خدامراد فولادی: چپ ِ روسی الاصل!

چپی که اصلییت و اصالت ِ سیاسی ایدئولوژیک اش را از روسیه ی اوایل ِ سده ی بیستم و« سوسیالیسم ِ روستایی ِ» بلشویکی-شورایی گرفته وآن را همچنان تا به امروز با تعصب حفظ نموده و در میان ِ گرایش ها و شعبه های مختلف بالقوه یا بالفعل ِ توده ایستی تبلیغ و ترویج نموده و یارگیری کرده است، که با توجه به اصل و نسب ِ برخاسته از روسیه ی عقب مانده ی آن می توان موجودییت ِ تاریخی دورانی اش را روسی الاصل نامید. گرایش ِ عقب مانده ای که نه در ماتریالیسم ِ دیالکتیک جایگاهی دارد و نه در ماتریالیسم ِ تاریخی.
چپ در اینجا و در واقعییت شامل ِ تمام ِ افراد و تشکیلات هایی می شودکه خود را «کمونیست» و « مارکسیست- لنینیست» می نامند، که به دلایلی که بارها درنقدهای ام بر لنین و لنینیسم نوشته ام نه تنها کم ترین نسبت و خویشاوندی با مارکس و مارکسیسم ندارند بلکه کاملن در نقطه ی مقابل ِ این جهان بینی و جهان شناسی ِ تکامل گرا قراردارند هرچه قدر هم در حرف وادعا خود را مارکسیست معرفی کنند.
تاکنون ما به قدر ِ کافی این چپ را درعرصه های مختلف ِسیاسی عقیدتی و در نظر و عمل مطالعه و نقد کرده و از آن شناخت کافی در هردو عرصه پیدا کرده ایم. اینجا با یک خصوصییت تا کنون کم دیده شده اش آشنا می شویم ، و آن تعصب به اصالت یا ملییت ِروسی ِ پیدا وپنهان درتحلیل ها وقضاوت های سیاسی آن درباره ی کشورها و ملت هاست که اینک درجانب داری ِ آشکار یا درپرده ی الفاظ و توجیهات از پوتین و تجاوز ِ علنی اش به قلمروی یک کشور ِ مستقل صورت گرفته خودرا نشان می دهد. در اینجا است که ما دوگونه جهت گیری علنی وآشکار، وجهت گیری و حمایت ِ غیر ِ مستقیم و درلفافه را به نفع ِ پوتین مشاهده می کنیم. به این معنا که برخی از تجاوز ِ نیروهای روسی به اکرایین جانبداری ِ علنی نموده و اقدام ِ پوتین را برحق و لازم برای « دفاع از روسیه» دانسته اند. برخی دیگر نیز به بهانه ی دفاع وحمایت ازکارگران ِ کشورهای درگیر درجنگ به طور ِ غیر ِ مستقیم از تجاوز ِ نیروهای نظامی ِ تحت ِ امر ِ پوتین به اکرایین دفاع می کنند. یعنی می خواهند حمایت ِ خود از متجاوز را وجهه ی نظری و به زعم ِ خود مارکسیستی بدهند. اینها با دوپهلو گویی ویکی به نعل ویکی به میخ زدن ناتو را عامل و آغاز کننده ی جنگ دانسته و با این توجیه و تعلیل ِ یک طرفانه آب ِ پاکی روی سر ِ طرف ِ آغاز کننده ی جنگ یعنی پوتین می ریزند.
موضع گیری ِ جانبدارانه ی علنی از سوی توده ای های برای ما شناخته شده صورت گرفته است. توده ای هایی که از1320 و حتا پیش ازآن و از قدرت گیری ِ بلشویک ها در روسیه وبعدتر شوروی، خود را بخشی یا شعبه ای از بلشویک های روسی و عامل ِ تبلیغ و ترویج ِبلشویسم و درعین ِ حال حافظ ِمنافع ِ استراتژیک ِ روسیه ( شوروی) در ایران به حساب می آورده اند. توده ای های امروزی بقایای اکنون ایزوله شده ی آن توده ای هایی هستند که می گفتند به همان دلیل که انگلیس در جنوب منافعی در کشف واستخراج ِ نفت دارد روسیه هم باید درشمال همان منافع را داشته باشد. درحالی که ضدییت شان با « امپریالیسم» هیچ گاه و در هیچ زمانی حتا امروز شامل ِ روسیه نشده است. خود ِ مطرح کردن ِ « امپریالیسم» و عمده کردن ِ آن به عنوان ِ دشمن ِ شماره یک ِ خلق ها و نشانه روی ِ پیکان ِ ضدییت وخصومت با آن، همواره سویه ی جانبداری از منافع ِ اقتصادی و مصالح ِ سیاسی ِ روسیه ( شوروی) داشته است. با چنین سابقه ای است که می گوییم حمایت ِ متعصبانه ی توده ای های ایرانی از پوتین که ادعای بلشویک بودن هم ندارد، فقط در چارچوب ِ دفاع از منافع ِ همسایه ی شمالی صورت می گیرد که به سیاست ِ راهبردی و مادام عمری ِ توده ای ها و توده ایسم تبدیل شده است. ( توده ای و توده ایسم در مفهوم ِ سیاسی یعنی طرفدار و مدافع ِ توده های زحمت کش ِ روستایی و شهری – البته در حرف و ادعا-. این تعریف شامل ِ دیگر دار و دسته ها و تشکیلات های مخالف ِ حزب ِ توده اما با همین خصوصییت ِ سیاسی هم می شود.) یعنی به عبارت ِ دیگر جانبداری ِ غیر ِ علنی ِ تجاوز ِ نیرو های روسی به اکرایین با