان(محمد مقیسه) و حمید عباسی (حمید نوری) را بدون چشم‌بند دیده است.
هسل بری وکیل: شما گفتید در یک بند تقریبا ۳۰ نفر بودید. بعد از شما پرسیدند اسامی کسانی که اعدام شدند گفتید از جمله جمشید شریعت.
مسعود اشرف سمنانی: بلی جمشید شریعت است من اشتباه گفتم.
وکیل: اسم حمیدرضا را آوردید
مسعود: نجاتی دست است
وکیل: به نظر تو این شخص اعدام شد؟
مسعود: نه اعدام نشد.
وکیل: لیست دیگری است مربوط به چپی‌ها است. برای اطمینان خاطر چند اسم را می‌پرسم. عادل طالبی.
مسعود: من یک شخص به نام عادل را در اوین در سال ۶۶ یادم است. ولی فامیلی‌اش یادم نیست.
وکیل: سراغ افرادی می‌رویم که من خودم وکیلش هستم. حسین حاجی محسن.
مسعود: یادم نمی‌آید
وکیل: بیژن بازرگان
مسعود: من به یاد نداردم.
وکیل: محمود علیزاده اعظمی.
مسعود: یادم نمی‌آید.
وکیل: سئوالات تکمیلی من تمام شد.
دادستان: چند سئوال تکمیلی دارم. الان شما به جشمیدی اشاره کردید.
مسعود: من منظورم جمشید شریعتی است.
دادستان: شما کجا اسم جمشیدیات را شنیدید؟
مسعود: من همین این اسم را در لیست همین دادگاه دیدم.
دادستان: یعنی دوران اعدام‌ها ندیدید؟
مسعود: نه خیر ندیدم.
سلام مسعود. من توماس کویست یکی از وکلای حمید نوری هستم. آیا روزهای اول دادگاه را شنیدید؟
مسعود: نه.
وکیل: بازجویی‌های دیگران بودید؟
مسعود: فقط روز دوشنبه بودم.
وکیل: شما دوست ایراج مصداقی هستید؟ درسته؟
مسعود: بلی.
وکیل: کتاب‌هایش را خوانده‌اید؟
مسعود: نه.
وکیل: آیا بازجویی پلیس کتاب او را برده بودید؟
مسعود: برای نقشه‌هایش برده بودم.
وکیل: نقشه‌ها را شما کشیده‌اید؟
مسعود: بلی من کشیده‌ام.
وکیل: ببینید فکر کردم به مرداد ۶۷ برسیم. اما نخست از مدیریت زندان می‌پرسم. شما اسم حمید نوری را آوردید می‌دانید وی چه لباسی داشت؟
مسعود: بلی لباس شخصی به تن داشت.
وکیل: منظور از لباس شخصی چیست؟
مسعود: منظورم این است که یونیفرم بر تن نداشت.
وکیل: یعنی گاه کت و شلوار و گاه پیراهن و شلوار می‌پوشید. ناصریان چی؟
مسعود: ناصریان هم لباس شخصی داشت.
وکیل: یعنی مثل عباسی؟
مسعود: بلی.
وکیل: لشکری چی؟
مسعود: لشکری را با یونیفرم دیدم.
وکیل: یعنی یونیفرم پاسدارها؟
مسعود: کمی تیره‌تر از لباس آن‌ها.
وکیل: ببینید این سئوال را دادستان پرسید آیا شما عرب را می‌شناسید؟
مسعود: فقط درباره او شنیندم نمی‌شناسم.
وکیل: در چه ارتباطی شنیدید؟
مسعود: شنیدم او هم در دادیاری بود.
وکیل: ببینید این را در زندان شنیدید یا بعد از آزادی از زندان؟
مسعود: آخرین بار از نصراله مرندی شنیدم در این دادگاه.
وکیل: شما اول جلسه به من گفتید در هیچ دادگاه شرکت نداشتید الان می‌گویید مرندی گفت؟
مسعود: من گفتم که دوشنبه این‌جا بودم.
وکیل: اولین بار این اسم عرب را می‌شنیدید؟
مسعود: بلی.
وکیل: ببینید سئوال مشخص این است که آیا شما این اسم را در گوهردشت شنیدید یا این‌جا؟
مسعود: این‌جا شنیدم.
وکیل: می‌دانید او چه مقطعی دادیار بود؟
مسعود: نه نمی‌دانم.
وکیل: شما این کروکی را کشیده‌اید؟
مسعود: بلی
وکیل: کی کشیدید؟
مسعود: ۲۰۰۵ و یا ۲۰۰۶.
وکیل: تو این نقشه دادگاه این را این‌جا نشان می‌دهید. حالا به نظر شما دادگاه آن‌جا بود یا جای دیگری؟
مسعود: ممکن است یک ساختمان جلوتر باشد اما دقیق نمی‌دانم.
وکیل: کی متوجه شدید دادگاه می‌تواند این‌جا باشد؟
مسعود: شاید یک ساختمان اشتباه باشد. تازگی‌ها فهمیدم.
وکیل: ببینید این تازه‌گی‌ها یعنی کی را می‌گویید؟
مسعود: یک هفته پیش. من از سال ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ این احساس را دارم که می‌تواند اشتباه باشد.