همان توجیه و تعلیل و تحلیل ِ توده ایستی - ضد ِ امپریالیستی از سوی دیگر چپ های پیرو ِ بلشویسم ِ روسی که خود را مدافع ِ زحمت کشان ، و پیشتازان ِ اردوگاه ِ داس و چکش درعصر ِ تکنولوژی ِ ماهواره واینترنت یعنی عصر ِ پیشرفته ترین ابزارودستآوردهای کارو تولید و پیشرو ترین و آگاه ترین نیروهای مولد ِ انسانی به شمار آورده و با این ادعا و این تعریف از خود، و این عملکردها، درکنار ِهمان توده ای های سابقه دار دراصالت ِروسی بلشویکی ِعقب مانده از دوران قرار می گیرند. این چپ ِ در ادعا غیر ِ توده ای اما در عمل توده ای، یا نمی داند یا می داند وخودش را به آن راه می زند که در جنگ ِ روسیه با اکرایین، این طرف ِ روسی بود که بدون ِ اعلان واعلام ِ قبلی با اکرایینی ها وارد ِ جنگ ِ تجاوزکارانه و درواقع کشورگشایانه شد ،در حالی که از سوی اکرایین دفاع از قلمروی جغرافیایی سیاسی ِ خویش است. از این رو نمی توان دو سویه ی درگیری را به یکسان محکوم نمود یا بدترازآن،اکرایین راعامل ِ امپریالیسم و ناتو دانست که پوتین برای محافظت از روسیه پیشدستی کرد وجلوی تجاوز ِناتو را گرفت. در پاسخ به این ادعای خیالبافانه و توجیه کننده ی عمل ِ تجاوزکار ِ اصلی باید گفت اولن اکرایین هنوز به عضوییت ِ رسمی ِ ناتو در نیامده، و ثانیین حتا اگر عضو ِ ناتو هم بود بازهم تجاوز نه از سوی اکرایین بلکه از سوی روسیه ی پوتینی صورت گرفته است که با هیچ بهانه تراشی یی توجیه پذیر نخواهد شد. از این رو، لشکرکشی ِ پوتین به اکرایین یک تجاوز ِ علنی به قلمروی یک کشور ِ مستقل ، و از سوی اکرایینی ها دفاع ازخانه و خان و مان ِ خویش است. به علاوه، محکوم نمودن ِ متجاوز و مورد ِ تجاوز به یک اندازه با هر توجیهی، چیزی جز تایید ِ تجاوز و حمایت ِ غیر ِ مستقیم از متجاوز نیست. خود ِ مطرح کردن ِ ناتو درجنگی که آغازکننده وادامه دهنده اش پوتین است صرفن با هدف ِ چراغ ِ سبز نشان دادن به تجاوز و تجاوزکار است. به علاوه مگر « چپ» وکیل ِمدافع ِ روسیه و پوتین است که برای تبرئه اش از تجاوز دلیل ارائه می دهد؟ چپ اگر بی طرف باشد و مدافع ِ تجاوز نباشد، باید اولن آغاز کننده ی جنگ ِ تجاوزکارانه رابا تشخیص ِ اهداف و نیات و موازنه ی نیرو و توان ِ نظامی ِ هردو طرف ِ درگیر با تکیه بر فاکت ها وداده های آماری که افشا کننده و بیانگر ِهدف ِ از پیش طرح ریزی شده و آماده گی ِ بالقوه ی تجاوزگر است محکوم نموده، و ثانیین اگر خیلی دلسوز ِ طبقه ی کارگر ِ دوکشور است به کارگران ِ روسیه ی از هر لحاظ قدرت مند تر از اکرایین هشدار دهد که این جنگی که از سوی پوتین طرح ریزی شده و به مرحله ی عمل درآمده یک لشکرکشی تمام عیار برای تصرف ِ قلمرو و علیه هم طبقه ی کارگر ِ اوکرایین و هم طبقه ی کارگر ِ روسیه است، بی آن که با پیش کشیدن ِناتو و ایجاد ِ مغلطه موجب ِرد گم کردن و فراموش نمودن ِ عمل ِ تجاوزکارانه ی حکومت ِ پوتین و روسیه شود.
اما از جنبه ودیدگاه ِ نظری هم، مارکسیسم بنابر خصلت ِ تکامل گرایانه اش هیچ جنگی را نه تنها تایید نمی کند بلکه به شدت با آن مخالف است. زیرا که: جنگ بیش ترین آسیب و زیان را به نیروهای مولده یعنی ابزار و وسایل ِ تولید و طبقه ی کارگر می رساند و از این رو، مانع ِ تکامل ِ جامعه یا جامعه های درگیر در جنگ می شود. درواقع، راه ِ غیر ِ سرمایه داری ِچپ ِبلشویک که آن را به غلط و وارونه گویانه راه ِ رشد می نامند، نه نگرانی از تکنولوژی و ابزار ِ تولید ِ پیشرفته دارد و نه از این رو نگران ِ نیروهای مولد ِ پیشرو وآگاه و ازجمله طبقه ی گارگراست. چراکه از دیدگاه ِ کوتاه مدت و بلند مدت ِ آنان تشکیلات ِ خودشان و روستاییان ِ نا آگاه می توانند جایگزین ِ هم نیروهای مولد و هم طبقه ی کارگر شوند و ساختمان ِ سوسیالیسم و کمونیسم را بدون ِ نیاز به تکنولوژی ِ پیشرفته ی سرمایه داری و پرولتاریای شهری از نو- یعنی از هیچ!- بسازند. به همین دلیل هم هست که آنها از پوتینی حمایت می کنند که آموزش دیده ی بلشویسم است و برای رسیدن به اهداف کشورگشایانه اش عزم به نابودی ِ اکرایین گرفته و تهدید به استفاده از بمب اتمی کرده است.
سوآل ِ مهم از چپ ِ علنی یا غیر ِ علنی مدافع ِ پوتین این است: پوتین نه به قول ِ شما مارکسیست لنینیست است، نه کمونیست و نه حتا دموکرات. پس دلیل ِ جانبداری تان ازچنین فردی که حتا یک خصوصییت از خصوصیات ِ ادعایی شما را هم ندارد چیست جز آن که هم شمای تربیت شده در مکتب ِ بلشویسم و هم اوی آموزش دیده در مکتب ِ بلشویسم یک وجه مشترک دارید و آن : اصالت ِ روسی یا «روسی الاصل » بودن تان است؟! اصالتی که نه در نهاد و ساختمان ِ ژنتیک- انسانی، بلکه در نهاد و ساختار ِ سیاسی- ایدئولوژیک ِ مشترک تان است.

خدامراد فولادی
چالشی دیالکتیکی ماتریالیستی با متافیزیک ِ تقی روزبه
توضیح ِ افزوده:
در مقاله ی « سندروم ِ انقلاب ِ بهمن و ضرورت ِ بازسازی ِ مفهوم ِ انقلاب » ( بخش ِ اول)، آقای روزبه وعده می دهد که می خواهد مفهوم ِ انقلاب را بر خلاف ِ آنچه تاکنون از آن برداشت شده بازسازی نماید و معنا و مفهوم ِ جدیدی به آن بدهد. آیا واقعن چنین است و درک و برداشت و تعریف ِ روزبه از انقلاب متفاوت است با آنچه تا کنون در میان ِ جریان ِ موسوم به چپ و حتا نظرات ِ پیشین ِ خود ِ او رایج بوده است؟ روزبه در مقاله ای که قرار است مفهوم ِ بازسازی شده ای از انقلاب به دست دهد، همان تعریف ِ تکراری وکلیشه وار ِصدسال قبل تا به امروز ِ لنین و لنینیست ها را برای صدهزارمین بارتکرار می کند وهمین تعریف از بس تکرار شده ی نخ نما را جدیدترین وحی ِ نازل شده ی خویش می داند. تعریفی که معتقداست انقلاب زمانی رخ می دهد که پایینی ها نخواهند و بالایی ها نتوانند. روزبه همین تعریف ِ آنکادر شده و جاخوش کرده در حافظه را در لفافه ی واژه گان و اصطلاحات ِ بی ربط با این تعریف، مانند ِ دیالکتیک و منفییت و ایجابییت ِ دیالکتیکی! می پیچد وبه عنوان ِتعریف ِ نوسازی شده ی انقلاب به خواننده تحویل تحویل می دهد. او می نویسد: « وقتی که معادله ی توازن ِ نیرو به دلیل ِ نخواستن ِ پایینی ها{ یعنی نیروی مغلوبی که اراده کرده آنچه را که هست نخواهد و خودرا از زیر ِ سلطه ی بالایی ها دربیاورد }، و نتوانستن ِ بالایی ها{ یعنی نیروی غالبی که پایینی های تاکنون مغلوب علیه اش برخاسته و او خلع ِ اراده شده و ناتوان ازمقابله با آن ها و حفظ ِ موقعییت ِ برتر خویش است} به هم بخورد. چنان که مشهود است طبق ِ این معادله، این نخواستن و نارضایتی ِ انباشته شده از وضعییت ِ موجود است که موتور ِ اصلی ِ خیزش ها را تشکیل می دهد و پتانسیل ِ اصلی ِ انقلابات هم اساسن از همین خصلت ِ منفی علیه ِ ساختارهای موجود سرچشمه می گیرد. »( پایان ِ نقل ِ قول.). این که شد توضیح ِ همان تعریف ِ صد سال قبل ِ لنین از انقلاب با کم و زیاد کردن ِ چند واژه ی لنینی و غیر ِ لنینی!
جناب ِ روزبه! این که جنابعالی تعریف ِصد وچند سال قبل ِ لنین از انقلاب را مدام تکرار کنی و بخواهی باهمان درک و برداشت ِ ایده آلیستی متافیزیکی ِ اراده گرایانه و ضد ِ دیالکتیکی و ضد ِ تکاملی به انقلاب ِ مورد ِ نظر ِ فرقه سالاران ِ اراده گرا وجهه ی نوینی ببخشی معنای اش بازسازی ِ مفهوم ِ انقلاب است یا تکرار ِ مکررات ِ سرتاته نادرست ِ دار ودسته های درکمین ِ قدرت ِ سیاسی؟
پایینی ها و بالایی ها که کانون و محور ِنظروری های تقی روزبه در تمام ِ مقاله های ایشان است مفهومی ذهنی تخیلی از افرادی بی هوییت و فاقد ِ شناسنامه ی تاریخی دورانی است که هرکس در هر موقعییت اجتماعی یا سیاسی با هر قصد و نییتی می تواند برداشتی خودویژه و اراده مندانه و درواقع منفعت جویانه از آن داشته باشد. مفهومی غیر ِ تاریخی و نامشخص مانند ِ ساکنان ِ سفلا و علیا ( پایین وبالا)ی بی چهره و بی هوییت ِیک روستای عقب مانده ی قرون ِ وسطایی یا حتا امروزی در روستا ها و روستا- شهرهای دورافتاده ی ایران.