وکیل: به پلیس گفتید شاید جای دادگاه اشتباه باشد؟
مسعود: نه.
وکیل: به شهادت‌های ایرج مصداقی گوش نکردید؟
مسعود: نه.
وکیل: با کسی صحبت کردید؟
مسعود: با ایرج هرگز.
وکیل: خودت پس از ۱۵ و یا ۱۶ سال به این نتیجه رسیدید اشتباه است؟
مسعود: بلی.
وکیل: شما کجای راهرو گوهردشت نشسته بودید؟
مسعود: با نشان دادن نقشه: بعد از دادگاه این جا نشسته بودم.
وکیل: به‌خاطر این که قضیه برایم جا بیفتد شما دم دیوار آشپزخانه نشسته بودید؟
مسعود: نمی‌دانم اما روبهروی راهرو نشسته بودم.
وکیل: من فکر می کنم شما در جواب دادستان گفتید در مقابل اتاق نشسته بودید؟
مسعود: نه من نشان دادم که این‌جا نشسته بودم. روبه‌رویم راهرو بود و نمی‌دانستم پشتم آشپزخانه بود.
وکیل: شما گفتید کریدور مرگ در این نقشه است؟
مسعود: نه من نگفتم. روی نقشه این‌جاست.
وکیل: دوشنبه تعریف کردید عباسی اسمامی زندانیان را می‌خواند و برای اعدام می‌برد. آیا شما صدای عباسی را می‌شناختید؟ گفتید عباسی را می‌دیدید. آیا او را دیدید؟
مسعود: بلی دیدم.
وکیل: چه تاریخی از مرداد است؟
مسعود: حدسم این است که ۱۸ مرداد بود و یا ۲۱ مرداد دقیق نمی‌دانم. بیش‌تر فکر می‌کنم ۲۱ مرداد بود.
وکیل: بالاخره نوری را در یک مورد می‌بینید؟
مسعود: بلی در یک مورد.
وکیل: یعنی عباسی اسامی را می‌خواند و می‌برد به سوی حسینیه؟
مسعود: من گفتم ۲۱ مرداد بود که عباسی لیست زندانیان را می‌خواند.
وکیل: شاید من اشتباه فهمیدم به نظرم گفتید آن‌ها را به سوی حسینیه می‌برد؟
مسعود: من فقط گفتم اسامی را می‌خواند.
وکیل: ببینید اسامی را می‌خواند بعدا می‌بردند ته کریدور؟
مسعود: بلی زندانیان صف می‌ایستادند تا به ته کریدور بروند.
وکیل: بحث ۲۱ مرداد را می‌کنیم؟
مسعود: بلی.
وکیل: آیا اسامی زندانیان را به یاد می‌آورید؟
مسعود: اسمی نشنیدم که من بشناسم.
وکیل: یعنی شما هیچ کدام از آن‌ها نمی‌شناختید؟
مسعود: نه.
وکیل: چشم‌بند داشتید؟
مسعود: بلی.
وکیل: بعد زندانیان را می‌برند ته کریدرو و شما آن‌ها را نمی‌بینید؟
مسعود: نه نمی‌بینم به حسینیه ببرند.
وکیل: پس شما از کجا می‌دانید آن‌ها اعدام شدند؟
مسعود: آن‌ها برنگشتند. من ندیدم برگردند.
وکیل: ولی شما آن‌ها را نمی‌شناختید؟
مسعود: ولی می‌دانستم به‌سوی محل اعدام می‌برند.
وکیل: ببینید می‌گویید شما را بعد از دادگاه می‌برند به طرف حسینیه. بعد شما رفتید ساختمان شماره ۹.
مسعود: بلی درسته. ناصریان تنها مرا برد به آن‌جا.
وکیل: پس می‌شد به حسینیه ببرند و اعدام نکنند؟
مسعود: من شنیده بودم آن‌هایی را که سمت چپ سالن به صف می‌کنند می‌برند برای اعدام.
وکیل: سئوالم این است ناصریان شخصا شما به‌سوی حسینیه برد اما اعدام نشدید؟
مسعود: من نمی‌دانستم اعدام خواهم شد یا نه.
وکیل: اما شما عدام نشدید؟
مسعود: نه نشدم.
حالا بریم سر ایران ترویبونال که شما در لندن شهادت دادید. در سال ۲۰۲۱۲. یادت می‌آید چی گفتید؟
مسعود: نه دقیقا اما درباره زندان گفتم.
وکیل: فکر می کنید آن‌هایی را که به ایران تریبونال گفتید با گفته‌هایت به این دادگاه یکی است؟
مسعود: نه فرق می‌کنند.
وکیل: می‌توانید بگویید چرا شما در آن‌جا اسمی از حمید عباسی نیاوردید؟
مسعود: بلی دادگاه ایران تریبونال بود نه عباسی.
وکیل: به دادستان گفتید شما اسم ناصریان را آوردید چرا؟
مسعود: ناصریان نهایت حس و نفرت نهایی خود را به ما نشان می‌داد.
وکیل: یادت می‌آید در ایران تریبونال چرا اسم عباسی را نیاوردید؟
مسعود: من در آن جا یک پروسه را توضیح دادم.
وکیل: به پلیس گفتید در ایران تریبونال اسمی از کسی نبرده بودید؟
مسعود: من در پلیس تمرکز نداشتم. سخت بود سوئدی صحبت کنم.
وکیل: شما در ایران تریبونال حرف از عباسی نزدید. فقط بحث ناصریان را کردید. آیا به پلیس هم ههمی را گفتید؟
مسعود: من درست متوجه نشدم چی گفتم. من قصد طرح اسم‌ها را نداشتم.
وکیل: شما اسامی دیگران را آوردید اما نام نوری را نیاوردید.
مسعود: من منظورم اشخاص خاصی نبود من فقط پروسه را توضیح دادم.
وکیل: شما چرا اسم رئیسی را می‌برید؟ در حالی که شما نه در اداره پلیس اسم رئیسی را نیاوردید؟
مسعود: نه نیاوردم.
وکیل: ببینید من سخنان شما را گوش کردم در حالی که فارسی بلد نیستم اما دوستی دارم که فارسی بلد است. شما بحث ۱۵ خرداد را نکردید. ۱۵ مرداد گفتید. یادتان می‌آید در مورد ایران تریبونال درباره دادگاه گوهردشت چی گفتید؟
مسعود: نه دقیقا.
...
بخش بعد از ظهر دادگاه تعطیل شد تا فردا پنج‌شنبه. چون که جلسه دادگاه شاکی دوازدهم حمیدرضا خلاق‌دوست بود. اما متاسفانه وی چهار ماه پیش به‌دلیل ابتلا به کرونا فوت کرده بود. حمیدرضا خلاق‌دوست ۱۰ سال در زندان بود و شاهد اعمال نوری بود که زندانیان را برای اعدام می‌برد. قبلا پلیس ویدیویی از وی ضبط کرده بود که قرار بود امروز در دادگاه پخش شود اما این ویدیو پخش نشد.
*********
هجدهمین جلسه دادگاه حمید نوری در استکهلم!
روز دوشنبه ۲۹ شهریور ۱۴۰۰-۲۰ سپتامبر ۲۰۲۱ در ادامه جلسات برگزار شده از محاکمه حمید نوری دادیار سابق قوه قضاییه با شهادت نصرالله مرندی که پیش‌تر در جلسه دهم دادگاه شهادت داده بود امروز نیز مجددا در دادگاه حاضر شد و عمدتا به سئوالات وکلای حمید نوری جواب داد.
مسعود اشرف سمنانی که قرار بود روز ۳۱ آگوست در دادگاه شهادت بدهد و به‌دلایلی این امکان فراهم نشده بود امروز در هجدهمین جلسه دادگاه شهادت داد.
مسعود اشرف سمنانی در سال ۱۳۶۲ و زمانی که دانشجوی رشته مهندسی بود به اتهام هواداری از سازمان مجاهدین خلق ایران، شرکت در تظاهرات ۳۰ خرداد ۶۰ و کمک مالی به سازمان تا پیش از ۳۰ خرداد ۶۰ بازداشت شد.
ادامه بازجویی از نصرالله مرندی:
اگر دادستان‌ها سئوالی ندارند نوبت وکلای مدافع است.
وکیل نوری: سلام نصرالله اسم من دانیل مارکوس است. وکیل حمیدی نوری هستم و وکیل دیگرش هم توماس سودر کویست است. چند هفته پیش دادستان از شما بازجویی کرد. همین‌طور که می‌دانید مدتی گذشته اما من یادداشت کردم. ممکنه من اشتباه نوشته باشم اگر اشتباه بود تصحیح کنید. چون مدت زمانی گذشته مجبورم تکرار کنم و شما هم کمی صبور باشید. سئوال اولم این است که آیا همه دادگاه را گوش کردید؟
مرندی: تقریبا بلی.
وکیل: سه چهار روز اول دادستان تفهیم اتهام می‌کرد حضور داشتید؟
مرندی: عمدتا بودم.
وکیل: سئوال من درباره تحقیقات مقدماتی پلیس از شماست. اگر درست یادداشت کرده باشم شما این‌ها را گفتید: شما در اینترنت دیدید شخصی دستگیر شده و نقشی در وقایع سال ۱۹۸۸ ایران داشت. ولی چند روز بعد از این دستگیری اسمش را فهمیدید و عکسش را دیدید. این‌طور است؟
مرندی: من دربازجویی پلیس گفتم. نوری نهم نوامبر دستگیر ۲۰۱۹ شد و شاید من نام او را چند روز فهیمیدم. ما بین آن چند روز من اسمش را نمی‌دانستم تا این که در اینترنت دیدیم.
وکیل: شما خودتان در بازجویی پلیس اشاره کردید بعدا به آن برمی‌گردیم. گفتید چند روز بعد متوجه شدید درسته؟
مرندی: بلی نخست نمی‌دانستم اما بعدا فهمیدم این شخص حمید نوری است.
وکیل: یعنی شما این اطلاعات را نهم نوامبر نگرفتید؟
مرندی: من دو بار توضیح دادم.
وکیل: یادت می‌آید به پلیس چی گفتید؟
مرندی: همین حرف‌هایی که الان توضیح دادم به پلیس هم گفتم.