انقلاب ِ مورد ِ نظر و مورد ِ عمل ِ روزبه نیز نه انقلاب ِ تاریخی دورانی ِ زمان ِ ما – که محصول و برآمد ِ همستیزی ِ دیالکتیکی ِ کار ِ اجتماعی و مالکییت ِ خصوصی بر وسایل ِ تولید است- بلکه نتیجه ی رقابت بر سر ِ هژمونی داشتن ِ عده ای از اهالی ِ روستا بر عده ی دیگری از اهالی است، که نتیجه اش قطعن ادامه ی همستیزی ِ غیر ِ دیالکتیکی و غیر ِ تکاملی ِ اهالی برسر ِ هژمونی یا حاکمییت ِ بلامنازع ِ عده ای بر عده ای دیگر، یا درواقع در گستره ی جامعه و کشور بر سر ِ مالکییت ِ مادام عمر بر حاکمییت و دولت است و نه با هدف ِ لغو ِ هرگونه مالکییت بر حاکمییت که فرجام و غایت اش لغو هرگونه مالکییت ِ طبقاتی بر حاکمییت، و برقراری ِ جامعه ی بی طبقه و بی دولت است.
واقعییت این است که روزبه واژه یدیالکتیک را وارد ِ بحث می کند تا خواننده گمان کند او دارد بحث ِ علمی عقلانی و تکامل گرایانه می کند – چیزهایی که به گواهی ِ تمام ِ نوشته های اش به هیچ کدام از آنها اعتقاد ندارد و خودش هم این بی اعتقادی را کتمان نمی کند.- ، در حالی که دیالکتیک برای او فقط یک واژه است برای آنکه متافیریسم ِحاکم برتفکر ِخود را لاپوشانی نماید و ژست ِ ترقی خوواهانه یا به عبارت ِ دیگر روشنفکرانه بگیرد، وگرنه دیالکتیک به خصوص دیالکتیک ِ ماتریالیستی بیان ِ وحدت ِ دو نیروی مادی ِ همستیز است دریک پدیده ی معین و مشخص مانند ِ جامعه ی انسانی در دوران سرمایه داری که یگانه علت و عامل ِ همستیزی ِ منجر به انقلاب ِ آن همستیزی ِ کار ِ اجتماعی و مالکییت ِ خصوصی بروسایل ِ تولید است که هیچ ربطی به نخواستن و نتوانستن ِ اراده مندانه و ناقانون مند ِ پایینی ها و بالایی های بی هوییت ِ مشخص ِ تاریخی و بی هدف ندارد، هرچند هم آقای روزبه نام وعنوان ِ نامربوط اش را انقلاب بگذارد.
مقاله ی زیر همراه با توضیح اش باز نشر ِ نقدی است بر نظروری های روزبه که ترکیبی است ناهمگون و جوشکاری شده از آنارشیسم ِ ظاهرن ضد ِ قدرت و لنینیسم ِ قدرت طلب که مانند ِ نخ ِ رابطی تمام نوشته های روزبه را به هم متصل می کند.
توضیح: تقی روزبه مقاله ای « پیرامون ِ ارزیابی ِ دکتر آجودانی از انقلاب ِ بهمن و مشروطه» با عنوان ِ « انقلاب ِ بدون ِ تاریخ یا تاریخ ِ بدون ِ انقلاب » نوشته و درآن نظرات ِ ماشاالله آجودانی درباره ی « انقلاب» را نقد کرده است. من نه مدافع ِ آجودانی و نظرات ِ او هستم و نه تاکنون چیزی جز چند مطلب ِ جسته گریخته از او خوانده ام. من اما، مدافع ِ ماتریالیسم ِ تاریخی و مخالف ِ هرکسی هستم که با سوء استفاده از استبداد و اختناق ِ فکری، فرهنگی و ایدئولولوژیکی که رژیم ِ اسلامی بر جامعه تحمیل نموده بخواهد نظرات و ایده های ضد ِ تاریخی و ضد ِ تکاملی ِ خود را به عنوان حقیقت و آگاهی ِ راستین به خورد ِ جامعه ی محروم از آزادی ِ عقیده و بیان و آزادی ِ انتخاب بدهد. مخالفتی که شامل ِ تقی روزبه هم می شود. چراکه مطمئن هستم تقی روزبه همانقدر با تاریخ و دیالکتیک ِ تاریخ( ماتریالیسم ِ تاریخی) بیگانه است که ماشاالله آجودانی ، و اختلاف ِ نظر ِ روزبه با او ربطی به انقلاب و انقلابیگری در مفهوم ِ تاریخی – تکاملی ِ آن ندارد، و همین مقاله ی روزبه نمونه ی آشکاری از این بیگانه گی است. روزبه و آجودانی اگر مفهوم و کارکرد ِ تاریخی تکاملی ِ انقلاب و نقش ِ آن در تاریخ را می دانستند وازپیوند ِ نظام مند و قانون مند ِ انقلاب با تاریخ و تکامل ِ آن آگاهی داشتند ، اینهمه از به کارگیری ِ نابه جای انقلاب در هر تغییر و جابه جایی ِ رژیمی استفاده نمی کردند. از این رو، این نوشتار نه تنها نقد ِ تقی روزبه بلکه نقد ِ همه ی کسانی است که انقلاب را درپیوند با تاریخ و تکامل ِ آن نمی بینند و هم تاریخ و هم انقلاب را فاقد ِ هوییت و هدف ِ قانون مند و نظام مند در پراتیک ِ دراز زمان ِ تولید ومناسبات ِتولیدی ی انسان ها می دانند. من در نوشتار ِ حاضر و دیگر