وکیل: صفحه ۸ در پروتکل ۲۴ ژانویه ۲۰۲۰ بود. بند دوم از بالا و سه بند بعد از آن. نظر من این است که حرف‌هایت فرق می‌کند.
مرندی: شما پرسید: اسم این شخص را کی فهمیدید؟ شنبه شب با کاوه موسوی مصاحبه کردند او این اسم را گفت. گفت: حمید نوری را دستگیر کردند به نام حمید عباسی.
وکیل: من گفتم موکل ما روز نهم دستگیر شد و شما همان شب فهمیدید. جواب دادی آیا درسته؟
مرندی: من فکر می‌کنم خودتان متوجه نمی‌شوید من از قول کاوه موسوی گفتم.
وکیل: این را خواندم کاوه موسوی درست است.
مرندی: بلی مصاحبه او در شبکه «شورای گذار» است.
وکیل: در بازجویی‌تان گفته‌اید اولین تماس‌تان با حمید نوری بهار ۱۳۳۶ بود. درسته؟
مرندی: بلی
وکیل: گفتید او توی بند اومد و خودش را معرفی کرد و گفت من دادیار هستم. درسته؟
مرندی: تقریبا من کامل‌تر گفتم. می‌خواهید من دوباره توضیح دهم؟
وکیل: حالا برمی‌گردم سئوالم را بپرسم. می‌گویید حمید عباسی لباس خاصی داشت؟
مرندی: لباس شخصی داشت. اما پس از ۳۳ سال چه می‌دانم. اما می‌دانم که لباس شخصی داشت.
وکیل: منظور تان از لباس شخصی چیست؟
مرندی: لباس معمولی تنش بود نه لباس پاسداری. اگر لباس پاسداری داشت ذهنم را بیش‌تر می‌گرفت. اما لباس پاسداری نداشت.
وکیل: کفش‌هایش را دقت کردید؟
مرندی: من یادم نیست چه کفشی داشتم. چرا باید کفش‌های حمید عباسی را بدانم.
وکیل: آیا یادت می‌آید برای پلیس درباره کفشش چی گفتید؟
مرندی: نه یادم نیست.
وکیل: با اجازه دادگاه می‌خوانم. صفحه ۳۴: علایم خاصی داشت مثلا در مورد حرکت کردن. پلیس پرسید. شما گفتید: بلی. گفتید: همیشه کفش‌های ورزشی پایش بود. گفتید: دمپایی مانند بود. پشت کفش‌هایش را تا کرده بود. برداشت من این است که شما درباره کفشش توضیح داده بودید اما امروز می‌گویید نمی‌دانید؟
مرندی: همه حرف‌ها را گفتم نه روز اول. پلیس پرسید درباره نوری توضیح دهید من توضیح دادم. نه روز اول که شما از من سئوال کردید.
وکیل: شاید سوء تفاهم شده. ولی درسته پشت کفشش را می‌خواباند؟
مرندی: بلی درست است.
وکیل: اسم عرب را شنیدید. گفتی من نام عرب را شنیده بودم اما هرگز ندیده بودم. درسته؟
مرندی: بلی من عرب را ندیده بودم فقط درباره‌اش شینده بودم.
وکیل: چیزی که برای من مشخص نشده بود این است که او کدام زندان کار می‌کرده؟
مرندی: گوهر دشت و اوین.
وکیل: این جور که من متوجه شدم شما در بند ۲ بودید. عباسی و ناصریان ۱۰ مرداد آمدند سئوال و جواب کردند. درسته؟
مرندی: ۱۰ مرداد لشکری ما را از بند بیرون برد سپس ناصریان و عباسی از ما بازجویی کردند.
وکیل: پس دهم مرداد لشکری شما را بیرون برد؟
مرندی: بلی.
وکیل: یعنی می‌برد پیش عباسی و ناصریان؟
بلی: ناصریان و عباسی در بیرون بازحویی می‌کردند.
وکیل: چه جوری بازحویی می‌کردند؟
مرندی: با یک فاصله‌ای ناصریان و عباسی از من سئوال کردند.
وکیل: ایرج مصداقی را می‌شناسید؟
مرندی: بلی بند ۲ بود.
وکیل: ۱۰ مرداد وقتی که از شما بازجویی می‌کنند شاهدی وجود داشت؟
مرندی: پس از بازجوییمرا بردند به انفردادی. من دیگه کسی را ندیدم. ولی زمانی که ما را می‌بردند آن‌هایی که بیش از ده سال حبس داشتند بیرون بردند.
وکیل: شما در نزد پلیس از کسانی نام بردید؟
مرندی: نه خیر من ۱۰ مرداد نام کسی را نبردم.
وکیل: آیا شما به پلیس گفتید کسی شما را در بازجویی دیده است؟
مرندی: بلی من ۱۵ مرداد را گفتم نه دهم مرداد را.
وکیل: وکیل فعلا دهم است. اسم‌هایی که در نزد پلیس بردید چرا این‌جا نمی‌گویید؟
مرندی: من اسم‌ها را نگفتم تاریخ را گفتم.
وکیل: ۱۰ مرداد چه کسی شما را بازجویی می‌کرد؟
مرندی: بالای ده سال حبس گرفته‌ها همه بیرون بودیم. الان کسی یادم نیست.