بحث ها ی ام در این زمینه، نشان می دهم که هر برداشت ِ غیر ِ دیالکتیکی و غیر ِ ماتریالیستی از تاریخ و انقلاب ، برداشتی خیال بافانه و ایده آلیستی متافیزیکی است که سروته ِ آن خواه ناخواه به خدا و مذهب یا به عبارت ِ دیگر به تقدیر و مشییت ِ الهی وصل می شود. حال آن که انقلاب نه تخیل است و نه اراده، دیالکتیک ِ جهش است از اکنون به آینده در متن و بطن ِ تکامل ِ تاریخ ، و توضیح ِ بیش تر در باره ی درک ِ غیر ِ ماتریالیستی و غیر ِ دیالکتیکی ِ روزبه و روزبه ها از تاریخ و انقلاب را به نقدی که پیش تر بر نظرات ِ روزبه نوشته ام وا می گذارم و آن را برای آگاهی ِ خواننده گان بازنشر می کنم تا معلوم شود تقی روزبه منتقد ِ آجودانی خودش چه می گوید و چه تعریف و انتظاری از انقلاب و تاریخ دارد. اینک آن نقد:
تقی روزبه در مقاله ی: «جنبش های اجتماعی – طبقاتی، شیفت ِ پارادایم ِ دولت های اجتماعی تراز ِ نوین و ابداع ِ سیاستی بدیل» با اشاره به رویدادهای اخیر ِ فرانسه و جنبش ِ جلیقه زردها می نویسد:« در این نوع جنبش های ضد ِ سیستم همواره دیالکتیک ِ منفی بر دیالکتیک ِ مثبت تفوق دارد و اگر بخواهد به سرشت ِ اعتراضی ِ خود وفادار بماند جز این هم نمی تواند باشد.» و در جای دیگر:« هیچ جامعه ای بدون ِ آنکه عناصر ِ تحول ِ بزرگ و پارادایمیک ِ آن تکوین پیدا کرده باشد، قادر به پوست اندازی و زایش و تغییرات ِ بزرگ و معنادار نخواهد بود. آیا ما با چنین وضعیتی مواجهیم؟ بله.». من، در این نوشتار بر دو نکته ی قابل ِ بحث ِ روزبه درنگ می کنم. دو نکته ای که از ابتدا تا انتهای مقاله اش مانند ِ نخ ِ رابطی حضور دارند و مضمون ِ محوری ِ بحث ِ او را به پیش می برند. یعنی بر آنچه او دیالکتیک ِ منفی می نامد، و برخی عناصر که پیش شرط ِ تغییر و تحولات ِ بزرگ اند.
روزبه دیالکتیک ِ منفی ِ خود را چنین تعریف می کند، یا درواقع از آن چنین انتظاری دارد: « اگر دولت های اجتماعی و مثبت به توهم دولت ِ اکثریت باور داشته اند، در رویکرد ِ جدید دولت همواره دولت ِ اقلیت است. بدون ِ آنکه بتواند ماسک بر چهره ادعای نمایندگی ِ اکثریت را داشته باشد.».
پیش از آنکه وارد ِ بحث ِ کلی تر ِ دیالکتیک شوم، همیجا بگویم: تفاوت ِ دولت ِ مطلوب ِ روزبه با دولت ِ سرمایه داری در این است که دولت ِ سرمایه داری دولت اقلیتی است که ماسک ِ نمایندگی ِ اکثریت بر چهره دارد، اما دولت ِ مورد ِ نظر ِ روزبه همان دولت ِ اقلیت است که حتا آن ماسک را هم بر چهره ندارد!.
روزبه در توضیح ِ بیش تر ِ « دیالکتیک» و دولت ِ بی ماسک اش می نویسد:« اگر روند ِ کنونی ِ اعمال ِ فشار به دولت ِ حاکم از پایین، وتحمیل ِ مطالبات اش به سیستم ادامه یابد، به معنای حرکت به سمت ِ ایجاد ِ دولت ِ اجتماعی از نوع ِ منفی اش از بیرون از سیستم به سیستم است». همین دو- سه گزاره نشان می دهد دیالکتیکی که روزبه ازآن سخن می گوید دیالکتیک ِ «بی یال و دم واشکم»ی بیش نیست. چرا که به گمان ِ او دیالکتیک یعنی مخالفت. یعنی آنچنان که پایین تر هم می گوید «نه» گفتن به سیستم، که خود ِ سیستم هم یعنی دولت ِ این یا آن حزب و رهبر ِ آن. یا حد اکثر به بیان ِ لنینی یعنی نخواستن ِ پایینی ها و نتوانستن ِ بالایی ها، که بالایی ها هم همان دولت ِحزب ِ درقدرتی است که ماسک ِ اکثریت بر چهره دارد اما توان ِ پاسخگویی به مطالبات ِ پایینی ها راندارد. مطالباتی که همه درچارچوب ساز و کارها و پتانسیل ِ اقتصادی- سیاسی ِ سیستم (نظام ِ سرمایه داری) اند. از دید ِ روزبه «نه» گفتن به حکومت و البته حکومت در فرانسه که موضوع ِ مشخص ِ بحث ِ روزبه در مقاله است، یا به طور ِ مشخص نه گفتن به شخص ِ امانوئل ماکرون و کابینه ی او معنای اش نه گفتن به کل ِ سیستم است! اتفاقی که همیشه در همه ی کشورهای اروپایی می افتد و با تغییر دولت همه ی آب ها از آسیاب ها می افتد و زندگی و سیاست به روال ِ عادی بر می گردد.
اعتراضات ِ معطوف به مطالباتی که در چارچوب ِ ظرفیت ها و توانایی های تاریخی و اقتصادی- اجتماعی ِ نظام( سیستم ِ) موجود مطرح شده باشند را نمی توان و نباید اعتراض علیه کلیت ِ سیستم به حساب آورد ، مگر آنکه فراتر از چارچوب ِ ظرفیت های تاریخی دورانی و تولیدی مناسباتی ِ بورژوایی باشند و به طور ِ مشخص از سوی طبقه ی کارگر مطرح شده و هدف ِ معین اش الغای مالکیت ِ خصوصی ِ سرمایه داران باشد و نه تظاهراتی متشکل از افرادی ناهمگون که فقط با رنگ ِ جلیقه های شان وحدتی صوری و دروغین دارند و به احتمال ِ زیاد از سوی احزاب ِِ مخالف ِ حزب ِ در قدرت سازماندهی شده اند.
نمی توان ادعای دیالکتیک اندیش بودن و دیالکتیکی استدلال کردن داشت اما اصول و قوانین ِ عام ِ دیالکتیک را نادیده گرفت یا بدتر از آن انکار نمود، یا حتا از آنهم بدتر دیالکتیک را تابع ِ اراده ی ناقانونمند ِ معطوف به نخواستن ِ پایینی ها به صرف ِ «نه » گفتن در اعتراضات ِ خیابانی دانست.
دیالکتیک یعنی: حرکت ِ قانونمند، تضادمند و غایت مند ِ پدیده های مادی و از جمله جامعه ی انسانی.
دیالکتیک، حرکت ِ پدیده ی تضادمند است از ساده به پیچیده و از پست به عالی.
در جامعه های انسانی، علاوه بر تضاد ِ زیستی و فعالیت ِ دگرگون سازانسان با طبیعت برای بقا که همیشگی است، تضاد ِ طبقاتی یعنی تضاد ِ کار و مالکیت نیز تا هنگامی که طبقات وجود دارند عامل ِ حرکت ِ جامعه و تاریخ است. نظام ِ سرمایه داری مانند ِ تمام ِ نظام های اجتماعی اقتصادی ِ طبقاتی ِ تا کنونی تابع ِ این دیالکتیک ِ تضادمند، حرکت مند و غایت مند است.
حرکت ِ دیالکتیکی هم آغاز گاه دارد، هم سمت وسو و هم غایت، که در یک فرآیند ِ کلی از آغاز تا فرجام ِ حرکت به تکامل ِ پدیده ختم می شود، که نتیجه ی آن گذار از اینهمانی به این نه آنی است. تفاوت ِ این نه آنی و اینهمانی در جامعه و در مراحل ِ مختلف ِ تکاملی ِ آن
نیز کیفیت و چگونگی ِ رابطه ی کار و مالکیت است.
نظام ِ سرمایه داری همچون نظام های پیشین و نظام ِ پسین اش هم حرکت ِ مطلق ِ رو به جلو در راستای تکامل دارد، و هم سکون ِ نسبی. مفهوم ِ سکون ِ نسبی ِ آن این است که تا این نظام به حدی از پیشرفت وکمیت های تولیدی- تکنیکی و مناسباتی ِ لازم و ضروری نرسد که گذار ِ آن به مرحله ی عالی تر را ایجاب نماید، تکامل در چارچوب ِ سازوکارهای همین نظام یعنی نیروهای مولد و مناسبات ِ تولیدی ِ هنوز بالفعل و کارآمد ِ آن صورت می گیرد.
نظام ِ سرمایه داری بر تضاد ِ کار ِ اجتماعی و مالکیت ِ خصوصی استواراست، که در کلیت و وحدت ِ همبسته ی کار ِ اجتماعی ِ پرولتاریا و مالکیت ِ خصوصی ِ بورژواززی فعلیت می یابد. این تضاد است که نظام، جامعه و تاریخ را به پیش می راند و به جلو می برد تا آنگاه که شرایط ِ حل و رفع ِ تضاد کاملن فراهم گردیده و تضاد به نفع ِ طبقه( سوژه ) ی کارگزار ِ تاریخ در چارچوب ِ فرایند ِ تکامل حل گردد.
اینها داستان های هزارویک شب برای سرگرم کردن و خواباندن ِ خوانندگان و مخاطبان، یا سواد ِ خود را به رخ ِ فرقه های رقیب کشیدن نیست، آموزه های تاریخی برای یااد گرفتن و به کار بستن با هدف ِ مشارکت ِ فعال چه نظری و چه عملی در تحقق ِ غایت ِ تاریخ یعنی آزادی ِ بشریت از هرگونه حاکمیت و مالکیت ِ طبقاتی است، و اگر تکراری به نظر می آیند به این دلیل است که تاکنون هرچه گفته شده کمتر تحلیل گری به آن اعتنا نموده و در تحلیل های اش به کار گرفته است. همچنان که این بی اعتنایی ویا به حدس ِ غالب فقدان ِ شناخت در تمام ِ مقالات و تحلیل های نظری - سیاسی ِ تقی روزبه نیز به چشم می خورد.