وکیل: رضا فلاح را می‌شناسید؟
مرندی: بلی او را می‌شناسم.
وکیل: محمد خدابنده‌لویی را هم می‌شناسید؟
مرندی: بلی اسمش را آوردم. اما وی ربطی به تاریخ ۱۰ مرداد ندارد.
وکیل: خدابنده‌لویی چی؟
مرندی: وی اوین بود نه گوهردشت. من گفتم او کور شده بود.
وکیل: شما را دهم مرداد می‌برند به سلول انفرادی. تا آن‌جا که من فهمیدم شما از دهم تا دوازدهم در سلول انفرادی بودید؟
مرندی: بلی از دهم تا ۱۳ مرداد.
وکیل: بعد می‌برند فرعی.
مرندی: بلی.
وکیل: بعد شما را می‌برند به کریدور مرگ؟
مرندی: بلی درسته.
وکیل: ۱۵ مرداد شما هم به کریدور مرگ میری و هم هیات مرگ؟
مرندی: بلی
وکیل: لوکال دادگاه کجا بود؟ آیا همیشه آن‌جا دادگاه بود یا قبلا لاکال دیگری بود؟
مرندی: کمیته مرگ طبقه اول گوهر دشت قرار دارد. زندانیان را به آن کریدور می‌آوردند و نزدیک دادگاه می‌نشاندند. ما به آن‌جا می‌گفتیم سمت راست. این هیات مرگ در جایی نشسته بود که دو اتاق داشت: یکی بزرگ و دیگری کوچک بود. افراد را از کریدور می‌بردند به اتاق مرگ. بعد از چند دقیقه بیرون می‌آوردند اگر اعدامی بود سمت چپ کریدور و اگر اعدامی نبودند سمت راست می‌نشاندند. گروه‌های ۱۰ تا ۱۲ نفری را می‌بردند ته کریدور و سپس برای اعدام به حسینیه می‌بردند. تقریبا وسط‌های زندان بود اما من دقیقا آشنایی به نقشه آن‌جا ندارم. من فقط این‌ها را دیدم.
وکیل: بحث من درباره لوکال دادگاه است. آیا این لوکال همیشه به‌عنوان سالن دادگاه بود یا مصرف دیگه‌ای هم داشت؟
مرندی: من یک بار آن‌جا رفتن و نمی‌دانم. بیش‌ترش را از حمید نوری بپرسید.
وکیل: در پلیس چه گفتید؟
مرندی: من گفتم این‌جا دست پاسدارها بود. بیش‌تر را نمی‌دانم.
وکیل: در ص ۷۲ بازجویی شما در پلیس آمده است: ما را یک طبقه پایین بردند. آن بخش را عوض کرده بودند و یک بخش آن را دادگاه کرده بودند.
مرندی: الان هم می‌گویم دو اتاق داشت و مانند یک آپارتمان کوچک بود و توالت هم داشت.
وکیل: بحث این است که شما چشم‌بند داشتید با این حال لشکری و عباسی و ناصریان را دیده‌اید. از مدیریت زندان کس دیگری را هم دیدید؟
مرندی: من در بازپرسی و هم در دادگاه گفتم من این سه نفر در دوره اعدام‌ها را دیدم. پاسدارهای دیگر هم بودند.
وکیل: آیا از مدیریت زندان کس دیگری را هم دیدید؟
مرندی: من این سه نفر را دیدیم اما نمی‌دانم کس دیگری هم بود یانه. شما منظورتان چیست؟
وکیل: منظور این است که آیا شما کس دیگری را هم دیدید که پست رده بالا داشته باشد؟
مرندی: من این سه نفر را می‌شناختم.
وکیل: دفعه قبل اسم حاجی محمود را بردید؟
مرندی: من در جواب دادستان از حاجی محمود اسم بردم. شما درباره کریدور مرگ می‌گویید در حالی که من ایشان را آن‌جا ندیدم.
وکیل: شما در نزد پلیس اسمی از جاجی محمود نیاوردید؟
مرندی: شاید آورده باشم اما در چه جایی و چه شرایطی؟ اما آن روزها این سه نفر خیلی فعال بودند.
وکیل: آیا آن روز صدای حاجی محمود را شنیدید؟
مرندی: من یادم نمی‌آید به پلیس چی گفتم باشم. اما آن روز همه پرسنل زندان فعال بودند.
وکیل: حاجی محمود دارای چه سمتی بود؟
مرندی: من شنیدم فرمانده پاسدارها بود. من این‌طوری شنیدم.
وکیل: من باید صفحه ۷۲ را بخوانم چون حرف‌های مرندی ضد و نقیض است. این‌طور گفتید که من نشسته بودم کلی آدم بود ناصریان صدای قوی داشت و حمید نوری نیز نقش فعال داشت و داوود لشکری هم رییس زندان بود. نفر چهارم هم حاجی محمود بود که مسئول امنیت زندان بود.
مرندی: بلی گفتم این‌ها هر روز پست و مقام دیگری برای خود درست می‌کردند.