از این رو، نمی توان مانند ِ روزبه از سیستم ِ سرمایه داری و دیالکتیک ِ نفی سخن گفت، اما از تضاد ِ حاکم بر کلیت ِ سیستم یعنی تضاد ِ کار و سرمایه به عنوان ِ تنها تضاد ِ این دوران، و تنها راه ِ برون رفت ازآن لغو ِ مالکیت ِ بورژوایی بر ابزار ِ تولید سخن نگفت و دیالکتیک را به یک واژه ی «نه» یا به یک جمله ی « نخواستن ِ پایینی ها و نتوانستن بالایی ها» فروکاست. یا به بیان ِ دقیق تر دیالکتیک را از سرشت ِ تاریخی و تکاملی اش تهی ساخت، تا بتوان با نقیض گویی اعتبار ِ دیالکتیک را هزینه ی قالب کردن ِ تفکر وبینش ِ متافیزیکی به خواننده ی ناآگاه نمود.
از آنجا که نفی ِ سیستم( نظام ِ) سرمایه داری یعنی نفی ِ مالکیت ِ خصوصی ضمن ِ حفظ ِ کلیه ی دست آوردهای تاریخی ِ آن، از این رو، نفی نه به معنای شورش ِ کور و تخریب ِ دارایی ها و اندوخته های تاکنونی ِ انسانیت، که در مفهوم ِ متقابلن اثباتی به معنای محافظت از موجودی های تاریخی ِ این نظام و از آن ِ خود کردن و فرابرد ِ کمی و کیفی شان به مرحله ی عالی تر ِ سوسیالیسم و کمونیسم است. با چنین نگرشی، از آنجا که فرآوردهای نظام ِ بورژوایی در پیشرفته ترین وضعیت و حالت ِ آن حیثیت ِ وجودی و اثباتی دارند و نه در وضعیت وحالت ِ عقب مانده، در نتیجه گذار از مالکیت ِ خصوصی به مالکیت ِ اجتماعی نیز ضرورتن باید در پیشرفته ترین وضعیت ِ مادی و مناسباتی ِ آن یعنی در اروپای غربی و آمریکا و دیگر جامعه های پیشرفته اتفاق افتد نه در افغانستان و بنگلادش و ایران آنچنان که روزبه در مقاله ی « رویش ِ گفتمان ِ ضد سرمایه داری و درس های بزرگ ِ مبارزه ی باشکوه کارگران ِ هفت تپه» چنین برداشت و نگرشی به تحولات ِ ایران و دیگر جامعه های انسانی دارد. از همین رو، او برای دو وضعیت و شرایط ِ ناهمتراز ِ تولیدی مناسباتی ِ فرانسه و ایران تراز ِ یکسانی در نظر می گیرد ، یعنی فرانسه ی دارای صنعت و تکنولوژی ِ پیشرفته و دموکراسی ِ بورژوایی را با ایران ِ به لحاظ صنعت و تکنولوژی عقب مانده ی زیر ِ حاکمیت ِ استبداد ِ پدرشاهی رادر یک تراز ِ پیشرفت قرار می دهد و برای هردو جامعه نسخه ی واحدی می پیچد، یا دقیق تر بگویم بیماری ِ هیچکدام را درست تشخیص نمی دهد و به همین دلیل نسخه ای هم که تجویز می کند بیماری ِ هیچکدام را درمان نخواهد کرد. ضمن ِ آنکه با لیبرال نامیدن ِ حاکمیت و حاکمان ِ قداره بند ِ ایران این امتیاز ِ «ازخدا خواسته» را به جمهورری ِ اسلامی می دهد که واپسگرایی اش را با پیشرفته ترین وضعیت ِ تاریخی، و استبداد ِ پدرشاهی ِ ولایتی خلافتی ِ خود را با پیشرفته ترین دموکراسی ِ دورانی تاخت بزند و آن را با مشت ِ آهنین به رخ ِ شهروندان ِ دموکراسیخواه ِ ایران بکوبد!
درک ِ روزبه از همترازی ِ پیشرفته و عقب مانده درکی غیر ِ دیالکتیکی و متافیزیکی از وضعیت های نایکسانی است که هگل آن را نتیجه ی تشخیص ِ نادرست در شبی می داند که در آن همه ی گاوها( چیزها) سیاه به نظر می آیند.
برخلاف ِ درک و تصور ِ روزبه این ناهمترازی و نایکسانی ِ دوجامعه در یک دوران را می توان چنین توضیح داد که: در تقسیم ِ کار ِ بورژوایی ِ به هنگام و به هنجار، فضای بیش تر و بازتری برای اشتغال ِ افراد( انسان ها) نسبت به تقسیم ِ کار ِ محدود ِ سرمایه داری ِ انحصاری- رانتی ِ دولتی نظیر ِ جمهوری ِ اسلامی وجود دارد. از این رو، امکان ِ بیش تری هم برای بهره وری و برخورداری ِ انسان های بیش تری از فرآوردهای مادی و کسب ِ درآمد، و همچنین آزادی ِ مشارکت در فرآیند ِ زیست اقتصادی و اجتماعی و سیاسی نسبت به سرمایه داری ِ دولتی ِ نابه هنجار با مناسبات ِ پدرشاهی ِ نابه هنگام وجود دارد. منظور این است که جامعه ی بورژوایی ِ هنجارمند نسبت به جامعه ی زیر ِ حاکمیت ِ سرمایه داری ِ دولتی جامعه ی بازتر و آزادتر و مرفه تر و درنتیجه دارای آزادی ِ عمل و انتخابی است که در سرمایه داری ِ انحصاری- رانتی و حاکمیت ِ بوناپارتیستی اساسن وجود ندارد. با این درک وبرداشت ِ واقعگرایانه ی متکی بر ماتریالیسم ِ تاریخی است که می گوییم این دو گونه جامعه در دو موقعیت ِ اجتماعی اقصادی و تولیدی مناسباتی ِ ناهمتراز قرار دارند در نتیجه راهبرد ِ رهایی شان از وضعیت ِ موجود نیز متفاوت است: یکی سوسیالیسم است و یکی دموکراسی.
دولت ِ بوناپارتیستی ِ فرا طبقاتی ِ پنهان در پشت ِ ماسک ِ کارگران و زحمت کشان که به دلیل ِ خصلت ِ پادگانی و مناسبات ِ خدایگان بندگی اش کم ترین ظرفیت و جایگاهی برای دموکراسی و آزادی های سیاسی از هیچ نوع اش برای هیچ طبقه ای جز خود ِ حاکمان و فرمانفرمایان وجود ندارد، آن دولت ِ اقلیتی است که روزبه آن را دولت ِ اقلیت بدون ِ ماسک می نامد. تا آن را از دولت های تاریخی ِ واقعن موجود ِ این دوران و پسا این دوران مستثنا نماید. نا دولت ِ پرسه زنان ِ بیکار و نامولد ِ خیابان ها و حاشییه ی شهرها که در حاکمیت های بوناپارتیستی نیروی اصلی ِ « انقلاب» و بقای حاکمیت اند.
اگر نخواهیم با خیالبافی و آرمانگرایی ِ دروغین خود را ارضا کنیم و دیگران را گمراه سازیم باید بپذیریم آن ضد ِ سیستم و ضد ِ دولت یا به گفته ی روزبه دولت ِ اجتماعی از نوع ِ منفی را که محصول ِ نخواستن ِ پایینی ها و نتوانستن ِ بالایی هاست و بدون ِ ماسک ِ نمایندگی (انتخابات) و با تظاهرات های خیابانی سوار بر قدرت شد، ما از 1357 تا هم اکنون داریم و آقای روزبه لازم نیست خود را به زحمت بیاندازد تا نمونه ی خیالی اش را در افسانه ها پیدا کند. اکثر ِ آن افرادی که در آن تظاهرات ها بودند شاید اکنون نباشند اما مطالبه ی اصلی شان هنوز همان است که در1357 بود : دموکراسی و آزادی های سیاسی . این دقیقن آن مطالبه ای است که هم در مقالات آقای روزبه و هم در عملکرد ِ دولت از نوع ِ منفی ِ اکنون در قدرت جای اش خالی و غایب است.
روزبه می گوید خواهان ِ دولتی است بیرون از سیستم، در اقلیت، و بدون ِ ماسک ِ نمایندگی . اما از آنجا که خیالبافی می کند و دولت ِ خیالی اش در واقعیت نمی تواند هم دولت باشد، هم بیرون از سیستم باشد ، و هم مابه ازای مادی و عملی داشته باشد،هیچ مشخصه ی معتبر و قابل ِ اتکایی به جز مقداری کلی گویی ارایه نمی دهد. دولتی که هم دولت باشد هم بیرون از سیستم، یعنی بیرون از نظام ِ تاریخی- دورانی ِ واقعن موجودو هم بدون ِ ماسک ِ طبقاتی ِ این دوران باشد، غیر از آن «شیر ِ بی یال و دم و اشکم»ی نیست که به قول ِ مولوی- که روزبه مثال ِ فیل درتاریکی را از او می آورد- « خدا هم نافرید»! و شیر ِ بی یال و دم و شکم، نه دولت ِ هیچ طبقه ای در هیچ دورانی، بلکه مترسک و شکلک ِ موهومی است از واقعیت، آنهم فقط در ذهن ِ آنارشیست ها!
پیش شرط ِ نظرورانِه ی هر تحلیل ِ مشخص از شرایط ِ مشخصی باید چنین باشد:
تا زمانی که پیش رفته و عقب مانده مشخص نشوند و تراز بندی ِ دقیق و علمی از موجودی های متفاوت و ناهمتراز ِ دو جامعه ی پیشرفته و عقب مانده به لحاظ ِ تولید و مناسبات ِ تولیدی- در بحث ِ مشخص ِ روزبه فرانسه و ایران- به عمل نیاید و این دو موجودی به طور ِ ذهنی و دلبخواهی همسطح و همتراز ارزیابی شوند، حاصل و نتیجه ی نظروری همان است که روزبه در دو مقاله ی « جنبش های اجتماعی- طبقاتی، شیفت ِ پارادایم ِ دولت های...» و « رویش ِ گفتمان ِ ضد ِ سرمایه داری و درس های بزرگ ِ مبارزه ی پرشکوه ِ کارگران ِ هفت تپه» نوشته که دو روی یک سکه اند که در آن هم دموکراسی ِ دورانی ِ فرانسه را با استبداد ِ قرون ِ وسطایی ِ جمهوری اسلامی یکسان و هم ارز می داند، و هم با نتیجه گیری ِ غلط از این مقدمه چینی ِ غلط سوسیالیسم ِ در چشم انداز ِ فرانسه را با دموکراسی ِ در چشم انداز ِ جامعه ی ایرانی یکی و اینهمان پنداشته است. حاصل ِ این جزم اندیشی ِ متافیزیکی و آن را راه نمای عمل ِ جامعه قرار دادن هم جز تکرار ِ چرخه ی استبداد در ایران نخواهد بود.