وکیل: هنوز ۱۶ مرداد هستیم. شما چشم‌بند هم داشتید. بعد توضیح دادید با وجود چشم‌بند مشاهداتی داشتید. پیش پلیس کروکی کشیدید. حال سئوال من این این است که شما کجا نشسته‌اید. ۵ فوریه ۲۰۲۰ در بازجویی پلیس این کروکی را کشیده‌اید. یادت می‌آید؟
مرندی: بلی.
وکیل: تو هم راهرو «آ» نشستید و هم «ب» نشستید؟
مرندی: توصیح بدهم. از این سمت می‌آیید می‌گویند سمت راست. این خط‌هایی که من کشیده‌ام زندانی‌ها می‌نشستند. آن‌ها را از این‌جا می‌بردند به اتاق مرگ. از این‌جا که بیرون می‌آوردند اعدامی بودید می‌بردند سمت چپ کریدور. این انتها هم حسنیه مرگ است. من به پلیس گفتم من این‌جا نشسته بودم و «آ» به معنی این نبود که من آن‌جا نشسته بودم. ما را بیرون آوردند من و طاهر وضع‌مان روشن نبود این‌جا نشسته بودیم. طاهر ۱۵ مرداد اعدام شد.
وکیل: طرف «ب» اعدام می‌شدند؟
مرندی: بلی.
وکیل: شما سمت «ب» بودید اما اعدام نشدید؟
مرندی: من نمی‌دانم چرا مرا آن‌جا نشانده بودند. شاید بلاتکلیف بودم.
وکیل: شما حمید عباسی را دیدید؟
مرندی: گفتم صدایش را شنیدیم و دیدم. من همین را به پلیس گفتم و هم به دادگاه.
وکیل: ص ۱۱۲ در بازجویی پلیس گفته‌اید: دو بار صدای حمید نوری را شنیده‌اید. او اسامی کسانی را می‌خواند. در صفحه ۱۳۳ پلیس می‌پرسد: شما فقط صدایش را شنیدید. گفتید: بلی...
مرندی: من به صدای حمید عباسی تاکید کردم چون که دو سال قبل از آن حمید عباسی را می‌شناختم. اما از زیر چشم‌بند همه بدن او را ندیدم فقط بخشی از بدنش را دیدم.
وکیل: آیا درباره اعدام چیزی می‌دانستید؟
مرندی: من چیزهایی که دیدم و شنیدم فقط گفتن این که مجاهد است آن‌ها تصمیم خود را می‌گرفتند. این‌ها را از کسانی شنیدم که اعدام کردند. خمینی هنگامی که حکم مرگ مجاهدین را داد آن چیزی که من می‌دانم دوستان من به‌خاطر نام مجاهدین اعدام شدند. من از تصمیمات کمیته مرگ خبر ندارم.
دادستان: وکلا سئوال دیگری ندارند. بازجویی تمام شد. نصرالله مرندی تشکر که به این جلسه دادگاه آمدید.
مرندی: تشکر می‌کنم فرصتی شد حرف‌هایم را بزنم.
دادستان: اکنون مسعود اشرف سمنانی شاکی بعدی است.
دادستان: پس از سئوالات دادستان وکلای مدافع هم سئوال می‌کنند.
دادستان: وکیل شاکی یان مارشون شروع می‌کند.
یان مارشون: وی از بازماندگان کشتار دهه شصت است. از اولین نفرهاست که پلیس از وی بازجویی کرده. ۱۹۸۲ دستگیر شده به‌دلیل هواداری از مجاهدین. پس از ۵ دقیقه دادگاه به ۷ سال زندان محکوم شد و در سال ۱۹۸۹ آزاد شد. در قزل حصار و گوهردشت زندانی بود. تقریبا شش ماه قبل از کشتارها به قزل‌حصار فرستادند. خودش درباره حمید نوری قبل از اعدام‌ها و بعد از اعدام‌ها دیده است. دو بار به هیات مرگ بردند.
اشرف سمنانی گفت: ما ۳۰ نفر بودیم به یک سالن دیگر بردند که طبقه هم کف بود. سپس منتقل کردند به بند فرعی. تا زمان اعدام‌ها ما آن جا بودیم. در این دوره من دو سه بار حمید نوری را با ناصریان دیدم و...
مسعود اشرف سمنانی در این جلسه محاکمه گفت که بدون چشم‌بند، حسینعلی نیری، مرتضی اشراقی و اسماعیل شوشتری را در هیات مرگ دیده است.
او هم‌چنین تایید کرد که در جریان مصاحبه تلویزیونی که شرط آزادی بود ناصریان(محمد مقیسه) و حمید عباسی(حمید نوری) را نیز بدون چشم‌بند دیده است.
به‌گفته مسعود اشرف سمنانی، در جریان مصاحبه و اعتراف‌گیری از زندانیان که در حسینیه زندان گوهردشت انجام می‌شد حمید عباسی حضور داشته و زندانیان دیگری روی زمین می‌نشستند: «می‌خواستند ما ببینیم که یک زندانی چه‌طور مواضع گروهش را زیر سئوال می‌برد.»
مسعود اشرف سمنانی در طراحی و ترسیم نقشه‌های زندان گوهردشت که در کتاب «ایرج مصداقی» منتشر شده و در بخشی از بررسی جرایم حمید نوری در دادگاه به آن‌ها استناد می‌شود، نقشی موثر داشته است.
این زندانی سیاسی سابق که در حال حاضر در سوئد زندگی می‌کند و تابعیت این کشور را دارد، از اتفاق‌های رخ داده در سال‌های زندان به شدت آسیب روحی دیده و چنان‌چه وکیل مشاورش می‌گوید، هم‌چنان نزد روان‌شناس می‌رود.
مسعود اشرف سلمانی در خصوص انتقال به زندان گوهردشت به دادستان گفت: «من در بهمن۱۳۶۶ به زندان گوهردشت منتقل شدم. علت انتقال‌مان هم این بود که در بند۳ زندان اوین در اعتراض به شرایط و وضعیت‌مان دست به اعتصاب غذا زدیم.»
این زندانی سیاسی سابق گفت در بدو ورود به زندان گوهردشت کرج، در صورتی که اتهام خود را مجاهدین بیان می‌کردند، به‌شدت کابل می‌خوردند: «کابل را روی پا می‌زدند چون ما دمپایی به پا داشتیم. من اتهامم را هواداری گفتم و وقتی گفتند هواداری چی؟ گفتم هواداری از منافقین. برای همین هم کابل نخوردم و به بند برگشتم.»
مسعود اشرف سمنانی در خصوص اولین مواجهه خود با هیات مرگ در زندان گوهردشت این‌چنین روایت کرد: «دو سه ساعت بعد از بازگشتن به بند، ناصریان آمد و من را به اتاق هیات مرگ برد. من را روی یک صندلی نشاند و من که چشم‌بندم را برداشتم، در درجه اول سه نفر را روبهروی خودم دیدم؛ اشراقی که دادستان بود، نیری که ملا بود و وسط نشسته بود و کسان دیگری هم بودند، از جمله شوشتری...»
به گفته مسعود، نیری در هیات مرگ از او پرسیده بود چه اتهامی دارد و او تکرار کرده بود هواداری از سازمان: «او گفت کدام سازمان؟ گفتم خودتان که می‌دانید. اما آخر سر گفتم منافقین. گفت تقاضای عفو می‌کنی؟ حاضری مصاحبه تلویزیونی بکنی؟ گفتم بله و بعد نیری به من گفت برو یک متن بنویس برای مصاحبه.»
مسعود اشرف سمنانی گفت تعبیر او از واژه عفو این بود که آزاد می‌شود درحالی که عفو به‌معنای این بود که اعدام نخواهند شد.
مسعود گفت هنگام خروج از اتاق هیات مرگ، حمید نوری را دیده بود که در حال خواندن اسامی برخی زندانیان بوده که برای اعدام برده می‌شدند.
این زندانی سیاسی سابق در دومین نوبت حضورش در برابر هیات مرگ، متنی دو سه خطی به‌همراه برده که در آن سازمان مجاهدین خلق را محکوم کرده بود: «برگه را دادم و نیری خواند. پوزخندی زد که آقایان ببینید چی نوشته است و آن چه را من نوشته بودم، بلند خواند. بعد به من گفت که این به درد نمی‌خورد. من گفتم خب شما بگویید چه بنویسم. دیگر داشتم بلند می‌شدم تا بروم که نیری به ناصریان گفت حاج‌آقا یک برگه بدهید بنویسد.»
مسعود اشرف سمنانی گفت هنگامی که می‌خواسته متن پیشنهادی هیات مرگ را بنویسد، چشم‌بندش را کمی بالا زده و یک بار دیگر حمید نوری را دیده که گروهی از زندانیان را به صف کرده و برای اعدام می‌برده است.
وی هم‌چنین گفت که در طول دو سه ساعتی که در راهروی مرگ نشسته بود، شاهد رفت‌وآمد ناصریان، حمید عباسی و دیگر پاسدارها بوده تا این که ناصریان که امروز با نام قاضی محمد مقیسه شناخته می‌شود، به دنبال او آمده است: «اول فکر کردم که من را هم برای اعدام می‌برد اما از راه‌پله رفتیم و من را برد به یک انفرادی. آن‌جا ناصریان من را کتک زد … مشت، لگد … بعد هم گفت که حتما فردا باید بروی و مصاحبه کنی.»
مسعود اشرف سمنانی گفت در حدود یک ماه و نیم در آن سلول انفرادی زندانی بوده و از بیرون خبر نداشته است.»
او از افرادی نام برد که بر اثر شکنجه و ضربات کابل بدن‌شان کبود شده بود و در نهایت وقتی به سالن دو زندان کرج منتقل شده بودند، حدود شاید ۱۰۰ تا ۱۵۰ نفر از جان‌به‌در بردگان از اعدام‌ها را آن‌جا دیده بود.
مسعود اشرف سمنانی چندین بار در طول ادای شهادت خود گفت از اجرای اعدام‌ها مطلع بوده و به همین دلیل هم نسبت به اتفاقات پیرامونش توجه نشان می‌داده است: «فضا شلوغ بود و شمار زیادی زندانی این‌جا، این‌جا و این‌جا(روی نقشه نشان می‌دهد) در راهرو نشسته بودند. این که ناصریان و عباسی چه می‌کردند را من وقتی خودم را بردند پیش هیات مرگ فهمیدم. ناصریان من را برد اما آن جا چیزی نگفت. درباره هیات هم من از قبل از طریق مورس فهمیده بودم که ملایشان نیری است و پورمحمدی هم هست. به‌همین خاطر هم می‌توانستم حدس بزنم با چه کسانی روبه‌رو هستم.»
او گفت شاهد بوده که در دست پاسدارها کیسه‌های کوچکی حاوی ساعت، انگشتر و کاغذ تا شده بوده است: « فهمیدم این‌ها باید برای کسانی باشند که اعدام شده‌اند.»
مسعود در پاسخ به سئوال دادستان پرسید چه‌طور چنین نتیجه‌ای گرفته است، گفت: «قبلش به ما خبر داده بودند و بعد هم که این بچه‌ها را می‌بردند، دیگر نبودند و ما هیچ خبری از آن‌ها نداشتیم و هیچ‌وقت هم خبری از آن‌ها نشد.»
وی اما بعد از اعدام‌ها و آزادی از زندان هم حمید نوری را دیده است. او در پاسخ به سئوال دادستان در این زمینه گفت: «بعد از اعدام‌ها من به زندان اوین منتقل شدم. آن زمان شرط آزادی، انجام مصاحبه ویدیویی بود اما وقتی آزاد شدم، نمی‌دانم به چه دلیلی این مصاحبه انجام نشد. بعد زنگ زدند که برای انجام مصاحبه بیا و وقتی من رفتم اوین، برای اولین بار بدون چشم‌بند وارد شدم و ناصریان(محمد مقیسه) من را تحویل حمید عباسی(حمید نوری) داد. او مرا برد به حسینیه و مصاحبه در آن‌جا انجام شد.»
به‌گفته مسعود اشرف سمنانی، در جریان مصاحبه و اعتراف‌گیری از زندانیان که در حسینیه زندان گوهردشت انجام می‌شد حمید عباسی حضور داشته و زندانیان دیگری روی زمین به تماشا می‌نشستند: «می‌خواستند ما ببینیم که یک زندانی چه‌طور مواضع گروهش را زیر سئوال می‌برد.»
اشرف سمنانی می‌گوید که دو بار به هیات مرگ برده شده است: «ناصریان(محمد مقیسه) مرا به اتاق هیات مرگ برد. چشم‌بندم را برداشتم و سه نفر را روبهروی خودم دیدم. اشراقی که دادستان بود، نیری که ملا بود و وسط نشسته بود و کسان دیگری هم بودند از جمله شوشتری. نیری از من پرسید که هوادار چه گروهی هستی؟ من گفتم هوادار سازمان. او گفت کدام سازمان؟ گفتم خودتان که می‌دانید اما آخر سر گفتم منافقین. گفت تقاضای عفو می‌کنی؟ می‌دانستم اعدام‌ها در جریان است. گفتم که چیزی از حکمم نمانده و تا شما کارهای اداری‌اش را بکنید آزاد می‌شوم. او گفت که حالا شاید زودتر آزاد شدی. من گفتم اگر این‌طور است بله.بعد گفت حاضری مصاحبه بکنی با تلویزیون؟ گفتم بله. نیری به من گفت برو یک متن بنویس برای مصاحبه.»
او سپس از مرتضی اشراقی و نقش او در هیات مرگ گفت: «اشراقی به من گفت که تو اگر با منافقین نیستی بگو که چه کسانی در زندان سر موضع هستند؟ گفتم من مریضم که واقعا هم بودم. گفتم میگرن دارم، معده‌ام مریض است و خیلی در جریان نیستم که در زندان چه می‌گذرد. اشراقی رو کرد به نیری و گفت که حاج‌آقا این سگ منافق است.»
مسعود اشرف سمنانی هنگام خروج از اتاق هم، حمید عباسی را «مشغول خواندن نام برخی زندانیان که برای اعدام برده می‌شدند» دیده است.
او می‌گوید که در راهروی مرگ برای نوشتن آن برگه، چشم‌بندش را کمی بالا زده و خیلی چیزها را دیده است: «دو سه ساعتی آن‌جا بودم و رفت و آمد ناصریان (محمد مقیسه)، حمید عباسی(حمید نوری) و دیگر پاسدارها را می‌دیدم. ناصریان آمد دنبالم و من را برد به یک انفرادی. ناصریان مرا کتک زد، مشت، لگد زد و گفت که حتما فردا باید بروی و مصاحبه کنی. برو و متن مصاحبه‌‌ات را بنویس.»
ابراهیم رئیسی، ریيس‌جمهوری اسلامی ایران، در پرونده اعدام هزاران زندانی در تابستان سال ۱۳۶۷ یکی از اعضای هیات مرگ بود که احکام اعدام را صادر می‌کردند.
حمید نوری تاکنون اتهامات مطرح شده را رد کرده است. به‌گفته وکیل او، موضع حمید نوری این است که «این اعدام‌ها هرگز رخ نداده است و نمی‌تواند اتهامات را بپذیرد.»
نوزدهمین جلسه این دادگاه، روز چهارشنبه ۲۲ سپتامبر ۲۰۲۱، ادامه خواهد یافت.
بهرام رحمانی